1862543127

188

Resocjalizacja

Machel wymienia czynniki, które o tym przekonaniu decydują. Są to: a) postawa skazanego: b) właściwości i warunki osobiste; c) sposób życia przed popełnieniem przestępstwa; d) okoliczności popełnienia przestępstwa; e) zachowanie podczas odbywania kary²⁰⁹. Kodeks Karny wyznacza ponadto okresy kary, które skazani muszą odbyć, aby mogli skorzystać w warunkowego zwolnienia. Reguluje to art. 78, według którego wyznaczone są okresy, które skazani muszą odbyć, aby mogli skorzystać z warunkowego zwolnienia. Są to takie sprawy, jak: możliwość warunkowego zwolnienia więźnia po odbyciu przez niego przynajmniej połowy kary, ale nie wcześniej niż po 6 miesiącach (art. 78 § 1). Odnośnie recydywistów i skazanych na karę 25 lat pozbawienia wolności mają tu miejsce jeszcze większe zaostrzenia. Omawia to dokładnie H. Machel, dlatego nie wydaje się konieczne by je teraz rozwijać.

Dla potrzeb niniejszego opracowania warto zwrócić uwagę na często podkreślaną przy różnych okazjach nieskuteczność resocjalizacji²¹⁰. Przekłada się ona na nieskuteczność również probacji postpenitencjarnej. Ta z kolei może stanowić symptom wskazujący na jakość więzi międzyludzkiej w środowisku więziennym oraz w środowisku, do którego powraca były więzień. Jak słusznie to zauważył H. Machel probacja postpenitencjarna realizowana jest głównie pod nadzorem kuratorów sądowych. „Wobec osób zwolnionych na koniec kary, w zasadzie takiej probacji nie ustanawia się, w związku z tym pozostają oni sami sobie. Mogą pozostawać w zainteresowaniu policji, albo liczyć na bardzo słabą, instytucjonalną pomoc postpenitencjarną instytucji rządowych i pozarządowych. Wracają albo do rodzin, albo udają się do schronisk Brata Alberta, do noclegowni dla bezdomnych etc. Mogą liczyć jeszcze w wiezieniu na pomoc wolontariatu ułatwiającego im przyszłą readaptację (...). W Polsce forma ta ma jeszcze charakter raczkujący”²¹¹. Więźniowie, jak żadna inna grupa społeczna wymagają i sami nawet potrzebują konkretnego wsparcia, przynajmniej w pierwszym etapie ich życia zaraz po opuszczeniu zakładu karnego. Świadczą o tym licznie ukazujące się publikacje dotyczące badań tego problemu²¹². Wśród nich na uwagę zasługują badania L. Bogunii i R. Godyli, którzy badając oczekiwania byłych skazanych w zakresie pomocy od społeczeństwa wyróżnili najważniejsze z nich. Są to:

-    pomoc w uzyskaniu zatrudnienia (45,67% badanych);

-    wsparcie finansowe na utrzymanie (21,45% badanych);

-    pomoc w kontynuowaniu leczenia (7,95%) badanych;

²⁰⁹    Por. H. Machel, op. cit., s. 287.

²¹⁰    Por. P. Moczydłowski, Kariera strachu. Bezpieczeństwo publiczne w Polsce, Warszawa 2004; M. Kołodziejczyk. Kara zazle wychowanie, „Polityka” 8 marca 2003, nr 10 (2391), ss. 32-34; P. Pytlakowski, Pomruk za murem, „Polityka” 21 lutego 2004, nr 8 (2440), ss. 24-27; I. Ryciak, Tak mało lat, tak dużo zla, „Newsweek” 4 listopada 2004, ss. 22-26.

²¹¹    H. Machel, op. cit., s. 297; por. tez T. Karczewski, Kuratela sądowa w kontekście oczekiwań recydywistów penitencjarnych i możliwości kuratorów, [w:] B.Holyst,, W Ambrozik, P. Stępniak (red.), op. cit., ss. 310-311; E. Dobiejewska, Wolontariat w więzieniu, [w:] B.Holyst,, W Ambrozik. P. Stępniak (red.), op. cit., ss. 566-573.

²¹²    Por. badania m.in. A. Wasielewskiej 1998, P. Stępniaka 1998, G.B. Szczygieł 1999, R. Pawłowska 2001 i in.