Te same zadania mogą spełniać zawory o zupełnie różnej budowie wewnętrznej. Zawory regulacyjne o konstrukcji tradycyjnej (grzybkowe rys. 8) i skomplikowanym kształcie korpusów narażone są na odkładanie się w ich wnętrzu osadów i działanie cieczy agresywnych. Często prowadzi to do ich nieszczelności pomimo stosowania odpowiednich uszczelnień. Zasadę działania zaworów grzybkowych można opisać w następujący sposób. W korpusie zaworu umieszczone jest gniazdo, do którego wchodzi dokładnie dopasowany grzybek. W czasie pracy grzybek, który porusza się ruchem posuwisto-zwrotnym, utrzymywany jest w osi gniazda za pomocą prowadnic. Ruch grzybka umożliwia wyprowadzone na zewnątrz zaworu wrzeciono, które przechodzi przez dławnicę z uszczelnieniem (najczęściej teflonowym) zapobiegającym przeciekom. Dodatkowym zadaniem dławnicy jest zabezpieczanie siłownika, który porusza wrzecionem zaworu, przed wpływem wysokiej temperatury prowadzonego przez rurociąg czynnika. Aby zmniejszyć tarcie pomiędzy wrzecionem a uszczelnieniem, wrzeciono jest smarowane przy użyciu smarownicy. Przesuwanie się grzybka w kierunku gniazda zmniejsza strumień przepływającej cieczy lub gazu.
Rys. 8. Zawory grzy bkowe zaopatrzone w smarownicę a) jednogniazdowy, b) dwugniazdowy [4]
1 - korpus zaworu
2 - gniazdo,
3 - grzybek,
4 - prowadnica dolna.
5 - prowadnica górna.
6 - dlawnica,
7 - wrzeciono,
8 - część korpusu
siłownika,
9 - smarownica,
10 - podwójny
grzybek
Aby uniknąć odkładania się zanieczyszczeń, opracowano między innymi zawory przeponowe o dużo prostszej budowie korpusu (rys. 9), w których elementem zamykającym przepływ, zamiast grzybka, jest elastyczna przepona poruszana przez trzbień. W zaworach tych elementy ruchome, takie jak trzbień, są zupełnie oddzielone od przepływającego rurociągiem czynnika. Zabezpiecza je to przed agresywnym działaniem, pod warunkiem dobrania materiału przepony do rodzaju przepływającego czynnika i warunków pracy.
Rys. 9. Zawór przeponowy a) w stanie otwartym, b) w stanie zamkniętym, 1 - przepona. 2 - trzbień [4]
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"