METODY BADANIA SERCA
I DUŻYCH NACZYC

Zdjęcie przeglądowe
w rzucie tylno-przednim (P-A) oraz bocznym
Echokardiografia
dwuwymiarowa (2D) oraz dopplerowska
Tomografia komputerowa
Rezonans magnetyczny
Badania angiograficzne
(angiokardiografia, koronarografia)
Badania izotopowe
ECHOKARDIOGRAFIA (echo serca)
ZDJ
CIE PRZEGL
DOWE
KLATKI PIERSIOWEJ
Metoda nieinwazyjna, powszechnie dostępna
Zdjęcia w dwóch projekcjach (P-A oraz
boczne)
Echokardiografia dwuwymiarowa (2D)
z zakontrastowanym przełykiem
(chory przełyka zawiesinę barytową podczas ekspozycji) pozwala na pokazanie struktur anatomicznych
oraz ich pracy w czasie rzeczywistym
Odległość lampy od kasety  2 m
(przekroje dwu- i czterojamowe)
(najmniejsze powiększenie struktur anatomicznych)
Metoda dopplerowska
Maksymalny wdech pacjenta  łopatki
(kolorowe odwzorowanie przepływu) 
wyprojektowane poza pola płucne
służy do pokazania fali zwrotnej oraz obecności
(ręce spoczywają na biodrach, dłonie skierowane do tyłu)
przecieków wewnątrzsercowych
TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA
TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA
Przekroje poprzeczne jam serca
Obrazy (skany)
przed i po
dożylnym
podaniu
jodowego
środka
kontrastowego
REZONANS MAGNETYCZNY
REZONANS MAGNETYCZNY
Dzięki dużej rozdzielczości pozwala na wierne
odtworzenie obrazu serca oraz dużych naczyń
Sekwencja echa spinowego (SE) oraz
gradientowego (GE), dowolne projekcje niedostępne
w innych badaniach, programy umożliwiają ocenę
hemodynamiczną serca
Badanie kosztowne, długotrwałe, ograniczenia
(stymulator serca !!!)
Spektroskopia MRS- ocena metabolizmu komórek
serca
BADANIA ANGIOGRAFICZNE BADANIA ANGIOGRAFICZNE
Angiokardiografia - inwazyjna metoda
uwidocznienia jam serca i dużych naczyń po
podaniu środka cieniującego i wykonaniu
dokumentacji (rtg, cyfrowej lub video)
Badania wybiórcze:
- przedsionka atriografia
- komór wentrykulografia
- aorty aortografia
- żyły głównej dolnej kawografia
BADANIA ANGIOGRAFICZNE Koronarografia
Koronarografia
badanie wybiórcze tętnic wieńcowych
pozwalające na ocenę miejsc odejścia, przebiegu,
światła (drożności) oraz gałęzi bocznych
BADANIA SCYNTYGRAFICZNE
ANATOMIA RADIOLOGICZNA
Badanie uzupełniające
polega na wypełnieniu jam serca substancją
radioaktywną lub gromadzeniu w obrębie mięśnia serca
izotopu promieniotwórczego (np. Tc)
Zastosowanie
głównie w różnych fazach choroby niedokrwiennej
ANATOMIA RADIOLOGICZNA ANATOMIA RADIOLOGICZNA
ANATOMIA RADIOLOGICZNA
ZDJ
CIE PRZEGL
DOWE
KLATKI PIERSIOWEJ
ZDJ
CIE PRZEGL
DOWE PODSTAWY PATOMORFOLOGICZNE
OBJAWÓW RADIOLOGICZNYCH
KLATKI PIERSIOWEJ
Do powiększenia sylwetki serca
dochodzi na skutek:
przeciążenia oporowego, objętościowego
lub mieszanego
PODSTAWY PATOMORFOLOGICZNE PODSTAWY PATOMORFOLOGICZNE
OBJAWÓW RADIOLOGICZNYCH OBJAWÓW RADIOLOGICZNYCH
Przeciążenie oporowe Przeciążenie objętościowe
Najczęstszą przyczyną jest: przyczyny: niedomykalność zastawek oraz
przecieki między jamami serca
- zwężenie ujść zastawkowych
- nadciśnienie płucne i systemowe
- mięsień komór ulega wyrównawczemu
przerostowi, a przedsionki powiększeniu
Mechanizm:
- przerost mięśnia nie wpływa na wielkość
utrudnienie odpływu - przerost mięśnia -
sylwetki serca, lecz na rozszerzenie jej światła
- rozszerzenie światła jamy
WIELKOŚĆ SERCA POWI
KSZENIE
LEWEGO PRZEDSIONKA
Ocena na podstawie dwóch zdjęć w
Modelowanie przełyku ku tyłowi
prostopadłych do siebie płaszczyznach
Wyrównanie talii serca
Na wielkość serca mają wpływ : wiek, budowa i pozycja ciała,
Utworzenie podwójnego łuku na prawym i
faza oddechowa
lewym zarysie serca
Uniesienie lewego oskrzela z
Wskaz
nik sercowo-płucny iloraz
poszerzeniem kąta rozwidlenia
największego wymiaru poprzecznego serca
Powiększenie uszka
i klp - norma 1:2
POWI
KSZENIE LEWEGO
POWI
KSZENIE LEWEGO
PRZEDSIONKA
PRZEDSIONKA
POWI
KSZENIE LEWEGO POWI
KSZENIE
PRZEDSIONKA LEWEJ KOMORY
Wydłużenie osi długiej serca
Przemieszczenie koniuszka serca w lewo i
ku dołowi
Uwypuklenie dolno-tylnego zarysu serca w
kierunku kręgosłupa
Niedomykalność zastawek przedsionkowo-
komorowych, komorowo-tętniczych, przecieki
przez nieprawidłowe połączenia między
sercem prawym i lewym
POWI
KSZENIE POWI
KSZENIE
LEWEJ KOMORY PRAWEJ KOMORY
Zwiększone przyleganie serca do mostka
Przesunięcie zarysu w lewo z uniesieniem
i zaokrągleniem koniuszka nad przeponą
Poszerzenie pnia płucnego
G1
SZEROKOŚĆ DUŻYCH NACZYC

SZEROKOŚĆ DUŻYCH NACZYC

ODCHODZ
CYCH OD SERCA
ODCHODZ
CYCH OD SERCA
Aorta wstępująca - nie jest widoczna na zdjęciu Pień płucny
p-a, u pykników może być uwypuklona w prawo
u dzieci uwypuklony, u dorosłych nie
ponad zarysem prawego przedsionka
A
uk aorty - uwypukla się w lewo i ku tyłowi do
Poszerzenie pnia płucnego
stawu m-o-s
wada mitralna, wrodzone wady serca,
Poszerzenie aorty - wrodzone i nabyte wady
zastawki aortalnej, nadciśnienie, tętniaki i zespół
nadciśnienie płucne, zespół serca
Marfana, przecieki zewnątrzsercowe
płucnego, zatorowość płucna
Wąski łuk - hipolazja, koarktacja aorty, przecieki
wewnątrzsercowe
ZMIANY W KR
ŻENIU PA
UCNYM
ZMIANY W KR
ŻENIU PA
UCNYM
I W PA
UCACH
I W PA
UCACH
Obrzęk
Nadciśnienie płucne
śródmiąższowy płuc
Określany jest jako zastój
Nadciśnienie tętnicze
przewlekły wskutek
nagromadzenia płynu
przesiękowego w prze-
- bierne
grodach międzyzraziko-
wych, przestrzeniach
- hiperkinetyczne
okołonaczyniowych i
okołooskrzelowych tworząc
- w zespole serca płucnego
obraz wzmożonego
- obrzęk śródmiąższowy
rysunku podścieliska w
postaci delikatnej siateczki,
- obrzęk pęcherzykowy
towarzyszą im linie Kerleya
ZMIANY W KR
ŻENIU PA
UCNYM
ZMIANY W KR
ŻENIU PA
UCNYM
I W PA
UCACH
I W PA
UCACH
Obrzęk pęcherzykowy
Nadciśnienie żylne
płuc
towarzyszy wadzie mitralnej i
niewydolności lewokomorowej
jest objawem ostrej
jest następstwem podwyższenia
niewydolności lewej komory,
oraz we wczesnym okresie ciśnienia rozkurczowego w lewej
stenozy mitralnej, obrzęku
połowie serca, co utrudnia odpływ
toksycznym, neurogennym,
z żył płucnych do lewego
mocznicy oraz płucu
przedsionka
wstrząsowym.
Obraz rtg - zagęszczenia
Obraz rtg  poszerzenie żył
plamiste, szerzące się
górnopłatowych i obkurczenie
odwnękowo, zwykle
dolnych, uwypuklenie zarysu
symetryczne, niekiedy
prawej wnęki
zlewające się w kształcie
 skrzydeł motyla
Slajd 32
Gość; 2009-05-19
G1
ZMIANY W KR
ŻENIU PA
UCNYM
ZMIANY W KR
ŻENIU PA
UCNYM
I W PA
UCACH
I W PA
UCACH
Nadciśnienie
Nadciśnienie tętnicze bierne tętnicze w zespole
serca płucnego
Póz
niejsza faza nadciśnienia żylnego
w przebiegu w przebiegu wady Towarzyszy często
rozedmie i przewlekłej
zastawki dwudzielnej i przewlekłej
chorobie oskrzelowo-
niewydolności lewokomorowej
płucnej oraz innym
chorobom płuc ze
W obrazie rtg dołącza się
zwiększeniem oporów
poszerzenie pnia płucnego i gałęzi
w krążeniu małym.
tętniczych we wnękach z
Obraz rtg to tzw.
obkurczeniem tętnic
 amputacja wnęk
segmentalnych
Wady nabyte serca Zwężenie zastawki
dwudzielnej (mitralnej)
Zwężenie zastawki dwudzielnej
Przyczyna to reumatyczne zapalenie
wsierdzia powodujące zniekształcenie i
Niedomykalność zastawki dwudzielnej
zarośnięcie spoideł i płatków zastawki
Skojarzona wada mitralna
Rozkurczowa powierzchnia ujścia mitralnego
Zwężenie zastawki aorty
wynosi 4 do 6 cm2
Niedomykalność zastawki aorty
Skojarzona wada aortalna
Wada mitralno-aortalna
Wada wielozastawkowa
Zwężenie zastawki Zwężenie zastawki
dwudzielnej (mitralnej) dwudzielnej (mitralnej)
I okres  ujście o szerokości 3-3,5 cm2, zaburzenia
Objawy radiologiczne:
hemodynamiczne niewielkie, obraz rtg prawidłowy
II okres  ujście o szerokości 1,5 do 1.0 cm2, ciśn.
- powiększenie lewego
przedsionka spoczynkowe w LP i żż. płucnych dochodzi do 29 mm Hg,
- powiększenie prawej to powoduje wzrost ciśn. w t. płucnej do 35 mm Hg
komory
- poszerzenie pnia
Obraz rtg:
płucnego
wybiórcze poszerzenie żył górnopłatowych i obkurczenie
- objawy nadciśnienia
płucnego
dolnopłatowych, poszerzenie pnia i gałęzi t. płucnej -
- obrzęk śródmiąższowy
ostry obrzęk płuc
płuc
Zwężenie zastawki Zwężenie zastawki
dwudzielnej (mitralnej) dwudzielnej (mitralnej)
III okres  rozkurczowa powierzchnia do 1 cm2, ciśn. spoczynkowe w żż
płucnych 30 mm Hg, w t. płucnej przekracza 140 mm Hg, pojawia się
mechanizm obronny w postaci zgrubienia ścian drobnych naczyń - powoduje
przeciążenie PK
Obraz rtg: szeroki pień płucny, poszerzenie naczyń wnęki oraz górnopłatowych,
śródmiąższowy obrzęk płuc, duży LP i PK
Zwężenie zastawki Niedomykalność zastawki
dwudzielnej (mitralnej) dwudzielnej
IV okres  powierzchnia ujścia mitralnego poniżej 0,5 cm2
Przyczyna  reumatyczne zapalenie wsierdzia
Obraz rtg to: bardzo duże serce, LP poszerzony tętniakowato, bardzo
powodujące zniszczenie i skrócenie płatków
duża PK, wąskie naczynia górnopłatowe (zmniejszony przepływ
płucny), naczynia wnękowe szerokie   amputacja wnęk, stan zastawki
schyłkowy to: poszerzenie ż.g.g, nieparzystej wysięk w jamie
Niedomykalność czynnościowa  rozstrzeń
opłucnej
lewej komory, wtórne rozciągnięcie
pierścienia zastawki (nadciśnienie tętnicze i
kardiomiopatia rozstrzeniowa)
Niedomykalność zastawki Niedomykalność zastawki
dwudzielnej dwudzielnej
Patofizjologia  we wczesnej fazie skurczu cofanie się krwi z komory Obraz rtg to:powiększenie lewego przedsionka, lewej komory, aorta
do przedsionka co prowadzi do wzrostu w nim ciśnienia, w rozkurczu wąska, rysunek naczyniowy płuc nie jest zmieniony, przy długo
do LK napływa więcej krwi, powoduje to objętościowe przeciążenie trwających wadach objawy jak w stenozie mitralnej
obu jam serca proporcjonalne do wielkości fali zwrotnej, ciśnienia
oraz podatności obu jam
Skojarzona wada mitralna Zwężenie zastawki aorty
Jednoczesne wyst ępowania zwężenia i niedomykalności
Przyczyna 
Obraz rtg: powiększenie obu komór, oraz lewego przedsionka, obraz
choroba reumatyczna
krążenia płucnego jak w st enozie mitralnej
Prawidłowa szerokość ujścia
aortalnego  3 do 4 cm2
Krytyczna wartość ujścia to 1 cm2
powoduje to powstanie
skurczowego gradientu ciśnień
pomiędzy komorą a aortą nawet
do 200 mm Hg  przerost mięśnia
LK
Zwężenie zastawki aorty Niedomykalność zastawki
aorty
Wada zaawansowana  rozstrzeń i niewydolność LK oraz wzrost
Przyczyna  choroba reumatyczna, kiła, bakteryjne zapalenie serca
ciśnienia końcoworozkurczowego oraz wyższe ciś w LP i żż płucnych,
obraz krążenia płucnego jak w stenozie mitralnej. Nieszczelność jest przyczyną powstania fali zwrotnej i powstanie
przeciążenia objętościowego LK
Obraz rtg: powiększenie LK oraz tętniakowate poszerzenie części
wstępującej aorty Obraz rtg  poszerzona i tętniąca aorta piersiowa, powiększenie LK
Skojarzona wada aortalna Wada mitralno-aortalna
Jednoczesne wyst ępowanie niedomykalności i st enozy zastawki Połączenie stenozy mitralnej z wadą aortalną doprowadza do tzw.
aortalnej mitralizacji sylwetki serca, jest to spowodowane tym, że bariera
zwężenia zastawki mitralnej w hemodynamice serca wysuwa się na
Obraz rtg- powiększenie LK i poszerzenie aorty
plan pierwszy
Wada wielozastawkowa Przykłady sztucznych
zastawek
Współistnienie wady zastawki dwudzielnej, aortalnej i trójdzielnej
doprowadza do olbrzymiego powiększenia serca  cor bovinum
Cor bovinum  charakt eryzuje się słabym tętnieniem stanowi
bowiem mało podatny, niewydolny worek wypełniony zastoinową
krwią. Naczynia krążenia małego są wąskie.
Choroba niedokrwienna serca Choroba niedokrwienna serca
Obraz rtg niezmieniony
Patofizjologia to zwężenie i/lub zamknięcie
Diagnostyka opiera się na koronarografii (ocena miejsca, długości i
światła t. wieńcowej wskutek miażdżycy 
stopnia zwężenia tętnicy wieńcowej)
nagłe zamknięcie światła powoduje ostrą
W prześwietleniu może być widoczna hipokineza, akineza lub
martwicę mięśnia serca, zmiany przewlekłe-
dyskineza
powodują nawarstwianie się zmian
Sylwetki pozawałowe: serce z rozlanym powiększeniem LK i
jednocześnie hipo i/lub akinezy, tętniaki lewej komory
zakrzepowych i powstawanie w mięśniu
tkanki włóknisto-bliznowatej  strefa
upośledzonej kurczliwości (prowadzi do
powstania tętniaka i/lub niedomogi serca
Choroba niedokrwienna serca Serce płucne
Przyczyny: zmiany organiczne i czynnościowe
płuc, choroby upośledzające ruchomość
klatki piersiowej to prowadzi do nadciśnienia
płucnego a następnie do przerostu i
niewydolności PK
Choroby obturacyjne prowadzą do redukcji
łożyska naczyniowego a to zwiększa opór
płucny
Serce płucne Serce płucne
Obraz rtg: niskie ustawienie przepony, pionowe ustawienie serca,
uwypuklenie pnia płucnego, poszerzenie głównych jego gałęzi,
Stany chorobowe płuc powodują obniżenie
obwodowe gałęzie pnia płucnego zwężone. Przypadki
ciśnienia parcjalnego tlenu i wzrost prężności
zaawansowane charakteryzuje  amputacja wnęk , zmiany w obrębie
dwutlenku węgla prowadząc do odruchowego
miąższu płucnego
skurczu naczyń płucnych,
wtórnie powoduje to przerost i zgrubienie
ścian tętniczek przedwłosowatych co pogłębia
redukcję łożyska naczyniowego powstaje
nadciśnienie
Choroby osierdzia Wysiękowe zapalenie
osierdzia
Prawidłowa ilość płynu w worku osierdziowym  5 do 20 ml
Prawidłowe osierdzie nie jest widoczne na
Zwiększenie ilości płynu (250-300ml) powoduje powiększenie serca,
zdjęciu przeglądowym
zmniejszenie amplitudy tętnienia, płyn gromadzi się w najniżej
położonych miejscach worka oponowego
Objawy na zdjęciu przeglądowym chorób
wsierdzia to zmiana kształtu i wielkości
sylwetki serca, zwapnienia worka
osierdziowego
Zaciskające zapalenie Nowotwory serca i osierdzia
osierdzia
Zzo prowadzi do mechanicznego ucisku serca powodując, że jest
Rzadko spotykane patologie, naśladujące
ono małe, a sylwetka zniekształcona
wywoływanymi objawami wady serca
Na zdjęciu przeglądowym widoczne są linijne lub płaszczyznowe
Nowotwory: pierwotne i wtórne; łagodne i
zniekształcenia
złośliwe
Zmiany pierwotne to: śluzaki, włókniaki,
włókniako-śluzaki, tłuszczaki i naczyniaki
krwionośne, mięsaki
Zmiany wtórne to: przerzuty (rak oskrzela, sutka,
czerniak) lub naciekanie z narządów sąsiednich
np. płuc lub opłucnej
PRZYDATNE LINKI
ESR  www.myesr.org
Aunt Minnie www.auntminnie.com
CT www.ctisus.com
PLTR www.polradiologia.org.pl