Charakterystyka lasingu jako nowej oferty bankowej Charakterystyka lasingu jako nowej oferty bankowej Wst�p. Leasing - poj�cie, kt�re podobnie jak "business", "manager" i wiele innych wesz�o w swoim oryginalnym angielskim brzmieniu do s�ownictwa polskiego, zaczyna nabiera� praktycznego znaczenia. Od pewnego czasu coraz cz�ciej czytamy, s�yszymy i si�gamy po leasing.Jak si� wydaje, polski biznesmen jest mniej zainteresowany pochodzeniem leasingu, bardziej natomiast chcia�by zrozumie� jego znaczenie w przypadku gdy my�li o rozszerzeniu dzia�alno�ci prowadzonej przez siebie firmy, zwi�kszeniu produkcji, us�ug, unowocze�nieniu dotychczasowego potencja�u produkcyjnego, wprowadzeniu najnowszych technologii. Polski biznesmen powinien znale�� odpowied� na pytanie: czy dla zrealizowania zamierzonego przedsi�wzi�cia powinien si�gn�� po kredyt bankowy, czy skorzysta� z leasingu?Celem pracy jest przedstawienie najwa�niejszych z punktu widzenia przysz�ych u�ytkownik�w leasingowanych przedmiot�w, informacji na temat leasingu oraz zasady finansowania danego przedsi�wzi�cia poprzez leasing. Praca ma r�wnie� ukaza� zalety i wady leasingu oraz rol� towarzystw leasingowych ze szczeg�lnym uwzgl�dnieniem towarzystw z udzia�em kapita�u bankowego. Przyk�adem takiego towarzystwa jest BEL LEASING sp. z o.o., kt�rego w�a�cicielem jest BIG Bank Gda�ski S.A. I. Poj�cie banku i rodzaje operacji bankowych. 1. Poj�cie i rola banku. Poprzednikami wsp�czesnych bank�w byli �redniowieczni handlarze trudni�cy si� wymian� pieni�dzy. Nazwa bank pochodzi od nazwy �awki (kontuaru - banco), przy kt�rym pracowali w�oscy handlarze pieni�dzy. Bankierzy ci zajmowali si� przede wszystkim przekazywaniem pieni�dzy (wk�ad�w) od jednego klienta do drugiego, tak�e w innych miejscowo�ciach.W tym celu klienci deponowali pieni�dz kruszcowy u bankier�w,a ci w zamian wystawiali za�wiadczenie - banknot - weksel na bankiera w innym mie�cie.Po�redniczenie w p�atno�ciach swoich wk�ad�w (przez wyr�wnanie ich nale�no�ci i zobowi�za�) nast�powa�o przez przenoszenie wk�ad�w z konta na konto. St�d nazwa - banki �yrowe (giro- krag).Bank jest instytucj� s�u��c� centralizacji tych, co wypo�yczaj� pieni�dze, i tych co je po�yczaj�.Rol� banku w gospodarce narodowej mo�na scharakteryzowa� poprzez prezentacj� trzech najbardziej istotnych dziedzin dzia�alno�ci banku; s� to:* udzia� w kreacji pieni�dza,* udzia� w spo�ecznym podziale pracy,* dokonywanie alokacji i transformacji �rodk�w.Banki komercyjne mog� w ograniczonym stopniu tworzy� pieni�dz bankowy ponad pozostawione mu sumy wk�ad�w za pomoc� kreacji dodatkowych kredyt�w.Kreacja pieni�dza bankowego przez banki komercyjne nast�puje poprzez wzrost wielko�ci kredyt�w udzielanych przez te banki, a tak�e przez zwi�kszenie zakupu walut obcych. Obie te operacje powoduj� wzrost �rodk�w p�atniczych w danym banku, na kt�rego konto zosta�y przekazane �rodki otrzymane w formie kredytu.Bank jest przedsi�biorstwem, kt�re prowadzi dzia�alno�� maj�c� na celu przej�cie od jednostek gospodarczych i os�b fizycznych czynno�ci finansowych. Banki przede wszystkim przyjmuj� wk�ady i udzielaj� kredyt�w, co sprawia, �e przedsi�biorstwa i gospodarstwa domowe nie musz� same szuka� kredytodawcy czy kredytobiorcy. Banki wyst�puj� r�wnie� w zast�pstwie podmiot�w gospodarczych w handlu papierami warto�ciowymi. Kupuj� i sprzedaj� w imieniu swoich klient�w na gie�dzie okre�lone akcje i obligacje.Banki spe�niaj� istotn� rol� jako instytucje transformacyjne, po�rednicz�ce w doprowadzaniu do wzajemnego uzgodnienia r�ni�cych si� struktur poda�y i popytu. Odnosi si� to zw�aszcza do transformacji informacji, wielko�ci zapotrzebowanej sumy pieni�dza, transformacji terminu i transformacji ryzyka.Rol� banku mo�na okre�li� nast�puj�co:* rola p�atnika - dokonywanie p�atno�ci w imieniu swoich klient�w,* rola agenta - dzia�anie w imieniu klient�w w zakresie emisji papier�w warto�ciowych i zarz�dzania w�asno�ci� klient�w,* rola gwaranta - poparcie udzielane klientom w sp�acie zobowi�za�,* rola po�rednika - dokonywanie transformacji otrzymanych depozyt�w w kredyty,* rola instrumentu w realizacji polityki gospodarczej kraju - regulowanie poda�y pieni�dza poprzez dzia�anie banku centralnego.2. Klasyfikacja operacji bankowych. Poj�cie operacje bankowe w szerokim znaczeniu obejmuje wszystkie rodzaje czynno�ci bankowych. Nale�� do nich operacje bierne (pasywne), operacje czynne (aktywne) oraz operacje po�rednicz�ce (us�ugowe).Polskie Prawo bankowe1 wymienia nast�puj�ce operacje bankowe nazywane tam czynno�ciami bankowymi:* prowadzenie rachunk�w bankowych,* przyjmowanie wk�ad�w oszcz�dno�ciowych i lokat terminowych,* przeprowadzanie rozlicze� pieni�nych,* udzielanie i zaci�ganie kredyt�w oraz po�yczek pieni�nych,* wykonywanie operacji czekowych i wekslowych, * przyjmowanie oraz dokonywanie lokat w bankach,* udzielanie oraz przyjmowanie por�cze� i gwarancji bankowych,* dokonywanie obrotu warto�ciami dewizowymi oraz prowadzenie obs�ugi finansowej obrot�w z zagranic�,* prowadzenie obs�ugi po�yczek pa�stwowych,* emitowanie papier�w warto�ciowych oraz dokonywanie obrotu tymi papierami,* dokonywanie zleconych czynno�ci zwi�zanych z emisj� papier�w warto�ciowych,* przechowywanie przedmiot�w i papier�w warto�ciowych oraz udost�pnianie skrytek sejfowych,* wykonywanie na zlecenie innych bank�w czynno�ci nale��cych do zakresu dzia�ania bank�w zlecaj�cych. 2.1 Operacje czynne. Prawo bankowe2, obowi�zuj�ce od lutego 1998r., stworzy�o podstawy formalne przebudowy polskiej bankowo�ci. Zreformowany model bankowo�ci zapewnia dualizm w kierowaniu pieni�dza oraz konkurencyjno�� mi�dzy bankami.Banki wydaj� regulaminy, nazywane te� instrukcjami lub zarz�dzeniami, kt�re okre�laj� rodzaje i warunki wykonywanych operacji.W operacjach czynnych banki wykorzystuj� zgromadzone �rodki udzielaj�c r�nego rodzaju kredyt�w, lokuj�c kapita�y w�asne i klient�w w korzystnych przedsi�wzi�ciach.Udzielanie kredyt�w kr�tko - i �rednioterminowych jest podstawowym rodzajem operacji bankowych. Konsekwencj� tej dzia�alno�ci jest poszukiwanie przez banki �r�de� jej finansowania w postaci gromadzenia wk�ad�w i oszcz�dno�ci.Obok podstawowych operacji w postaci udzielania kredyt�w, banki przeprowadzaj� tak�e inne operacje czynne. Nale�y do nich lokowanie �rodk�w w�asnych i powierzonych przez klient�w w papierach warto�ciowych oraz w innych korzystnych inwestycjach. Cech� operacji aktywnych jest dzia�anie banku na w�asny rachunek i ryzyko. Innym rodzajem operacji czynnych jest udzielanie przez banki r�nego rodzaju gwarancji, por�cze�. W operacjach tych banki wprawdzie nie anga�uj� w�asnych �rodk�w, ale przejmuj� ryzyko za klienta zlecaj�cego udzielenie gwarancji. 2.2 Operacje bierne. Operacje bierne polegaj� na gromadzeniu wk�ad�w i lokat, emitowaniu papier�w warto�ciowych i wykonywaniu czynno�ci zmierzaj�cych do powi�kszenia sumy �rodk�w znajduj�cych si� w dyspozycji bank�w. �r�d�em �rodk�w gromadzonych w ramach biernych operacji banku mog� by�:* wk�ady oszcz�dno�ciowe ludno�ci,* pieni�dz transakcyjny i lokaty terminowe jednostek gospodarczych przechowywane na rachunkach bankowych,* �rodki pieni�ne sfery bud�etowej, r�nych instytucji i organizacji przechowywane na rachunkach bankowych,* lokaty przyjmowane od innych bank�w,* kredyt refinansowy zaci�gany w banku centralnym (NBP).Do operacji biernych mo�na tak�e zaliczy� emitowanie przez bank w�asnych obligacji i powi�kszenie kapita�u przez emitowanie akcji. Biern� operacj� w banku emisyjnym jest emitowanie znak�w pieni�nych.Operacja polegaj�ca na zaci�ganiu kredytu przez bank komercyjny jest z jego punktu widzenia operacj� biern�. Operacja emitowania pieni�dza got�wkowego, b�d�ca operacj� biern� banku centralnego, polega na zasilaniu bank�w komercyjnych znakami pieni�nymi w ci�ar ich rachunk�w bie��cych, a banki wyp�acaj� got�wk� swoim klientom. 2.3 Operacje po�rednicz�ce. Operacje po�rednicz�ce maj� charakter us�ug bankowych wykonywanych przez banki odp�atnie na zlecenie i na rachunek klient�w. Zalicza si� do nich przede wszystkim prowadzenie rachunk�w bankowych i przeprowadzanie ich za po�rednictwem rozlicze� pieni�nych. Podobnie operacje zakupu i sprzeda�y papier�w warto�ciowych, dokonane na zlecenie klienta, s� operacjami po�rednicz�cymi.Osoby prawne i fizyczne mog� otwiera� rachunki bankowe w wybranym banku. Umowa o otwarcie rachunku bankowego ma charakter cywilno - prawny, a umawiaj�ce si� strony s� r�wnorz�dnymi partnerami. W umowie rachunku bankowego bank zobowi�zuje si� do przechowywania �rodk�w pieni�nych posiadacza rachunku oraz do przeprowadzania na jego zlecenie rozlicze� pieni�nych. Jednostki gospodarcze dokonuj� za po�rednictwem bank�w rozmaitych operacji rozliczeniowych, korzystaj� z kredyt�w, deponuj� lokaty terminowe, gromadz� fundusze o r�nym przeznaczeniu.Zgodnie z polskim prawem bankowym, w celu przechowywania �rodk�w pieni�nych i przeprowadzania rozlicze� zwi�zanych z dzia�alno�ci� gospodarcz� banki prowadz� rachunki bie��ce, pomocnicze i lokat terminowych. Ponadto klient mo�e mie� wydzielone rachunki (np. dla rozlicze� zagranicznych, rachunki kredyt�w). Od 1994r. jednostki gospodarcze maj� obowi�zek posiadania rachunku bankowego i przeprowadzenia za jego po�rednictwem okre�lonych rozlicze� w formie bezgot�wkowej. II. Leasing jako alternatywna forma kredytowania. 1. Charakterystyka leasingu. Wyraz leasing pochodzi od angielskiego s�owa to lease, kt�re w t�umaczeniu na j�zyk polski oznacza wydzier�awi�, odda� w dzier�aw� lub wypo�yczy�. Nale�y podkre�li�, i� leasing, z punktu widzenia ekonomiczno - prawnego, wyra�nie r�ni si� od takich metod wej�cia w posiadanie okre�lonego przedmiotu, jak jego nabycie poprzez sprzeda� rataln� lub kupno na drodze dzier�awy, a tak�e najmu. Mo�na powiedzie�, i� w leasingu nie chodzi o nabycie prawa w�asno�ci do wypo�yczanej rzeczy, a jedynie o stworzenie mo�liwo�ci jej u�ytkowania i uzyskaniu z jego tytu�u okre�lonych korzy�ci.Leasing umo�liwia realizacj� inwestycji na szczeg�lnych warunkach, pozwala bowiem unikn�� nak�ad�w kapita�owych, poniewa� koszty u�ytkowania maszyn lub urz�dze� b�d�cych przedmiotem leasingu s� pokrywane z bie��cych dochod�w firmy uzyskiwanych dzi�ki u�ytkowaniu tych rzeczy. Nale�y tak�e zaznaczy�, i� od tradycyjnych metod finansowania danego przedsi�wzi�cia leasing r�ni si� tym, i� firma korzystaj�ca z niego nie otrzymuje do swojej dyspozycji �rodk�w pieni�nych w postaci got�wki, lecz ma w u�ytkowaniu �rodki produkcji lub inne dobra, kt�re zaspokajaj� jej potrzeby w spos�b bezpo�redni. Leasing jest r�wnie� pewn� metod� zbytu towar�w. Spe�nia on w�wczas funkcj� przyspieszania procesu wymiany towar�w na pieni�dz i zasilania kapita�em procesu reprodukcji. Leasing mo�e obejmowa� dobra inwestycyjne, zar�wno ruchome jak i nieruchome, a tak�e dobra konsumpcyjne trwa�ego u�ytku. W�a�ciciele firm, korzystaj�c z leasingu d�br inwestycyjnych, mog� dzier�awi� maszyny i urz�dzenia pozwalaj�ce na szybkie zbieranie i przetwarzanie informacji, maszyny produkcyjne, urz�dzenia biurowe, samochody dostawcze, itp. Leasing nieruchomo�ci dotyczy natomiast budynk�w i budowli fabrycznych, magazyn�w oraz pomieszcze� sklepowych. Szczeg�lnym przedmiotem leasingu mog� by� kompletne linie produkcyjne lub kompletne obiekty wraz z elementami nale��cej do niej infrastruktury. 2. Rodzaje leasingu. Istnieje wiele rodzaj�w i form leasingu. Jedne z nich s� cz�ciej stosowane, inne rzadziej. Wyr�nienie tych form nast�puje zgodnie z przyj�tymi kryteriami, kt�rymi mog� by�: * cel, * spos�b finansowania, * specyfika, * przedmiot umowy leasingu, itp. 2.1 Leasing finansowy i operacyjny. Leasing finansowy to d�ugoterminowe kontrakty bez mo�liwo�ci wypowiedzenia w czasie okre�lonym w umowie. W tym czasie ryzyko inwestycyjne ponosi biorca: raty leasingowe zsumowane za ca�y okres pokrywaj� koszty zakupu i instalacji obiektu leasingowego. W przypadku, gdy czas najmu jest kr�tszy ni� przewidziany czas wykorzystania przedmiotu leasingu, proponuje si� dawcy opcj� zakupu lub przed�u�onego najmu. Cena zakupu lub przed�u�enia u�ytkowania jest ustalona z uwzgl�dnieniem amortyzacji. Przy leasingu finansowym biorca traktowany jest jako inwestor. Zasadnicz� funkcj� tego rodzaju leasingu jest finansowanie inwestycji, tzn. maszyn, instalacji i pe�nego wyposa�enia zak�ad�w. W ramach leasingu finansowego, rozpatruj�c sum� przypadaj�cych rat w okresie najmu w relacji do koszt�w dawcy, rozr�niamy leasing z pe�n� amortyzacj� oraz leasing z niepe�n� amortyzacj�. Leasing operacyjny to umowy kr�tkoterminowe, z mo�liwo�ci� ich wypowiedzenia przez leasingobiorc� w trakcie trwania, z zachowaniem odpowiedniego terminu wypowiedzenia. Zawsze zostaje zastrze�ony okres minimalny (podstawowy) i dopiero po jego up�ywie leasingobiorca mo�e skorzysta� z tej mo�liwo�ci. W ten spos�b zabezpieczony jest zwrot okre�lonej cz�ci nak�ad�w i koszt�w, co ma istotne znaczenie z punktu widzenia kalkulacji ca�ego przedsi�wzi�cia dla obu stron bior�cych w nim udzia�. Okres najmu jest w tym przypadku kr�tszy od okresu eksploatacji przedmiotu leasingu. Ryzyko inwestycyjne ponosi dawca. Przedmiotem leasingu s� tu np. samochody, kopiarki, urz�dzenia komputerowe i telekomunikacyjne, itp., a wi�c przedmioty, kt�rych warto�� po roku lub dw�ch latach u�ytkowania do�� �atwo oszacowa�. Po up�ywie okresu najmu dawca odnajmuje przedmiot leasingu lub sprzedaje go dalej. Nak�ady poczynione przez dawc� nie zwracaj� si� w ramach jednej operacji - jednej umowy. Na przyk�ad w Wielkiej Brytanii w przypadku operating lease sp�aca si� tylko 90% koszt�w, albo jeszcze mniej. Leasingodawca osi�gnie ca�kowicie pokrycie nak�ad�w i koszt�w dzi�ki nast�pnym operacjom o charakterzesecond - hand leasing, dokonywanym z kolejnymi klientami. 2.2 Leasing bezpo�redni i po�redni. Leasing bezpo�redni wyst�puje wtedy, gdy producenci okre�lonego towaru zwracaj� si� bezpo�rednio do potencjalnych u�ytkownik�w, proponuj�c im leasing jako alternatyw� w stosunku do kupna. Kontrakt leasingowy przebiega tu bez w��czenia firmy leasingowej. Dawca - dostawca przy ustalaniu rat leasingowych bierze pod uwag� nak�ad inwestycyjny (tj. koszty w�asne + zysk) oraz koszty operacji leasingu (tj. odsetki + premie od ryzyka inwestycyjnego + koszty zarz�dzania operacj�). W leasingu po�rednim wyst�puj� trzy podmioty: * producent okre�lonego towaru, * firma leasingowa, * u�ytkownik. Mo�e wyst�pi� tak�e czwarty partner, czyli instytucja finansowa, kt�ra refinansuje firm� leasingow�. Pomi�dzy producentem i firm� zostaje zawarta umowa kupna - sprzeda�y, a pomi�dzy sp�k� leasingow� i u�ytkownikiem umowa o u�ytkowaniu na zasadach leasingu. Firma leasingowa pe�ni trzy podstawowe funkcje:* finansowanie,* ponoszenie ryzyka,* �wiadczenie us�ug.Wydatkiem firmy leasingowej jest cena, jak� p�aci dostawcy, nabywaj�c rzecz, kt�r� przeka�e leasingobiorcy do u�ytkowania, przychody natomiast to raty czynszu za u�ytkowanie, kt�re firma ta otrzymuje w czasie trwania umowy. R�nica w czasie mi�dzy wydatkiem, a otrzymanymi przychodami sprawia, �e firma leasingowa finansuje leasingobiorc�w, z czym po��czone jest ryzyko finansowe. 3. Uczestnicy transakcji. W ka�dej umowie wyst�puj� dwie strony. Jedn� jest w�a�ciciel rzeczy - leasingodawca, kt�ry pozwala u�ytkownikowi na swobodne ich u�ytkowanie w zamian za um�wione p�atno�ci i na pewnych, okre�lonych warunkach.Druga strona to osoba lub firma, kt�ra jest gotowa za udost�pnienie rzeczy zap�aci�. Wynika z tego, i� w leasingu prawo w�asno�ci rzeczy pozostaje przy leasingodawcy, a na leasingobiorcy spoczywa obowi�zek w�a�ciwego ich wykorzystania w dzia�alno�ci gospodarczej, konserwacji, napraw, ubezpieczenia. W zamian za to leasingobiorca ma na og� mo�liwo�� przed�u�enia okresu wynaj�cia rzeczy, odkupienia ich na okre�lonych warunkach od w�a�ciciela po wyga�ni�ciu umowy leasingowej, skorzystania z prawa pierwokupu lub wr�cz przej�cia �rodka na w�asno�� nieodp�atnie.Ponadto w transakcji leasingu mo�e uczestniczy� bank oraz towarzystwa ubezpieczeniowe.Finansowanie dzia�alno�ci leasingowej przez bank mo�e przejawia� si� w nast�puj�cych formach:1. udzielanie przez bank kredyt�w dla firm leasingowych (kredyty udzielane s� na og�lnie obowi�zuj�cych zasadach i procedurach) mog� dotyczy�:a) nabywania przedmiotu leasingu,b) nabywania od przedsi�biorstw leasingowych wierzytelno�ci z tytu�u op�at leasingowych, jest to skup wierzytelno�ci leasingowych.2. prowadzenie operacji leasingowych na rachunek w�asny banku lub bankowej instytucji leasingowej. We wszystkich wariantach oferty leasingowej koszty ubezpieczenia wszystkich przedmiot�w leasingu w ca�ym okresie umowy s� pokrywane przez leasingodawc�. Dotyczy to tak�e �rodk�w transportu, kt�re s� ubezpieczane w pe�nym zakresie (AC, OC, NW, KR). Przedmioty leasingu ubezpieczone s� w najpowa�niejszych i najwi�kszych firmach ubezpieczeniowych dzia�aj�cych w Polsce, dzi�ki czemu mo�na zapewni� klientom bezpiecze�stwo u�ytkowania �rodk�w trwa�ych i zaproponowa� korzystniejsze warunki ubezpieczenia ze wzgl�du na wynegocjowane sk�adki i zakres odpowiedzialno�ci ubezpieczyciela. 4. Umowa leasingu. Tak jak ka�da metoda finansowania danego przedsi�wzi�cia, leasing odbywa si� na podstawie okre�lonej umowy zwanej umow� leasingow�. Jednak nale�y zaznaczy�, i� w polskim ustawodawstwie nie wymienia si� umowy leasingowej w�r�d um�w nazwanych. Najbli�sza temu poj�ciu jest umowa najmu, w kt�rej "wynajmuj�cy zobowi�zuje si� odda� najemcy rzecz do u�ywania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowi�zuje si� p�aci� wynajmuj�cemu um�wiony czynsz"(art.659 kc.). Umowa najmu r�ni si� jednak od umowy leasingowej (kt�r� nale�y traktowa� jako umow� nie nazwan�) tym, i� w tej ostatniej dzier�awa rzeczy stanowi spos�b finansowania przedsi�wzi�cia gospodarczego. Umowa leasingowa jest wi�c pewn� form� kredytowania tego przedsi�wzi�cia. Zwykle umowy, dla kt�rych stosuje si� poj�cie leasingu, charakteryzuje to, �e zawieraj� poza regulacjami przekazania prawa do wykorzystania dobra jeszcze inne elementy, kt�re nie s� zawarte w typowych umowach najmu. Uwzgl�dnienie tych uzupe�niaj�cych klauzul umownych pozwala na podzia� um�w leasingowych na umowy leasingu operacyjnego i umowy leasingu finansowego. Umowy leasingu finansowego charakteryzuj� nast�puj�ce cechy:* umowy nie mog� by� wypowiedziane przez �adn� ze stron w ci�gu do�� d�ugiego okresu, w praktyce ten tzw. okres bazowy stanowi 60 - 80% czasu zu�ycia przedmiotu umowy,* umowy s� tak skonstruowane, �e koszty nabycia lub wytworzenia obiektu, koszty oprocentowania oraz bie��ce koszty administracyjne leasingodawcy s� pokryte w pe�ni przez raty leasingowe oraz jednokrotne op�aty wnoszone na pocz�tku i na ko�cu okresu leasingu; pojedyncza umowa leasingowa pozwala leasingodawcy na pe�n� amortyzacj� obiektu;* ryzyko zwi�zane z wykorzystaniem obiektu jest na czas trwania umowy przeniesione odpowiednimi jej klauzulami, albo bezpo�rednio, albo w zakresie skutk�w finansowych na leasingobiorc�;* leasingodawca cz�sto �wiadczy uzupe�niaj�ce us�ugi serwisowe. 5. Schemat klasycznej umowy leasingu operacyjnego BEL LEASING Sp. z o.o. Poni�ej przedstawiono schemat typowej umowy leasingu operacyjnego udzielanego przez BEL LEASING Sp. z o.o., kt�rej w�a�cicielem jest Big Bank Gda�sk S.A. Podstawowymi elementami tej umowy s�:1. leasingodawca2. leasingobiorca3. szczeg�y dotycz�ce przedmiotu leasingu4. op�aty5. warunki leasingu i szczeg�y dotycz�ce p�atno�ci. Umowy leasingu operacyjnego maj� nast�puj�ce cechy: * umowy s� zawierane na czas kr�tki w por�wnaniu z czasem trwania ekonomicznego �ycia obiektu lub je�li umowa jest zawarta na czas nieokre�lony - okres wypowiedzenia umowy przez kt�r�kolwiek ze stron jest kr�tki; leasingodawca nie mo�e wi�c zak�ada�, �e pojedyncza umowa leasingowa pokryje amortyzacj� przedmiotu tej umowy, tzn. pokryje koszty jego nabycia lub wytworzenia, oprocentowania i odpowiednich bie��cych koszt�w administracyjnych; przedmiot jest zamortyzowany tylko w wyniku ca�ego �a�cucha kolejnych post�puj�cych po sobie um�w leasingowych;* ryzyko jest przez ca�y czas ponoszone przez leasingodawc�, zw�aszcza ryzyko przypadkowego zniszczenia, kradzie�y, defekt�w technicznych, itp.;* obie powy�sze okoliczno�ci sk�aniaj� leasingodawc� do oferowania przekazania obiektu w u�ytkowanie tylko pod warunkiem �wiadczenia r�wnie� us�ug serwisowych (bie��ce naprawy, konserwacja) albo bezpo�rednio przez leasingodawc�, albo wybran� przeze� firm�. 6. Obowi�zki stron Ze wzgl�du na fakt, i� umowy leasingu finansowego maj� wy��cznie charakter transakcji czysto finansowych, nie przewiduj� one zazwyczaj �adnych zobowi�za� ze strony leasingodawcy. St�d te� na leasingobiorcy spoczywa� b�dzie obowi�zek w�a�ciwej konserwacji, ubezpieczenia, jak r�wnie� przerzucone zostaje na niego wszelkie ryzyko zwi�zane z u�ytkowaniem przedmiotu. Leasingodawca przelewa na u�ytkownika wszelkie uprawnienia z tytu�u gwarancji, umowy ubezpieczenia, r�kojmi, itp.W leasingu operatywnym leasingodawca przejmuje na siebie obowi�zek obs�ugi i konserwacji przedmiotu umowy. Zwi�zane z tym koszty us�ug albo zostaj� rozliczone w ramach ca�ej sumy finansowania (uwidacznia si� to w dokonywanych sp�atach), albo r�wnocze�nie z umow� leasingow� podpisuje si� odr�bn� umow� na serwis. III. Zalety i wady leasingu. Funkcjonalnie leasing mo�na traktowa� jako pewn� form� podzia�u pracy, gdy� inwestor nie musi sam dokonywa� zakupu, finansowa� go, opodatkowywa� i na ko�cu up�ynnia� jego przedmiot, tylko przekazuje te funkcje firmie leasingowej. Jak przy wszystkich formach podzia�u pracy, jest to korzystne dla obu stron, je�li zmniejsza to koszty lub przysparza dodatkowych dochod�w. Takie relatywne zalety leasingu mog� wynika� z nast�puj�cych przyczyn:* ni�szych koszt�w nabycia lub wytwarzania,* ni�szych koszt�w bie��cych,* wy�szego przychodu ze sprzeda�y. 1. Ni�sze koszty nabycia lub wytwarzania. Firma leasingowa jako du�y odbiorca mo�e przy nabywaniu d�br b�d�cych potem przedmiotem leasingu wynegocjowa� korzystniejsze ceny ni� pojedynczy inwestor. W przypadku nieruchomo�ci mo�na sobie wyobrazi�, �e wyspecjalizowana sp�ka leasingowa, przejmuj�ca w fazie budowy funkcje nadzorcze, dzia�a bardziej efektywnie, co obni�a koszty. 2. Ni�sze koszty bie��ce. Mo�liwe jest r�wnie�, �e pewne koszty bie��ce, kt�re ponosi si� nawet w przypadku kupna na kredyt, kszta�tuj� si� korzystniej, je�li s� ponoszone przez sp�k� leasingow�, a nie przez samego inwestora. Firma leasingowa, ze wzgl�du na rozmiary swej dzia�alno�ci mo�e mie� dost�p do ta�szych �r�de� refinansowania ni� inwestor wyst�puj�cy w roli kredytobiorcy. Sp�ka leasingowa mo�e uzyska� korzystniejsze warunki przy zawieraniu um�w ubezpieczeniowych i serwisowych. 3. Wy�szy przych�d ze sprzeda�y. W przypadku um�w leasingowych, gdzie przedmiot leasingu po zako�czeniu okresu umowy jest sprzedawany przez leasingodawc�, dodatkowe korzy�ci mog� by� skutkiem wi�kszego do�wiadczenia firmy leasingowej w transakcjach na rynku nieruchomo�ci lub u�ywanych maszyn. Mo�e to da� w efekcie ni�sze koszty transakcji i wy�szy przych�d ze sprzeda�y. Leasing stosowany w d�ugim okresie przynosi dla firmy podobny efekt, jak d�ugoterminowy kredyt. Wp�ywa to pozytywnie na stabilizacj� warunk�w dzia�ania u�ytkownika rzeczy i usprawnia jego polityk� finansow�. Wynika to z faktu, i� raty sp�at s� pod wzgl�dem wielko�ci i termin�w p�atno�ci z g�ry dostosowane do przewidywanych korzy�ci z u�ytkowania rzeczy. Leasing umo�liwia szybsz� amortyzacj� �rodk�w trwa�ych ni� to wynika z powszechnie stosowanych w tej dziedzinie przepis�w. W wielu krajach leasing jest zalecany ze wzgl�du na pewne przepisy fiskalne, kt�re pozwalaj� na p�acenie podatk�w za u�ytkowanie �rodk�w produkcji z bie��cych przychod�w firmy przed ich opodatkowaniem, a nie z zysku netto. Z punktu widzenia firmy korzystaj�cej z leasingu niezmiernie wa�n� cech� jest mo�liwo�� dost�pu do osi�gni�� post�pu technicznego, co ma bardzo istotne znaczenie w dobie szybkiego zu�ywania si� maszyn i urz�dze�. Firma finansuj�ca si� poprzez leasing ma znacznie wi�ksze mo�liwo�ci wymiany maszyn ni� firma, kt�ra zakupi�a maszyny na w�asno��. Kupuj�c na drodze leasingu, pozbywa si� ona tak�e k�opot�w zwi�zanych ze zbytem lub likwidacj� przestarza�ych czy niepotrzebnych ju� �rodk�w produkcji. 4. Trudno�ci w stosowaniu um�w leasingowych w Polsce. W gospodarce polskiej firmy przyzwyczajone s� od lat do instytucji bankowych, st�d te� nie maj� barier psychologicznych do zaci�gania kredyt�w. Leasing jest u nas form� prawie nie znan� przeci�tnemu obywatelowi, kt�ry mo�e mie� pewne opory do jego stosowania.Inn� przeszkod� w stosowaniu leasingu mo�e by� brak uregulowa� prawnych w polskiej gospodarce zwi�zanych z zawieraniem um�w leasingowych i okre�laj�cych prawa i obowi�zki stron takiej umowy. Poza tym polskie prawo bankowe nie wprowadza leasingu jako operacji bankowej. Niewystarczaj�ce regulacje prawne utrudniaj� rozpowszechnienie u nas leasingu. Tymczasem leasing jest szczeg�lnie przystosowany do polskich warunk�w. Wiele nowych przedsi�biorstw prywatnych, prywatyzowanych i pa�stwowych nie dysponuje odpowiednim kapita�em na zakup urz�dze� produkcyjnych. Mo�na si� spodziewa� szerszego rozpowszechnienia leasingu. W Polsce dzia�a oko�o 40 przedsi�biorstw leasingowych cz�sto zwi�zanych z kapita�em bankowym. Natomiast banki nie zawieraj� jeszcze um�w leasingowych. IV. Leasing a kredyt bankowy. 1. Zestawienie cech. W krajach, gdzie leasing jest powszechn� form� transakcji finansowych, jest on ta�szy od kredytu. Spowodowane jest to specyficznym rozliczeniem podatk�w. Podstawowa zasada sprowadza si� do tego, �e leasingodawca musi mie� pewno��, �e dostanie odpisy od podatk�w oraz p�atno�ci. Dzieli si� tymi odpisami z u�ytkownikiem, obni�a p�atno�ci, przez co leasing staje si� atrakcyjniejszy ni� inne formy zasilania finansowego.Istnienie obok siebie alternatywnych form zasilania, jakimi s� kredyt i leasing, zmusza w�a�cicieli firm do zastanowienia si�, z kt�rej formy skorzysta� i podj�cia racjonalnej decyzji. Podj�cie decyzji "leasing czy kredyt" zale�y od wyniku analizy "op�acalno�ci" obu przedsi�wzi��. Analiza taka powinna uwzgl�dnia� mi�dzy innymi nast�puj�ce cechy tych form zasilania:1. W obu przypadkach firma musi wykaza� si� zdolno�ci� do sp�aty rat kapita�owych i procent�w.2. Aby m�c zaci�gn�� kredyt bankowy na inwestycje, firma musi posiada� cz�� �rodk�w w�asnych (kredyt uzupe�nia te �rodki w znacznej cz�ci). W przypadku leasingu finansowane jest 100% warto�ci dobra.3. W przypadku korzystania z kredytu wyst�puje rozbie�no�� w czasie mi�dzy zainteresowaniem �rodk�w finansowych, a efektami z tych inwestycji. Przy leasingu �rodek zaczyna "na siebie zarabia�" praktycznie od momentu jego pozyskania.4. Okres sp�aty kredytu jest zazwyczaj kr�tszy ni� okres u�ytkowania dobra. Raty w leasingu mog� by� roz�o�one na okres przewidywanego u�ytkowania dobra.5. Je�eli towarzystwa leasingowe refinansuj� si� w bankach, to kredyt bankowy mo�e by� w ostatecznym rozrachunku ta�szy od leasingu.6. Leasing umo�liwia szybszy dost�p do nowej technologii, co w warunkach gospodarki rynkowej mo�e mie� bardzo powa�ne znaczenie.7. Dobra wydzier�awione w formie leasingu nie stanowi� w�asno�ci leasingobiorcy, ich warto�� nie jest wliczana w podstaw� opodatkowania podatkiem maj�tkowym (dochodowym). 2. Rola banku w umowie leasingu. Typem przedsi�biorstw finansowych, w kt�rych kapitale chc� uczestniczy� banki, s� sp�ki leasingowe. Jednym z powod�w jest d��enie bank�w do pozyskania bardzo dobrych kredytobiorc�w jakimi s� zar�wno sp�ki leasingowe, jak i ich klienci. Drugim powodem jest to, �e banki chc� zapewni� sobie kontrol� przep�yw�w finansowych tych sp�ek (g��wnie po to, aby wykorzysta� dla swoich cel�w pieni�dze tych sp�ek, pozostaj�ce na rachunkach bie��cych i rachunkach depozyt�w kr�tkoterminowych) oraz osi�ga� wp�ywy z obs�ugi finansowej. Ze wsp�prac� ze sp�kami leasingowymi wi��� si� te� inne korzy�ci - banki cz�sto wykupuj� przysz�e nale�no�ci tych sp�ek z tytu�u zawartych um�w leasingowych. Podstawowym zabezpieczeniem jest najcz�ciej obiekt leasingu. Dodatkowym dochodem banku jest prowizja pobierana przy dokonywaniu przelew�w rat leasingowych.Poniewa� przej�cie kontroli kapita�owej du�ych sp�ek leasingowych dzia�aj�cych od kilku lat w Polsce okaza�o si� trudne, znaczna liczba bank�w zacz�a rozwa�a� mo�liwo�� powo�ania w�asnych sp�ek leasingowych. Zrobi� to m.in. BISE, BRE, BIG. 3. Rola towarzystw leasingowych. Sp�ki leasingowe spe�niaj� g��wn� rol� w finansowaniu inwestycji. W kapitale sp�ek leasingowych chc� uczestniczy� banki. Jednym z powod�w jest d��enie bank�w do pozyskania bardzo dobrych kredytobiorc�w, jakimi s� zar�wno sp�ki leasingowe, jak i ich klienci.Leasing umo�liwia realizacj� inwestycji na szczeg�lnych warunkach, pozwala bowiem unikn�� nak�ad�w kapita�owych, poniewa� koszty u�ytkowania maszyn lub urz�dze� s� pokrywane z bie��cych dochod�w firmy uzyskiwanych dzi�ki u�ytkowaniu tych rzeczy. 4. Towarzystwa leasingowe z udzia�em bank�w na przyk�adzie BEL LEASING sp. z o. o. W Polsce leasing jest coraz popularniejsz� form� kredytowania. Najbardziej znanym towarzystwem leasingowym jest BEL LEASING Sp. z o. o., kt�re ma swoj� plac�wk� tak�e w Tarnowie. Dzia�a ono na rynku od 1991r. Jest jedn� z najd�u�ej funkcjonuj�cych firm leasingowych w Polsce. Bezpiecze�stwo um�w zawieranych z BEL LEASNG gwarantuje wiarygodno�� finansowa sp�ki wynikaj�ca z przynale�no�ci do Grupy Kapita�owej BIG Banku Gda�skiego S.A.BEL LEASING stale uzupe�nia i modyfikuje ofert�, stwarzaj�c potencjalnemu klientowi swobod� wyboru najbardziej odpowiadaj�cej mu opcji. BEL LEASING oferuje leasing wi�kszo�ci �rodk�w trwa�ych, w tym:* ci�gnik�w siod�owych i naczep,* samochod�w ci�arowych,* autobus�w,* maszyn budowlanych i drogowych,* urz�dze� telekomunikacyjnych,* sprz�tu komputerowego,* innych maszyn i urz�dze� do produkcji i prowadzenia us�ug. Por�wnuj�c udzia� leasingu w finansowaniu inwestycji w Polsce i w krajach rozwini�tych gospodarczo, uwag� zwraca ci�gle znaczny potencja� rozwoju tej formy finansowania inwestycji. Szans� na wykorzystanie tego potencja�u mog� stworzy� w przysz�o�ci nowe uregulowania prawno - podatkowe leasingu. Obecnie udzia� leasingu w finansowaniu d�br inwestycyjnych wynosi w USA oko�o 30%, a w krajach Europy Zachodniej 15 - 20%.Us�ugi leasingowe pojawi�y si� w Polsce na prze�omie 1990/91 roku i od tego czasu trwa ich systematyczny rozw�j. Udzia� leasingu w finansowaniu inwestycji wzrasta� stopniowo od 2,6% w 1992 roku do oko�o 8% w 1997 roku.BEL LEASING od pocz�tku istnienia zajmuje pozycj� w czo��wce firm leasingowych co potwierdzi�y wyniki uzyskane w 1997 roku. Wed�ug opublikowanego 23.04.1998 roku przez dziennik "Rzeczpospolita" raportu "Leasing w Polsce", BEL LEASING zaj�� czwart� pozycj� w�r�d firm leasingowych i posiada� oko�o 6,17% udzia�u na rynku tych us�ug. Zako�czenie. Mimo, �e udzia� transakcji leasingowych na rynku wzrasta to jego rola jest jeszcze ci�gle zbyt ma�a. Wynikiem tego mog� by� przedstawione trudno�ci w rozwoju transakcji leasingowych zwi�zane przede wszystkim z brakiem rozwi�za� prawnych. Wydaje si�, �e dostosowanie przepis�w, g��wnie dotyczy udzia�u bank�w w transakcjach leasingowych, mog�oby spowodowa� jeszcze wi�ksze rozpowszechnienie tej us�ugi ze wzgl�du na potencjalnie wi�ksze zainteresowanie bank�w oraz zwi�zan� z tym szersz� reklam� tego produktu. Bibliografia. 1. Krzy�kiewicz Z. "Operacje bankowe". Rozliczenia krajowe i zagraniczne", Poltext, Warszawa 1998 r.2. Bitz M., "Produkty bankowe", Poltext, Warszawa 1996r.3. Dobosiewicz Z., "Podstawy bankowo�ci", PWN, Warszawa 1997r.4. Jaworski W., Krzy�kiewicz Z., Kasi�ski B., "Banki - rynek, operacje, polityka", Poltext, Warszawa 1997r.5. Drabowski E., Jaworski W., Krzy�kiewicz Z., "Bankowo��", Pa�stwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1988 r.6. Jaworski W. "Bankowo��. Podstawowe za�o�enia", Poltext, Warszawa 1998 r.7. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. "Prawo bankowe", Dz. U. Nr 140 poz. 9398. Ustawa o Narodowym Banku Polskim z dn. 27 sierpnia 1997, Dz. U. Nr 140, poz. 9389. Raport roczny 1997 BEL LEASING Sp. z o.o.10. Oferta towarzystwa BEL LEASING Sp. z o.o. 1 Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. "Prawo bankowe" (Dz. U. Nr 140, poz. 939) 2 Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. "Prawo bankowe" (Dz. U. Nr 140, poz. 939)