��Mgr Jolanta Sadek UDZIAA
POA
O{
NEJ W PROWADZENIU II i III OKRESU PORODU Spos�b prowadzenia porodu ma bezpo[
redni i dB
ugotrwaB
y wpB
yw na fizyczne zdrowie kobiety i jej dziecka. PoB
o|
na jest t
osob
z zespoB
u medycznego sali porodowej, na kt�rej spoczywa caB
oksztaB
t opieki nad rodz
c
. Od jej gruntownej wiedzy, odpowiedzialno[
ci, umiej
tno[
ci oceny sytuacji, szybkiego i sprawnego dziaB
ania zale|
y stan rodz
cej i jej dziecka. PoB
o|
na powinna pami
ta
o tym, |
e rodz
ca oczekuje od niej nie tylko sprawnej obsB
ugi porodu, ale przede wszystkim |
yczliwo[
ci, serdeczno[
ci, zrozumienia. Umiej
tno[

udzielenia rodz
cej emocjonalnego i fizycznego wsparcia, otoczenia jej opiek
- to bardzo istotne cechy dobrej poB
o|
nej, maj
ce wpB
yw na przebieg porodu. Dlatego opanowanie umiej
tno[
ci prowadzenia II i III okresu porodu jest tak wa|
ne. Brak tych umiej
tno[
ci i sprawno[
ci dziaB
ania mo|
e spowodowa
urazy okoB
oporodowe matki i dziecka, II okres porodu II okres porodu rozpoczyna si
w chwili peB
nego rozwarcia uj[
cia zewn
trznego szyjki macicy i koD
czy si
urodzeniem dziecka. Cz
[

przoduj
ca przechodzi do dna miednicy, napinaj
c krocze. Przy zst
powaniu gB
�wki skurcze parte pojawiaj
si
na drodze odruchowej poprzez nerwy rdzeniowe, s
, wi
c niezale|
ne od woli rodz
cej. Nie mo|
na zezwala
na zbyt wczesne parcie, dop�ki nie wyst
pi samoistny bodziec. Pytanie, kt�re powinna zada
poB
o|
na rodz
cej: czy czuje parcie na stolec? * Warunki konieczne do rozpocz
cia akcji parcia: caB
kowite rozwarcie szyjki macicy, gB
�wka pB
odu na dnie miednicy, szew strzaB
kowy w wymiarze prostym (przy poB
o|
eniu gB
�wkowym), p
kni
te bB
ony pB
odowe, brak przeciwwskazaD
ze strony matki np. wada serca, du|
a kr�tkowzroczno[

(z niebezpieczeD
stwem odwarstwienia siatk�wki), stan po operacji czy urazie m�zgu. Szkodliwe nast
pstwa zbyt wczesnego parcia: - utrudnianie zwrotu gB
�wki: przedB
u|
enie porodu lub niskie poprzeczne stanie gB
�wki, - niepotrzebne zm
czenie rodz
cej, - niedotlenienie pB
odu - p
kni
cie szyjki macicy lub uci[
ni
cie wargi przedniej szyjki macicy mi
dzy spojeniem B
onowym a gB
�wk
. Skuteczno[

skurcz�w partych zale|
y w du|
ej mierze od wB
a[
ciwego prowadzenia i czynnej wsp�B
pracy rodz
cej. Rodzenie dziecka powinno odbywa
si
w warunkach przestrzegania zasad jaB
owo[
ci. Kolejno[

czynno[
ci poB
o|
nej: 1. Przygotowanie psychiczne rodz
cej do aktu rodzenia  [
wiadoma wsp�B
praca 2. Przygotowanie sali porodowej: zapewnienie intymno[
ci, odpowiedniej temperatury, odpowiedniego o[
wietlenia... przygotowanie ssaka do od[
luzowania noworodka lampa bezcieniowa stanowisko dla noworodka z ogrzanym becikiem... 1  tlen... leki: 1% lub 2% Lignocaina, Oksytocyna, Metergina jaB
owy zestaw do porodu igB
y, kapilary kr�tkie do pobrania krwi p
powinowej fartuch ochronny, maseczka chirurgiczna jaB
owe i nie jaB
owe r
kawiczki zestaw do higienicznego i jaB
owego mycia krocza 3. Przygotowanie B
�|
ka i uB
o|
enie rodz
cej do parcia (do parcia w pozycji p�B
siedz
cej): podnosimy wezgB
owie, ew. plecy rodz
cej podpieramy poduszkami, workiem sako; ustawiamy podp�rki pod stopy (wa|
ne! stopy nie powinny by
uniesione powy|
ej po[
ladk�w), przygotowujemy uchwyty B
�|
ka (rodz
ca w czasie parcia cz
sto chwyta si
por
czy), obni|
amy lub odstawiamy tyln
cz
[

B
�|
ka 4. Wyrabianie skurcz�w partych Najkorzystniej jest wzmocni
parcie rodz
cej w momencie, kiedy skurcz macicy osi
gnie sw�j punkt szczytowy. Na pocz
tku skurczu rodz
ca oddycha wolno (1:2), poB
o|
na kB
adzie r
k
na brzuchu rodz
cej w okolicy dna macicy i ocenia narastanie napi
cia mi
[
nia macicy. W momencie osi
gni
cia szczytu skurczu rodz
ca powinna wykona
wdech (nabra
powietrza nad przepon
), gB
ow
przygi

do klatki piersiowej (podbr�dek oparty o klatk
piersiow
), zamkn

oczy i prze
(spycha
zatrzymane powietrze) w d�B
brzucha, na spojenie B
onowe. PoB
o|
na mo|
e pom�c rodz
cej, przytrzymuj
c jej gB
ow
przygi
t
do klatki piersiowej. W czasie jednego skurczu rodz
ca powinna prze
trzykrotnie, wymieniaj
c powietrze (wykonuje gB

boki wydech i wdech przed nast
pnym parciem). Nie mo|
na zezwala
na zbyt wczesne parcie, gdy skurcz macicy nie osi
gnie punktu szczytowego, zbyt wczesne rozpoczynanie parcia nie pozwala na efektywne wykorzystanie siB
y skurczu, przez co przedB
u|
a trwanie II okresu, powoduje wi
ksze doznania b�lowe i zm
czenie rodz
cej. Ka|
dy skurcz powinien by
odnotowany w partogramie. 5. Ocena akcji serca pB
odu i stanu og�lnego rodz
cej. W II okresie nale|
y kontrolowa
czynno[

serca pB
odu po ka|
dym skurczu a|
do caB
kowitego urodzenia gB
�wki. Warto[

wyra|
on
w liczbie uderzeD
na minut
odnotowa
na partogramie. Nale|
y r�wnie|
kontrolowa
parametry stanu og�lnego rodz
cej. 6. Higieniczne mycie krocza, 7. Przygotowanie zestawu narz
dzi do porodu i lek�w. Uprzednio przygotowany jaB
owy zestaw narz
dzi do porodu kB
adziemy na opuszczonej cz
[
ci B
�|
ka. �� W skB
ad zestawu wchodz
miska nerkowata lub kuweta sterylizowane w r
kawie papier-folia no|
yczki do naci
cia krocza lub w podw�jnym papierze krepowanym no|
yczki do odp
pnienia dokB
adamy: 2 klamerki do zaci[
ni
cia p
powiny lub 1 klamerk
i 1 zacisk (kocher) cewnik do od[
luzowania noworodka gaziki podkB
ad (pB
�cienny lub flizelinowy) pieluszka tetrowa lub serweta flizelinowa 2  sterylne r
kawiczki ew. jaB
owy fartuch chirurgiczny �� leki:* 1% Lignocaina w 20 ml strzykawce, (je[
li mamy 2% Lignocain
to nabieramy do strzykawki 10 ml Lignocainy i doci
gamy 10 ml 0,9% NaCl) * 5 j.m. Oksytocyny w 5-10 ml 0,9% NaCl * (lub rzadziej 0,2 mg meterginy  Methylergometrin w 5-10 ml 0,9% NaCl) 8. Chirurgiczne mycie r
k: na czas chirurgicznego mycia r
k przekazujemy rodz
c
pod opiek
lekarza lub poB
o|
nej wsp�B
pracuj
cej z nami w sali porodowej. Myjemy i dezynfekujemy r
ce wedB
ug instrukcji. 9. PodB
o|
enie pod po[
ladki rodz
cej jaB
owego podkB
adu: bierzemy z zestawu podkB
ad, rozkB
adamy, trzymaj
c za rogi tak, aby nasze palce byB
y pod wywini
tym mankietem /zabezpieczamy w ten spos�b r
ce przed ewentualnym zabrudzeniem/, wsuwamy pod uniesione przez rodz
c
po[
ladki. Serwet
(papier), na kt�rej stoi zestaw przesuwamy tak, aby jej kraw
dz
zachodziB
a na kraw
dz
serwety podB
o|
onej pod po[
ladki rodz
cej. 10. NaB
o|
enie jaB
owych r
kawic, ew. wcze[
niej naB
o|
enie fartucha jaB
owego (z zestawu bierzemy fartuch, rozkB
adamy go w pewnej odlegB
o[
ci od siebie i od B
�|
ka, narzucamy na r
ce uniesione do g�ry. Osoba asystuj
ca, stoj
c z tyB
u, chwyta za brzeg fartucha, naci
ga go na nasze ramiona i zawi
zuje w okolicy szyi i pasa. Je|
eli r
kaw fartucha nie jest zakoD
czony mankietem, a ma przyszyte tasiemki, podsuwamy r
kaw, chwytaj
c po zewn
trznej stronie tak, aby koniec r
kawa si
gaB
okolicy nadgarstka i okr
camy tasiemk
wok�B
nadgarstka). NakB
adanie sterylnych r
kawiczek: rozkB
adamy r
kawiczki na serwecie z zestawem, pierwsz
r
kawiczk
chwytamy za mankiet i naci
gamy na r
k
, nast
pnie r
k
ubran
w r
kawiczk
jaB
ow
bierzemy drug
r
kawiczk
pod mankiet i naci
gamy na r
k
. 11. RozB
o|
enie narz
dzi, Je|
eli narz
dzia s
w kuwecie, wyjmujemy z niej tylko no|
yczki do naci
cia krocza, kuwet
przesuwamy w lewy r�g opuszczonej cz
[
ci B
�|
ka, przez co zyskujemy wolne miejsce dla dziecka. W przypadku, kiedy zestaw jest bez kuwety, wszystkie narz
dzia ukB
adamy z lewej strony B
�|
ka w kolejno[
ci ich u|
ycia: no|
yczki do naci
cia krocza, dwie klamerki lub kocher, klamerka, no|
yczki do p
powiny, cewnik do od[
luzowania noworodka /chwytamy go 5 cm od koD
ca i podajemy osobie asystuj
cej, kt�ra B

czy cewnik z drenem ssaka, zabezpieczaj
c go przed zsuni
ciem si
z jaB
owej serwety/, serweta lub pieluszka, 12. Technika przyjmowania porodu, �� Do rodzenia gB
�wki przyst
pujemy w momencie, kiedy gB
�wka w przerwach mi
dzy skurczami nie cofa si
, lecz  stoi w obr
bie sromu. Ochrona krocza ma na celu zapobieganie gB

bokim p
kni
ciom mi
[
ni krocza. GB
�wka powinna rodzi
si
powoli w ci
gu kilku skurcz�w, aby mi
[
nie krocza miaB
y do[

czasu na rozci
gni
cie si
. GB
�wka powinna rodzi
si
swoim najmniejszym obwodem: przy prawidB
owym uB
o|
eniu - pB
aszczyzn
podpotyliczno-ciemieniow
, kt�rej obw�d wynosi 32 cm, Uwaga! Ka|
da nieprawidB
owa ochrona krocza prowadzi w dalszym |
yciu pacjentki do wypadania narz
du rodnego, nietrzymania moczu i dlatego jest szkodliwa. Jest to r�wnie|
niebezpieczne dla dziecka - przy dB
ugotrwaB
ej ochronie krocza ucisk na gB
�wk
mo|
e spowodowa
uraz okoB
oporodowy. Decyzj
prowadzenia porodu z ochron
krocza podejmuje poB
o|
na. Przy niekorzystnej szeroko[
ci i zB
ej rozci
gliwo[
ci tkanek kanaB
u rodnego /wysokie 3 krocze, grube, maB
o podatne, w
ski B
uk podB
onowy, szerokie blizny krocza u wielor�dek, du|
a gB
�wka pB
odu, uB
o|
enia odgi
ciowe/ nale|
y wykona
naci
cie krocza /episiotomia/, kt�re chroni dno miednicy. Unika si
nadmiernego rozci
gania i p
kni

mi
[
ni dna miednicy, szczeg�lnie ramion dz
wigacza odbytu oraz zwalnia si
gB
�wk
od dB
ugotrwaB
ego ucisku ze strony mi
[
ni krocza. Przy naci
ciu krocza obowi
zuj
zasady: - nacina si
krocze w czasie skurczu partego  na szczycie skurczu - nacina si
krocze bocznie w kierunku guza kulszowego, - no|
yczki nale|
y trzyma
prostopadle do nacinanej tkanki, - palce r
ki lewej, /je[
li stoimy po prawej stronie rodz
cej/ chroni
gB
�wk
przed uszkodzeniem no|
yczkami, - dB
ugo[

naci
cia powinna wynosi
4-6 cm, �� Technika rodzenia Stoj
c po prawej stronie r
k
dziaB
aj
c
jest nasza lewa r
ka, kt�r
kB
adziemy na rodz
cej si
gB
�wce w ten spos�b, |
e nasada dB
oni oparta jest w okolicy potylicy gB
�wki, palce skierowane ku doB
owi obejmuj
okolice czoB
a. Mo|
na te|
sta
na wprost krocza rodz
cej. �� Rodzenie gB
�wki z ochron
krocza. UB
o|
ona j.w., r
ka lewa reguluje szybko[

rodzenia si
gB
�wki, jak r�wnie|
ma za zadanie rodzenie gB
�wki jak najmniejszym obwodem. Uzyskujemy to poprzez powstrzymywanie w czasie parcia rodz
cej przedwczesnego odginania si
gB
�wki, przytrzymuj
c czoB
o koD
cami palc�w lub przez odpychanie gB
�wki nasad
dB
oni od spojenia B
onowego w kierunku krocza, co daje ten sam efekt. Trwa to tak dB
ugo, a|
potylica w kolejnych skurczach urodzi si
spod spojenia B
onowego, po granic
owB
osionej sk�ry karku. Prawa r
ka - kciuk oraz 2 i 3 palce rozstawione obejmuj
krocze w okolicy, gdzie znajduj
si
guzy czoB
owe gB
�wki dziecka /wyczuwalne poprzez napi
te krocze/. Krocze ujmujemy poprzez serwet
jaB
ow
i zawsze tak, aby brzeg krocza byB
odsB
oni
ty na 1-2 cm. W czasie parcia rodz
cej r
ka prawa skutecznie L wspiera lew
r
k
w hamowaniu tempa rodzenia si
gB
�wki w ten spos�b, |
e rozstawione palce, P oparte na guzach czoB
owych, wywieraj
silne przeciwdziaB
anie przy ka|
dym skurczu. Chodzi o to, aby guzy czoB
owe zacz
B
y si
rodzi
wtedy, gdy potylica ju|
si
urodzi spod spojenia. rp Nie wolno  naci
ga
 mi
[
ni krocza. Kiedy potylica urodzi si
caB
kowicie i okolic
owB
osionej sk�ry oprze si
o B
uk B
onowy r
k
lew
odginamy gB
�wk
wspomagaj
c j
r
k
praw
i rodzimy bardzo powoli czoB
o. Uwaga! W momencie rodzenia czoB
a rodz
ca nie powinna prze
. Po urodzeniu czoB
a r
ka prawa zsuwa z twarzyczki krocze, r
ka lewa odgina gB
�wk
ku przodowi, a|
urodzi si
br�dka. Ruch r
ki prawej przy zsuwaniu krocza z twarzyczki skierowany jest nie ku tyB
owi, lecz poziomo. 4 �� Rodzenie gB
�wki z naci
ciem krocza. R
k
dziaB
aj
c
jest lewa r
ka poB
o|
nej uB
o|
ona na gB
�wce pB
odu jak przy rodzeniu gB
�wki z ochron
krocza. W momencie, gdy urodzi si
potylica, a krocze jest napi
te na czole, wykonujemy episiotomi
- dwa palce lewej r
ki wkB
adamy do pochwy mi
dzy krocze a gB
�wk
i ustawiamy ich koD
ce w kierunku guza kulszowego. Jednocze[
nie wewn
trzna powierzchnia tej dB
oni przytrzymuje gB
�wk
, aby w momencie parcia i nacinania krocza zapobiec zbyt szybkiemu urodzeniu si
/ wyskoczeniu / gB
�wki. R
k
praw
wkB
adamy dolne rami
no|
yczek po palcach lewej r
ki do pochwy, ustawiamy je tak, aby koD
ce skierowane byB
y do guza kulszowego, a pocz
tek naci
cia byB
w okolicy w
dzideB
ka tylnego. Nacinamy krocze w czasie skurczu i parcia rodz
cej jednym ruchem, na dB
ugo[

4-6 cm. Po wykonaniu naci
cia krocza odkB
adamy no|
yczki, chwytamy lew
r
k
gB
�wk
pB
odu w spos�b opisany poprzednio i w nast
pnych skurczach powoli wytaczamy gB
�wk
/dziaB
a tylko lewa r
ka/. Kiedy urodzi si
czoB
o, r
ka prawa zsuwa krocze z twarzyczki w spos�b opisany wy|
ej. �� Rodzenie bark�w. Je|
eli stan dziecka jest dobry, nale|
y poczeka
z rodzeniem bark�w, aby gB
�wka w czasie parcia rodz
cej samoistnie dokonaB
a IV zwrotu. Je|
eli wyst
puj
objawy niedotlenienia (deceleracje) albo przerwa mi
dzy skurczami trwa zbyt dB
ugo, barki powinny by
urodzone natychmiast. Po urodzeniu gB
�wki sprawdzamy r
k
, czy nie ma okr
conej p
powiny wok�B
szyi. Po sprawdzeniu obecno[
ci p
powiny rodz
ca powinna prze
 gB
�wka dokonuje IV zwrotu, zwracaj
c si
twarzyczk
do prawego uda matki przy ustawieniu I lub do lewego uda przy ustawieniu II. Chwytamy gB
�wk
obur
cz, pB
asko w okolicy ko[
ci ciemieniowych i policzk�w, tak |
e kciuki s
skierowane r�wnolegle do potylicy lub wierzchoB
ka czaszki. W czasie parcia rodz
cej kierujemy gB
�wk
ku doB
owi /tyB
owi rodz
cej/, przy czym ucisk na gB
�wk
wywiera r
ka lewa /pionowo w d�B
/ do momentu, a|
spod spojenia B
onowego urodzi si
1/3 dB
ugo[
ci ramienia przedniego. Rodz
ca przestaje prze
, unosimy gB
�wk
ostro|
nie w kierunku spojenia B
onowego, a|
tylny bark urodzi si
po kroczu. 5 Uwaga! Wszystkie ruchy r
k powinny by
wykonane powoli, pB
ynnie bez szarpania i poci
gania poziomo, aby nie spowodowa
p
kni
cia krocza /nawet w�wczas, gdy ju|
wykonano naci
cie/. Trzymaj
c gB
�wk
jak poprzednio, kierujemy pB
�d w linii stanowi
cej przedB
u|
enie osi miednicy, na brzuch rodz
cej, a|
do urodzenia caB
ego pB
odu. UkB
adamy noworodka na boku, aby nie doszB
o do zachB
y[
ni
cia si
dziecka pB
ynem owodniowym 14. Od[
luzowanie noworodka. Od[
luzowanie wst
pne dziecka wykonuje si
zaraz po urodzeniu gB
�wki, a przed urodzeniem bark�w  z ust, nozdrzy przednich, po uprzednim wytarciu [
luzu gazikiem. Po urodzeniu caB
ego pB
odu trzymaj
c dB
oni
obie skronie gB
�wki dziecka jedn
r
k
, drug
wprowadzamy, sond
/cewnik/ do ust i nosa, aby usun

pB
yn owodniowy. 15. Osuszenie dziecka. 16. Oznakowanie /identyfikacja/ noworodka. Przygotowane plastikowe bransoletki (tasiemki) identyfikacyjne, na kt�rych wypisane jest nazwisko i imi
rodz
cej, nr ksi
gi gB
�wnej, data i godzina porodu oraz pB
e
dziecka - po gB
o[
nym przeczytaniu przez matk
, osoba asystuj
ca zakB
ada na r
czk
i n�|
k
dziecka (zapinaj
c zawsze na podB
o|
onym palcu pod tasiemk
). 17. Ocena noworodka wedB
ug skali Apgar (Virginii Apgar) w 1., 3., 5., 10. minucie |
ycia. 18. Odp
pnienie noworodka. Je|
eli nie ma wskazaD
do natychmiastowego odp
pnienia, wykonujemy je po upB
ywie 2-3 min, gdy przestaje t
tni
p
powina. Dzi
ki temu dostarczona zostaje dodatkowo krew B
o|
yskowa, a tym samym zwi
ksza si
obj
to[

krwi noworodka o 1/4, 1/3 caB
kowitej obj
to[
ci /zapobieganie hipowolemii/ oraz zwi
ksza si
w niej znacznie zawarto[

|
elaza /zapobieganie wczesnej niedokrwisto[
ci/, zmniejsza si
te|
szok dziecka spowodowany przej[
ciem na oddychanie tlenem atmosferycznym. KB
adziemy p
powin
na dB
oni, drug
r
k
zapinamy pierwsz
klamerk
w odlegB
o[
ci 2-3 cm od przyczepu, drug
w odlegB
o[
ci 10 cm; klamerk
trzymamy na dB
oni, przecinamy p
powin
no|
yczkami, kieruj
c ich koD
ce do wB
asnej dB
oni, na kt�rej le|
y sznur p
powinowy  ok. 1 cm nad klamerk
. Wyciskamy krew z kikuta nad klamerk
, zakB
adamy jaB
owy gazik. Koniec odci
tej p
powiny wkB
adamy do miski nerkowatej lub kuwety, kt�r
podsuwamy pod po[
ladki rodz
cej w celu oceny krwawienia. Nast
pnie pobieramy krew z |
yB
y p
powinowej (ew. tak|
e z t
tnicy p
powinowej) do heparynizowanych kapilar w celu oceny r�wnowagi kwasowo-zasadowej; ew. krew do innych zleconych badaD
. 19. Pokazanie dziecka matce i po upB
ywie 30 minut przekazanie go do punktu noworodka. Bierzemy noworodka gB
�wk
do g�ry, trzymaj
c za kark i pod po[
ladki /za miednic
/, unosimy ku g�rze i pokazujemy matce dziecko, zwracaj
c jej uwag
na pB
e
. Chwyt musi by
pewny i bezpieczny. Nast
pnie goB
ego noworodka kB
adziemy na sk�r
matki zapewniaj
c kontakt  sk�ra-sk�ra przez co najmniej 30 minut Piel
gniarka, kt�ra ma zabra
noworodka, staje po przeciwnej stronie B
�|
ka i podajemy jej dziecko nad B
�|
kiem, zapewniaj
c bezpieczeD
stwo noworodka. 6 III okres porodu III okres porodu rozpoczyna si
w momencie urodzenia pB
odu, a koD
czy urodzeniem si
popB
odu, jest to okres B
o|
yskowy oddzielenia i wydalania popB
odu. Trwa u pierwiastki 15-30 min, u wielor�dki 5-15 minut. Obowi
zki poB
o|
nej: Opr�|
nienie p
cherza moczowego  przepeB
niony p
cherz moczowy hamuje skurcze macicy i utrudnia oddzielanie si
B
o|
yska oraz jego wydalenie. Je|
eli p
cherz moczowy jest przepeB
niony, nale|
y wykona
cewnikowanie b
dz
sprowokowa
rodz
c
do wydalenia moczu Ocena krwawienia okoB
oporodowej utraty krwi Ocena stanu og�lnego rodz
cej, Ocena objaw�w oddzielenia B
o|
yska uniesienie macicy powy|
ej p
pka (na 2-3 palce) i na prawo, trzon z kulistego zmienia si
w w
ski, kanciasty (dyskowaty), twardy (ryc.) wzmo|
ony wypB
yw krwi z pochwy wysuwanie si
sznura p
powinowego (ok. 10 cm) zmniejszenie napi
cia naczyD
p
powiny Profilaktyka krwawieD
podanie [
rodk�w naskurczowych: 5 j.m. Oksytocyny w 5-10 ml 0,9% NaCl, (lub rzadziej 0,2 mg meterginy /Methylergometrin/ w 5-10 ml 0,9% NaCl) = czynne prowadzenie III okresu: og�lne  ka|
dej rodz
cej bezpo[
rednio po urodzeniu pB
odu celowane  z okre[
lonych wskazaD
wynikaj
cych z wywiadu i przebiegu porodu (np. zaburzenia oddzielania B
o|
yska, krwotok w poprzednim porodzie, niedokrwisto[

, maB
opB
ytkowo[

, nadmiernie rozci
gni
ta macica, przedB
u|
ony por�d), po urodzeniu przedniego barku pB
odu Pobieranie krwi p
powinowej do badaD
Rodzenie B
o|
yska  kiedy mamy wszelkie oznaki oddzielonego B
o|
yska, przyst
pujemy do jego rodzenia. Polecamy rodz
cej prze
, jedn
r
k
chwytamy za p
powin
i kierujemy j
ku g�rze, zgodnie z osi
miednicy. Rodz
ce si
B
o|
ysko podtrzymujemy drug
r
k
, a|
urodzi si
w caB
o[
ci cz
[

zrazikowa. Puszczamy p
powin
przekB
adaj
c z dB
oni na dB
oD
z jednoczesnym obrotem wykr
camy bB
ony pB
odowe. Je|
eli B
o|
ysko rodzi si
stron
matczyn
/oddzielaB
o si
sposobem Duncana/, widoczne zraziki nale|
y bardzo ostro|
nie odwr�ci
tak, aby tkanka znalazB
a si
w [
rodku owini
ta bB
onami. W przypadku trudno[
ci w urodzeniu bB
on pB
odowych mo|
na za pomoc
zacisku wykr
ca
bB
ony, przypinaj
c go zawsze na bB
ony tu|
przy kroczu pod kontrol
palc�w, aby nie uchwyci
kocherem tkanek krocza. Ocena popB
odu. Po urodzeniu B
o|
yska przyst
pujemy do badania jego caB
o[
ci. Oceny dokonuje lekarz z poB
o|
n
. IV okres �� KsztaB
t i wielko[

B
o|
yska: a) owalne, b) dwupB
atowe, tr�jpB
atowe, c) podw�jne, porodu potr�jne d) okienkowate, e) dodatkowe, f) obrze|
one, g) bB
oniaste 7 b) c) d) e) �� Badanie bB
on pB
odowych - w tym celu okr
camy p
powin
wok�B
palca tu|
przy przyczepie i unosimy B
o|
ysko w g�r
tak, |
e bB
ony zwisaj
w postaci worka. Drug
r
k
wprowadzamy do [
rodka i napinamy na niej bB
ony. �� Miejsce przyczepu p
powiny do B
o|
yska: przyczep a). [
rodkowy, b). przybrze|
ny, c). brze|
ny, d). bB
oniasty a) b) c) d) �� DB
ugo[

p
powiny, w
zB
y rzekome, w
zB
y prawdziwe, naczynia �� Czy bB
ony pB
odowe s
caB
e, �� Czy na wolnym brzegu B
o|
yska albo bB
on pB
odowych koD
cz
si
oderwane naczynia /naczynia bB

dz
ce/. Je|
eli na brzegu B
o|
yska b
dz
na brzegu bB
on pB
odowych znajduje si
ziej
ce naczynia, nale|
y koniecznie sprawdzi
jam
macicy w kierunku pozostaB
ych resztek lub dodatkowych zraz�w B
o|
yskowych W celu sprawdzenia ewentualnej obecno[
ci dodatkowych zraz�w i naczyD
bB

dz
cych mo|
na delikatnie oddzieli
owodni
od kosm�wki i sprawdzi
caB
o[

bB
ony kosm�wkowej. �� Badanie powierzchni matczynej B
o|
yska  odwracamy B
o|
ysko powierzchni
matczyn
ku g�rze na obu dB
oniach tak, aby byB
y widoczne brzegi B
o|
yska i oceniamy: czy nie brakuje nigdzie tkanki zrazikowej, czy powierzchnia wszystkich zrazik�w /li[
cieni/ jest gB
adka i l[
ni
ca /pokryta doczesn
/ czy poszczeg�lne zraziki mo|
na bez trudu przyB
o|
y
jeden do drugiego, czy nie powstaje przy tym ubytek, czy nie ma starych krwiak�w /[
wiadcz
o przedwczesnym oddzielaniu B
o|
yska/ i zmian patologicznych /zawaB
�w, zB
og�w wapniowych/. Uwaga! pozostawienie resztek tkanki B
o|
yskowej w macicy mo|
e spowodowa
: atoniczne krwawienie po porodzie, obfite krwawienia w okresie poB
ogu /p�z
ne krwawienia poB
ogowe/, zaka|
enia poB
ogowe, przemian
zB
o[
liw
resztek B
o|
yska. 8 1. brakuj
cy fragment B
o|
yska 2. rozdarte naczynia na brzegu B
ozyska 3. rozdarte naczynia na brzegu bB
on pB
odowych Pomiary B
o|
yska i oznaczenie do ewentualnego badania histopatologicznego; udokumentowanie na partogramie i w karcie poB
o|
niczej /|
urnalu/ Ocena stanu krocza po porodzie bez episiotomii  po ocenie B
o|
yska, je|
eli nie mamy zastrze|
eD
, co do caB
o[
ci popB
odu, sprawdzamy stan krocza. Je|
eli por�d prowadzony byB
bez naci
cia krocza, nale|
y za pomoc
r
ki, u|
ywaj
c jaB
owych gazik�w, sprawdzi
caB
o[

krocza. Rozchylamy wargi sromowe jedn
r
k
, drug
z jaB
owym gazikiem wchodzimy do pochwy i sprawdzamy caB
o[

[
cian, okolic
cewki moczowej i krocze. We wzierniku nale|
y sprawdzi
szyjk
macicy. Je|
eli nie ma obra|
eD
kanaB
u rodnego, wykonujemy jaB
owe mycie krocza. Uszkodzenia poporodowe sromu Zabezpieczenie krocza do momentu szycia lub kontroli jamy macicy  jaB
ow
serwet
Przygotowanie zestawu do szycia krocza, szycie krocza, /je[
li nie przeprowadza si
kontroli jamy macicy szycie mo|
e wykona
poB
o|
na/ lub asysta Przekazanie poB
o|
nicy do sali poporodowej w celu intensywnego nadzoru do dw�ch godzin od porodu. Przed przeniesieniem poB
o|
nicy na w�zek/B
�|
ko jeszcze raz sprawdzamy: �� wysoko[

i obkurczenie dna macicy /czy dno macicy znajduje si
po[
rodku mi
dzy p
pkiem a spojeniem B
onowym, macica twarda, brzegi wyraz
nie wyczuwalne/ �� czy nie ma krwawienia z dr�g rodnych �� stan krocza �� stan og�lny poB
o|
nicy oraz �� wykonujemy jaB
owe zmywanie krocza �� zmieniamy koszul
poB
o|
nicy Pi[
miennictwo: 1. Bartel H.: Embriologia. PZWL, Warszawa 1995r 2. Br
borowicz G. (red): PoB
o|
nictwo. Podr
cznik dla poB
o|
nych i piel
gniarek. PZWL, Warszawa 2002 3. Martius G. (red): Ginekologia i poB
o|
nictwo. Urban&Partner, WrocB
aw 1997 4. A
epecka  Klusek C (red): Piel
gniarstwo we wsp�B
czesnym poB
oznictwie i ginekologii. Wyd. Czelej, Lublin 2003 5. Pisarski T. (red): PoB
o|
nictwo i ginekologia. Podr
cznik dla student�w. PZWL, Warszawa 2001 6. Pschyrembel W.: PoB
o|
nictwo praktyczne i operacje poB
o|
nicze. PZWL, Warszawa 1997 9