1841899926

Nr. 23—24

473

PRZEGLĄD TECHNICZNY

i na wydatki eksploatacji byłby najmniejszy. W lym celu A. Wasiutyński podzielił drogą szczegółowej analizy wydatki eksploatacji wszystkich dróg żelaznych w Rosji Europejskiej za 1898 r. na dziewięć kategoryj, zależnych od najważniejszych czynników, i wyprowadził wzór kosztu ogólnego eksploatacji, wyrażony sumą dziewięciu wyrazów, uzależnionych od mierników* odpowiadających tym najważniejszym czynnikom. Na te same dziewięć kategoryj podzielono także sumę ogólną procentów od kapitału budowy tych dróg żelaznych według danych za 1898 r., przyjmując przeciętną stopę procentową równą 4. Suma ogólna wydatków eksploatacji dróg żelaznych Rosji Europejskiej, obliczona według wzoru A. Wasiulyńskiego za trzy lata poprzednie i za lata następne do 1912 r. włącznie, różniła się—z wyjątkiem nienormalnych lat wojny z Japonją — od rzeczywistej nieznacznie, co dowodziło, że przyjęty przez niego sposób podziału "'ydatków dawał wyniki prawidłowe. Wobec tego, przy obliczaniu kosztów własnych przewozów na polskich kolejach za rok 1924 i 1925, ten sposób podziału był przyjęty przezemnie, jako jeden ze środków do badań w Lym kierunku, a z pewną zmianą — przezemnie i inż. A. Krzyżanowskiego przy dalszych badaniach.

W artykule: „Kilka uwag z powodu tomu XXIII-go Prac Najwyższej Komisji do zbadania kolejnictwa w Rosji", wydrukowanym w języku rosyjskim w czasopiśmie „Źeleznodorożnoje Dieło“ w 1911 r., poddaje A. Wasiutyński szczegółowe] analizie zamieszczoną w tym tomie pracę N. P. Piętrowa „Główne przyczyny nadzwyczajnego wzrostu wydatków dróg żelaznych rosyjskich od 1903 do 1907 r. i rozmiary wpływu tych przyczyn". W formie bardzo oględnej ze względu na wielką powagę, jaką się cieszył w Rosji autor pracy, wskazuje A. Wasiutyński, na podstawie cyfr, na brak należytego uzasadnienia środków, proponowanych przez autora do zmniejszenia wydatków eksploatacji dróg żelaznych rosyjskich.

Do kategorji prac z różnych dziedzin, prócz budowy wierzchniej, należą następujące:

1)    Roboty na dr. żel. Iwangrodzko (Dęblińsko) — Dąbrowskiej, sprawozdanie wydrukowane w 1884 r. w języku rosyjskim w zbiorowem wydawnictwie Instytutu Inżynierów Komunikacyj.

2)    Most na rzece Bug na dr. żel. Siedlecko-Małkińskiej. Artykuł wydrukowany w języku rosyjskim w miesięczniku Ministerstwa Komunikacyj w 1889 r. i oparty na badaniach nad rozkładem szybkości prądu w przekroju rzeki przy różnych poziomach zwierciadła wody.

3)    Przyrząd samoczynny do obserwacji ugięcia dźwigarów mostowych przy przejściu pociągów. Opis przyrządu został wydrukowany w języku rosyjskim w Albumie budowy dr. żel. War-szawsko-Kaliskiej w 1903 r. Przyrząd ten, wynalazku A. Wasiutyńskiego, dający równocześnie wykresy wahań bocznych dźwigara, był stosowany przy próbie wielkich mostów na linjach Siedlecko-Małkińskiej i Brzesko-Chełmslciej.

4)    Przekroje normalne, przyjęte przez wiec inżynierów cywilnych w Ameryce. Przegląd Techniczny. 1894 r.

5)    Kilka uwag w sprawie przedmowy do dzieła inż. R. Ingardena pod tytułem: „Rzeki i kanały w Polsce". Przegląd Techniczny 1923 r. W tym artykule A. Wasiutyński dowodzi bezpod stawności wysuniętych przez inż. R. Ingardena zalet dróg wodnych w porównaniu z drogami że-laznemi.

6) Szereg artykułów w sprawie przebudowy węzła kolejowego Warszawskiego. A. Wasiutyński, pracując nad tą sprawą jeszcze od czasów zaborczych i będąc głęboko przekonany o konieczności iej urzeczywistnienia, umiłował ją i, z właściwym mu zapałem i stanowczością, popychał i bronił przed zarzutami, które uważał za nieuzasadnione. Ponieważ la sprawa interesowała nie-tylko władze państwowe, ale i ogół techników i mieszkańców stolicy, trzeba więc było uświadamiać i jednych i drugich lak o samym projekcie ogólnym i jego szczegółach, jak i o slopniowem ich wykonaniu. A. Wasiutyński, prócz ogólnego kierownictwa nad projektami przebudowy w roli Przewodniczącego Komisji do spraw tej przebudowy i opracowania kilkudziesięciu referatów odnoszących się do niej w różnych sprawach technicznych, wydrukował w prasie technicznej następujące artykuły:

a)    Przebudowa, węzła kolejowego Warszawskiego. Przegląd

Techniczny 1921—1922 r.

b)    W sprawie budowy Iinji średnicowej. Przegląd Techniczny 1923.

c)    Przebudowa węzła kolejowego Warszawskiego w dziesięcioleciu 1918—1928 r. Inżynier kolejowy. 1928 r.

Tejże sprawie poświęcił parę artykułów w prasie codziennej.

W przeglądzie działalności naukowej A. Wa-siulyńskicgo osobną uwagę należy poświęcić jego dziełu „Drogi Żelazne", obejmującemu wykład tego przedmiotu w Politechnice Warszawskiej. Dzieło to ma charakter podręcznika, ale zawiera zarazem wyniki wielu badań oryginalnych. Dzieło to zostało wydane pierwotnie w języku rosyjskim, a następnie w języku polskim w 1910 r., po całkowitem zaś wyczerpaniu wydania polskiego — w nowem, znacznie rozszerzonem i przerobio-nem wydaniu w 1925 r, 0 rozmiarach dzieła mówią ilości jego stron: w pierwszem wydaniu 471, w drugiem 679 dużego formatu 18X27. Na treść jego w drugiem wydaniu składają się następujące działy: I. Znaczenie i organizacja dróg żelaznych II. Tabor i technika ruchu kolejowego. III. Projektowanie drogi żelaznej. IV. Budowa spodnia i wierzchnia. V. Połączenia torów. VI. Stacje. VI. Sygnalizacja i urządzenia bezpieczestwa. Dział I, bardzo ważny, został w wydaniu drugiem dodany, objętość działów VI i VII zwiększono prawie dwukrotnie i całkowicie przerobiono, a rozdział o bezpieczeństwie ruchu i wypadkach kolejowych dodano, wres/.cie w dziale II przerobiono rozdział o parowozach, opierając obliczenia mocy parowozów na nowych danych doświadczalnych, dodano artykuł o ruchach szkodliwych parowozu, uzupełniono rozdział o hamulcach, a w rozdziale

0    ruchu pociągów dodano artykuły o przewozach

1    pracy taboru.

„Drogi żelazne" prof. A. Wasiutyńskiego to nietylko podręcznik dla słuchaczów Politechniki, ale źródło wiedzy i wskazówek praktycznych dla inżynierów kolejowych. Wykład jasny i ścisły, a