Rycerz, swiety, kochanek - jako bohaterowie charakterystyczni dla literatury
sredniowiecznej Typ swietego, kreowany w utworach hagiograficznych (np.
"Legenda o sw. Aleksym"), podporzadkowuje swoje zycie haslom: "ora et labora"
(módl sie i pracuj) i "memento mori" (pamietaj o smierci). Drugi wzorzec
osobowy to sredniowieczny, nieskazitelny rycerz, którego dewiza zyciowa sa
slowa "Bóg, honor, Ojczyzna" - taki jest bohater "Piesni o Rolandzie". Trescia
utworu jest bitwa oddzialu Rolanda walczacego z Saracenami. Wróg ma przewage
liczebna, lecz Roland nie chce wzywac zadnej pomocy, uwaza, ze zhanbiloby to
jego ród i splamilo honor. Roland, czujac zblizajaca sie smierc, poleca swych
towarzyszy Bogu, prosi Go o przebaczenie win i czeka na smierc. Do umierajacego
rycerza Bóg zsyla aniolów, którzy niosa jego dusze do nieba. Wizerunek Rolanda
stanowi wzór osobowy sredniowiecznego rycerza, który sluzy wiernie ojczyznie,
królowi i Bogu. Dla chwaly Boga i Kosciola walczy z poganami. W boju jest
szalenczo odwazny, bohaterskimi czynami rozslawia imie swoje, króla i ojczyzny,
wysoko ceni honor i prezentuje wiele cnót rycerskich. Zobowiazuja go one do
opieki nad slabszymi, do godnego i szlachetnego postepowania oraz szacunku dla
kazdego czlowieka. Wzorzec kochanka wystepuje m.in. w "Dziejach Tristana i
Izoldy" (romans starofrancuski). Jest to historia tragicznej milosci.
Kochankowie poddani zostali niepokonanej mocy namietnosci, a zarazem sa
swiadomi zla zdrady. Zyjacy w nieustannym napieciu emocjonalnym, w ciaglym
konflikcie miedzy honorem a miloscia, ucielesniaja szczescie i cierpienie
milosci. Tristan usiluje byc wierny królowi Markowi, z którym jako wasal
zwiazany jest przysiega, jednak sila magicznego napoju milosnego przezwycieza
jego skrupuly. Z narastajacym poczuciem winy próbuje wyzwolic sie z mocy czaru,
ale przegrywa i w ten sposób fatalna sila skazuje jego i Izolde na zycie w mece
i potepieniu, które osladza im wzajemna milosc.