2033345839

11

pie do Studiów z dziejów literatury i kultury Pigonia²³. Jednakże nie jest to jedyny występujący w literaturze przedmiotu sposób rozumienia pojęcia „filolog”. Np. Bogusław Żyłko rozpoczyna prezentację sylwetki Władimira Toporowa od zestawienia z „filologiem”-wszechstronnym badaczem-humanistą:

„Władimir Toporow należy z pewnością do najbardziej wszechstronnych badaczy, jakich znają dzieje humanistyki współczesnej. Pod względem mnogości zainteresowań może dałoby się go porównać z innym wielkim filologiem XX wieku - Romanem Jakobsonem”²⁴.

We Wrocławiu zwraca uwagę inskrypcja na grobie Prof. Jerzego Woron-czaka: „Filolog”²⁵. Profesor był przeciwny izolacji językoznawstwa i literaturoznawstwa, badanie tekstów traktował całościowo, wieloaspektowo, z uwzględnieniem kontekstu kulturowego dzieła, jego języka oraz przejawów artyzmu.

Młody amerykański badacz charakteryzował metodę filologiczną jako ogólną koncepcję, której nie można sprowadzić do ograniczającej, szczegółowej definicji, do wymieniania powszechnie obowiązujących poczynań analitycznych²⁶. Tymczasem brytyjskim adeptom nauki o literaturze przedstawia się postępowanie filologa jako sekwencję poszukiwań odpowiedzi na kolejne pytania: Kto jest autorem danego utworu? Na jakiej podstawie stwierdziliśmy autorstwo? Kiedy utwór opublikowano po raz pierwszy? Kiedy powstała jego pierwsza wersja? Czy zachował się rękopis? Czy zachodzą różnice między publikowanymi wersjami a rękopisem? Jeśli poszczególne redakcje tekstu się różnią, na jakiej podstawie rozstrzygnąć, która jest ostateczna? Czy filozoficzne lub moralne idee zawarte w utworze są charakterystyczne dla autora i/lub metodolog, miłośnik prozy realistycznej czy iluzjonistycznych krain wyobraźni” (S. Pigoń, J. Krzyżanowski (Wzrost i wymiary), [w:] S. Pigoń, Poprzez stulecia. Studia z dziejów literatury i kultury, Warszawa 1985, s. 679, pierwodruk w: Literatura, komparatystyka, folklor. Księga poświęcona Julianowi Krzyżanowskiemu, Warszawa 1968.

²³    „Należał bezsprzecznie do najlepszych i - co ważniejsze - najbardziej zasłużonych filologów-edytorów” (J. Maślanka, Słowo wstępne, [w:] S. Pigoń, Poprzez stulecia. Studia z dziejów literatury i kultury, Warszawa 1985, s. 5).

²⁴    B. Żyłko, Słowo wstępne, [w:] W. N. Toporow, Przestrzeń i rzecz, przel. B. Żyłko, Kraków 2003, s. 5.1 dalej: „W osobie Toporowa filolog zespoli! się z filozofem i w jego wypadku to połączenie jest jak najbardziej naturalne. Będąc filologiem, nie poprzestaje na rozważaniach nad słowem jako takim, lecz łączy je z refleksją nad sensami, jakie to słowo ucieleśnia” (s. 10). Podobnie szerokie rozumienie kompetencji filologa zdaje się tkwić u podstaw systemu pojęciowego, który znajduje czytelnik Eposu europejskiego B. Bednarka (Wrocław 2001, zob. s. 169).

²⁵    Grób znajduje się na cmentarzu parafialnym Św. Rodziny przy ul. Smętnej.

²⁶    C. S. M a c k a y, Philology, http://www.ualberta.ca/~csmackav/Philologv.html. dostęp 2 III 2008.