1310109504

między innymi w postaci licznych publikacji, wykładów i referatów prezentowanych w kraju i poza granicami.

Z pogranicza historii i filozofii nauki

W tym obszarze badań już od lat pracuje prof. dr hab. Stefan Zamecki, zajmując się interpretacją twórczości Williama Whewella. W 2012 roku poświęcił temu zagadnieniu dwa artykuły oraz monografię Komentarze do naukoznawczych poglądów Williama Whewella (1794-1866). Studium historyczno-metodologiczne.

Badania na temat uczuciowości u Platona kontynuował (w ramach grantu MNiSW 2010-2012: nr 0114/B/H03/2010/38) prof. dr hab. Robert Zaborowski. Zakończył analizę dialogów Platona. Ustalił, że ujęcie Platona jest hierarchiczne, w czym antycypuje współczesne ujęcia, np. Maxa Schelera i Jamesa Hillmana.

Kulturowe i społeczne aspekty nauki i techniki w perspektywie historycznej

Interdyscyplinarne, czy też wielokierunkowe zagadnienia historii nauki, których punkt ciężkości przesunął się wyraźnie ku tak zwanej „zewnętrznej historii nauki”, obejmujące różnorakie relacje świata nauki z praktyką życia społecznego, politycznego, gospodarczego itp. były w 2012 roku reprezentowane na tyle bogato, że zasługują na oddzielne omówienie. Część prac z tego zakresu stanowiła kontynuację badań podjętych wcześniej, reszta to tematy dopiero zainicjowane.

Do prac, które doczekały się zakończenia należy zadanie badawcze Homeopatia kryzysów. Między przełomami w nauce a przemianami społecznymi (projekt nr N N 108 130138 Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego; jego realizacją kierował prof. nadzw. dr hab. Jaromir Jeszke). Przeprowadzone badania pozwoliły zasadnie interpretować zjawisko homeopatii w kategoriach mitu społecznego i historiograficznego, ukazując szereg mechanizmów zachodzących w nauce wokół doktryn o nieparadygmatycznym charakterze, które z powodzeniem wyjaśniano za pomocą tego narzędzia. Wyrazistość homeopatii i jej społeczna rola uczyniły ją unikalnym laboratorium dla analizy takiego zjawiska. Studia podjęte wokół zagadnienia prowadzonego wokół homeopatii dyskursu, w warunkach dynamicznie zmieniających się elementów europejskiej kultury medycznej XIX i XX stulecia, daleko odeszły od sporów toczonych wokół racjonalności homeopatii, ukazując kulturową perspektywę interpretacji tego zjawiska.

Dobiegły również końca prace zespołowe, kierowanie przez prof. dr. hab. Andrzeja Sródkę na temat genealogii polskich rodów naukowych. Przewidywana jest publikacja monograficzna. Punktem wyjścia każdego rodowodu jest jeden wybitny lekarz o znaczącym dorobku naukowym. Opracowanie obejmuje terytorialnie wszystkie dzielnice Polski.

W dwóch zrealizowanych w 2012 roku zespołowych pracach badawczych brał udział prof. nadzw. dr hab. Wiesław Wójcik. Pierwsze z tych zadań nosi tytuł Analiza przemian nauki, metod naukowych i obrazu świata. Efektem będzie zbiorowa publikacja (ukaże się na początku 2013). Drugie z ukończonych zadań dotyczyło tematu Elementy historii matematyki, w ramach którego Wiesław Wójcik opracował zagadnienie Emigracja matematyków polskich w czasie drugiej wojny światowej.

Do prac zakończonych zalicza się także, zrealizowany przez prof. nadzw. dr. hab. Jarosława Włodarczyka, temat Księżyc w nauce i kulturze Zachodu. W rezultacie powstała monografia, będąca współczesną syntezą ciągłego rozwoju teorii ruchów Księżyca od starożytności do XX stulecia, jak również poglądów na jego naturę; ukazane też zostały różnorodne związki między badaniami selenograficznymi i selenologicznymi w różnych epokach a szeroko rozumianą kulturą.