2192972656

węgla) - jest emitowany przez samochody i ilość jego jest ograniczana. 4) dwutlenek azotu - niewiele tego gazy powstaje w procesach spalania, ale du e jego ilości powstają w wysokiej temperaturze (energetyka wysokotemperaturowa). Gaz ten przenika przez pęcherzyki płuc i w kontakcie z wodą powstaje kwas azotowy i azotawy, który przy du ych stę eniach jest niebezpieczny dla ycia człowieka. Wtórnie powstaje tak e ozon, który jest trucizna i przyczynia się do powstania smogu fotochemicznego (smog Los Angeles). Smog ten powstaje w nasłonecznieniu i w połączeniu z wy em atmosferycznym oraz przy obecnym stę eniu i emisji dwutlenku azotu powoduje wzrost umieralności mieszkańców. 5) węglowodory aromatyczne - najgroźniejszy składnik spalin, a wśród nich benzoalfa-piren - to węglowodór o właściwościach rakotwórczych powstający we wszystkich procesach spalania (koksownie, samochody, papierosy) - ilość jego jest w naszym regionie ponadnormatywna.

PYŁY

Pyły - dzielimy na: 1) toksyczne (trucizny) - związki metali cię kich (arsen, ołów, karbon). 2) pyły wyjątkowo szkodliwe (azbest, wolna krzemionka) maja właściwości rakotwórcze. 3) pyły mniej szkodliwe - węgiel, gips, elazo - ich szkodliwość jest żale na od wielkości ziarna (im mniejsze ziarno tym większa szkodliwość). Małe cząsteczki unoszą się i są to pyły zawieszone, których średnica ziarna jest mniejsza od 10 mikrometrów. Wśród pyłów występują tak e substancje radioaktywne tzw. radionukleidy, które są odpowiedzialne za promieniowanie w powietrzu. Nie ma sposobu na przyspieszenie rozkładu związków promieniotwórczych. W powietrzu występują takie związki jak „strand’90” - izotop, którego okres rozkładu wynosi 28 lat, a który prowadzi do mutacji komórek, gromadzi się w kościach i występuje na obszarze zurbanizowanym, a tak e „cez 137” - jego okres rozkładu to 33 lata, gromadzi się w tkankach miękkich człowieka i prowadzi do zmian nowotworowych. Znany jest tak e ,J131”, którego czas rozkładu jest stosunkowo krótki, gdy wynosi 14 dni (po Czarnobylu)

HYDROSFERA

Hydrosfera - określa stan wód powierzchniowych oraz głębinowych. Stan wód powierzchniowych determinowany jest wielkością ścieków przekazywanych do rzek. Na 1 mieszkańca przypada 68 m³/s (to ^lA wody w naszym kraju).

Wielkość wód to zasób dyspozycyjny dla człowieka, który ustala się jako ró nicę pomiędzy odpływem całkowitym, a odpływem nienaruszalnym. Odpływ całkowity to ilość wody, która płynie w

16