118 Maria Wojas
czonej definicji. Określenie „obowiązek prawny” jest obowiązkiem wynikającym z zawartej przez strony umowy, ustawodawstwa lub innego działania prawa. Natomiast określenie „obowiązek zwyczajowy” użyte w cytowanej definicji rezerw, zostało wyjaśnione w omawianym standardzie jako obowiązek, który wynika z działalności jednostki gospodarczej, gdy:
- poprzez sposób postępowania w przeszłości, a także opublikowane, wystarczająco konkretne, aktualne oświadczenie jednostka gospodarcza przekazała stronom trzecim, że przyjmie na siebie określoną powinność,
- w wyniku powyższego jednostka gospodarcza spowodowała u tychże stron trzecich uprawnione oczekiwanie, że powinność tę zrealizuje.
Moment ujęcia rezerw w księgach rachunkowych i ujawniania w sprawozdaniu finansowym przedstawiono na rys. 2.
Zdarzenie mające miejsce w przeszłości, N. które zrodziło przyszłe, \ prawdopodobne / zobowiązanie / |
Powstało aktualne zobowiązanie, zaistniała możliwość dokonania wiarygodnego szacunku i utworzenia rezerwy |
Wypełnienie zaistniałe-go zobowiązania: \. przekazanie korzyści \ ekonomicznych / | |||
przeszłość |
teraźniejszość przyszłość |
Rys. 2. Moment ujmowania rezerw Źródło: opracowanie własne.
Zdarzeniami obligującymi do utworzenia rezerw są zatem takie zdarzenia, które tworzą prawny lub zwyczajowy obowiązek sprawiający, że jednostka gospodarcza nie ma żadnej możliwości niewypełnienia tego obowiązku. Zdarzenie przeszłe powoduje powstanie istniejącego obowiązku (zobowiązania), jeśli po uwzględnieniu wszystkich dostępnych dowodów, istnienie tego obowiązku na dzień bilansowy jest bardziej prawdopodobne niż jego brak, a kwota, na którą tworzona jest rezerwa, jest możliwa do oszacowania. Warunkiem koniecznym do utworzenia rezerwy jest fakt z przeszłości, powodujący, że w danym momencie powstaje prawne lub zwyczajowe zobowiązanie, które prawdopodobnie wywoła konieczność wypływu korzyści ekonomicznych w przyszłości. Jeżeli zdarzenie o charakterze zobowiązaniowym jeszcze nie powstało, nie tworzy się rezerw nawret wówczas, gdy realna jest perspektywa poniesienia wypływu korzyści ekonomicznych w przyszłości. W momencie tworzenia rezerwy nie jest konieczna znajomość tożsamości drugiej strony (wierzyciela), wobec której prawdopodobnie wystąpi obowiązek płatności.