2659241921

Warstwa sedymentacyjna w sedymentologii to nagromadzenie osadu o poziomych granicach w stropie i spągu, wyrażonych przede wszystkim zmianą struktur sedymentacyjnych.

Poziom glebowy w gleboznawstwie to pakiet osadu równoległy do powierzchni Ziemi, odróżniający się od otoczenia barwą, konsystencją, ilością substancji organicznej i innymi cechami ukształtowanymi przez procesy glebotwórcze.

Warstwa archeologiczna w archeologii to pakiet osadu odróżniający się jakimikolwiek po-strzegalnymi cechami sedymentologicznymi lub gleboznawczymi od otoczenia.

Dopiero po ustaniu sedymentacji zaczyna rozwijać się roślinność i rozpoczynają się procesy glebotwórcze. Następują one w tzw. przerwie sedymentacyjnej. Procesy sedymentacyjne zachodzą od dołu do góry, najstarsze są najniższe warstwy. Tymczasem procesy glebotwórcze zachodzą odwrotnie, od góry do dołu, rozpoczynają się od humifikacji. Najstarsze są zatem najwyższe poziomy.

Granice poziomów glebowych nie pokrywają się z granicami warstw sedymentacyjnych. Archeolog wyróżnia warstwy archeologiczne, których zbiór jest iloczynem kartezjańskim zbiorów warstw sedymentacyjnych i poziomów glebowych. Warstwy sedymentacyjne wynikają z różnic w stratyfikacji i warstwowaniu, zaś poziomy glebowe wynikają z różnic barw.

Gleba kopalna (pogrzebana) to gleba przykryta młodszym osadem. Powstaje, gdy na wykształconej glebie ponownie zaczną odkładać się osady. Poziomy gleb kopalnych oznacza się dodatkowo literą b dodaną jako sufiks.

Gleba ogłowiona to gleba, w której brakuje górnych poziomów, gdyż zostały one usunięte z profilu glebowego w wyniku erozji. Najczęściej gleby niszczy erozja rzeczna. Najłatwiej usu-walny jest poziom ściółki, ale poziomy akumulacyjny i wymywania też są podatne na erozję. Najczęściej zachowuje się poziom wmywania, który jest cementowany wmytymi weń minerałami, oraz poziomy niższe.

Gleby kopalne najczęściej są glebami ogłowionymi i posiadają tylko poziom B. Bardzo rzadko zachowuje się pełna gleba kopalna ze wszystkimi warstwami.

Gleby reliktowe to gleby pozostające po dawnych rodzajach roślinności. Nad nimi wykształcają się nowe gleby. Gleby reliktowe powstają, gdy zmienia się klimat i szata roślinna. Poziomy gleb reliktowych oznacza się literami re dodanymi jako sufiks.

Gleby antropogeniczne charakteryzują się występowaniem poziomu ornego, który charakteryzuje się ostrym odcięciem od niższych poziomów glebowych. Poziom orny powstaje w wyniku zmieszania naturalnych górnych poziomów glebowych - najczęściej poziomu ściółkowego i akumulacyjnego. Poziom orny ma ciemną, szarą barwę. Miąższość poziomu ornego należy od rodzaju pługu, zazwyczaj wynosi około 20 cm.

Jeśli poziom terenu był pierwotnie nierówny, w wyniku orki zostaje wyrównany. Wtedy pod równym poziomem ornym poziomy naturalne mają zachowany falisty układ.

W spągu poziomu ornego występują bruzdy płużne, które powstają, gdy pług zagłębi się poniżej poziomu ornego. Bruzdy płużne widać tylko w przekrojach poprzecznych i ukośnych, ale są niewidoczne na przekrojach podłużnych. Bruzdy płużne są świadectwem wynalezienia pługu w warstwach neolitycznych. Poziomy orne kopalne z bruzdami płużnymi są często poszukiwane przez archeologów.

Gleby Polski dzieli się na litogeniczne, autogeniczne, semihydrogeniczne, hydrogeniczne i napływowe. Gleby rozmieszczone są w Polsce mozaikowo. Gleby brunatne występują najczęściej na Pomorzu, zaś gleby bielicowe i płowe występują w całej Polsce. Czarnoziemy występują tylko na wyżynach południowej Polski.

Gleby inicjalne to gleby, które dopiero zaczynają się kształtować. Gleby inicjalne tworzą się na wydmach, w wysokich górach i na tundrze. Są często plejstoceńskimi glebami kopalnymi.

14