Artysta jako bohater dzieła literackiego XX wieku (dylematy sztuki).











Środa, 26 Kwietnia Imieniny obchodzą: Marzena, Maria, Klaudiusz
 



















  Sciaga.pl > Prace
> XX
lecie >
Home | Reklama | Info
| Mail






Gdzie Cz@T ???




Gdzie jestSciaga.pl
?
















Artysta jako bohater
dzieła literackiego XX wieku (dylematy
sztuki).










kategoria:   J.polski
zakres:   XX lecie
dodano:   1999-09-05




Nowa epoka, jaką
było XX-lecie międzywojenne, przyniosła inne spojrzenie na
literaturę i na rolę twórcy. Dlatego artyści stają się często
bohaterami dzieł literackich zarówno w poezji, jak i w prozie.
Jednym z pierwszych poetów, u którego odnajdujemy motyw
artysty i dylematy sztuki, jest Leopold Staff. W wierszu Ars poetica
z tomiku Barwa miodu poeta formułuje swój program poetycki. Pragnie
on, jako artysta, oddać nieuchwytne nastroje chwili, która przemija.
Bliski jest postawie epikurejskiej, którą wyraził rzymski poeta
Horacy, zalecając korzystać z uroków życia. Można również doszukać
się w tym programie echa tendencji symbolistów, starających się
wyrazić w poezji to, co niewyrażalne. Ale Staff jednocześnie
podkreśla, że pragnie, aby jego wiersz był jasny jak spojrzenie w
oczy i prosty jak podanie ręki. Głosi więc program klasyka i
humanisty, pragnie być zrozumianym przez każdego wrażliwego
czytelnika. Poetą z grupy Skamander, który nawiązywał w
pewien sposób do tematyki i programu Staffa, był Julian Tuwim.
Zachowując w zasadzie tradycyjny styl poetycki, szokuje ekspresja
jego wypowiedzi, wyrażane uczucia zachwytu, entuzjazmu dla życia i
świata, zwłaszcza w swoich pierwszych tomikach. W wierszu Do
krytyków bohaterem utworu jest sam autor, który drwi z komentatorów
jego poezji. Jest szczęśliwy, zachwyca go jazda na przedniej
platformie tramwaju i takie właśnie stany ma zamiar opisywać w
swojej twórczości. Poeta pragnie więc ukazywać w poezji sprawy
prozaiczne i banalne, wyrażać uczucia będące udziałem zwykłych
ludzi, a nie tylko wyjątkowych jednostek. Chciał opiewać ludzi, a
nie tylko wyjątkowe jednostki. Chciał opiewać gromadę, nie chciał
się z tego tłumu wyróżniać. Pisze o tym wyraźnie w programowym
wierszu Poezja z tomiku Czyhanie na Boga. Bohaterem tego wiersza
jest artysta, sam poeta, którego rezygnacja z nadrzędnej pozycji
twórcy przejawia się również w nowym ukształtowaniu języka
poetyckiego. W wierszu Prośba o piosenkę bohaterem utworu jest
również poeta, twórca, który próbuje określić zadania własnej
poezji. W utworze tym do głosu dochodzi pasja społeczna, nieodłączna
cecha twórczości J. Tuwima. W wierszu Sitowie bohaterem
lirycznym jest również sam poeta, a więc twórca. Akt tworzenia
ukazany jest tutaj jako ciężka praca, polegająca na odpowiednim
dobieraniu słów. Wiersz Do lasu należy, podobnie jak głośna oda
Horacego Exegi monumentum, do tego samego typu utworów, noszących
znamiona testamentu artystycznego. Bohaterem jest znów sam poeta,
który zastanawia się nad sensem życia i roli własnej twórczości. Z
dystansem odnosi się tu Tuwim do własnej sławy pośmiertnej, mało
pocieszającej wobec faktu przemijania. Drugim Skamandrytą,
który siebie - poetę uczynił bohaterem swoich wierszy, był Jarosław
Iwaszkiewicz. W utworze Szczęście z tomiku Oktostychy cały świat
traktuje jako obiekt własnej sztuki. Szczęściem jest dla poety
smakowanie chwili i patrzenie na świat okiem artysty. W wierszu
wyraża subtelne doznania artysty, rozmiłowanego w sztuce i poprzez
nią oglądającego świat. Poetą należącym do grupy awangardy
był Julian Przyboś, mistrz metafory i skrótu myślowego. W wierszu
Lipiec opisuje, jak po skończonej nauce uczniowie rozjeżdżają się na
wakacje i żegnają profesora-poetę. Bohaterem utworu jest więc poeta,
rozmiłowany w naturze i twórczości Jana z Czarnolasu. Przeżycia
swojego bohatera wyraża w sposób jak najbardziej typowy dla poety
awangardowego. Proza XX-lecia międzywojennego także obfituje
w portrety artystów i zajmuje się dylematami ówczesnej sztuki.
Ojciec narratora Sklepów cynamonowych Bruno Schulza to nie tylko
kupiec z Drohobycza, ale i artysta, występujący wTraktacie o
manekinach, poważnie zainteresowany sprawami poezji. Jest on
występnym eksperymentatorem, sobowtórem samego autora. W Traktacie o
manekinach zawarta jest koncepcja twórczości artystycznej w
rozumieniu samego Schulza. Wypowiada się on tam na temat boskiej i
ludzkiej twórczości. Człowiek nie jest w stanie powtórzyć Bożego
planu stworzenia, ale jest twórczą indywidualnością, może powoływać
nowe kształty materii i nadawać im znaczenie. Wypowiada się również
na temat formy, która wysunęła się na plan pierwszy od czasu, gdy
sztuka przestała wiernie odtwarzać rzeczywistość. Pojmuje swoją
pracę jako przeciwieństwo realizmu i przeciwstawia mu twórczą
fantastykę. W utworze pt. Ferdydurke Witolda Gombrowicza
główny bohater utworu, 30-letni Józio, to również artysta. Autor
staje się 15-letnim chłopcem, zaś prof. Pimko, stary belfer, dąży do
upupienia go. W szkole zostaje ukształtowany jako uczeń i skierowany
przez profesora do państwa Młodziaków, uważających się za nowoczesną
rodzinę. Józio, wyczuwszy fałsz i pozę, wymyśla prowokację, dzięki
której Młodziakowie zrzucają maskę nowoczesności i okazują się
rodziną wyznającą staroświeckie zasady. Następnie wraz z kolegą
Miętusem wędruje na wieś do ziemiańskiego, tradycyjnego dworku pp.
Hurleckich. Tutaj, podobnie jak w szkole i na stancji u Młodziaków,
Józio-pisarz demaskuje tradycyjne stosunki feudalne panujące w
Bolimowie. Po ucieczce jednak z kuzynką Zofią zaczyna rozumieć, że
przed gębą nie ma ucieczki. Początkowo buntuje się przeciwko formie,
w jaką wtłoczyła go szkoła, rodzina, społeczeństwo, poszukuje
własnej tożsamości i niezależności. Nie chce przystać na rolę, jaką
narzucą mu życie czy zmienne okoliczności, w które wplątuje go los.
Z czasem zaczyna rozumieć, że ucieczka przed formą, a więc konwencją
i kulturą, jest beznadziejna, ponieważ każdy człowiek jest nimi
przesiąknięty. Określa siebie i innych poprzez różnorodne maski i
dlatego system stereotypów społecznych jest bardzo trudny do
przezwyciężenia. Gombrowicz ukazuje w Ferdydurke dwie sfery
ludzkiego życia: oficjalną, zafałszowaną, i nieoficjalną, ukrytą
przed światem, prawdziwą. Interesuje go oczywiście ta nieoficjalna
sfera życia ludzkiego, to, co jest w nim subiektywne i
niepowtarzalne. W formach oficjalnych widzi pisarz źródło głupoty,
zła i zakazów ograniczających wolność człowieka, narzucających mu
sposoby zachowania. Można więc stwierdzić, że portrety
artystów - bohaterów dzieł literackich XX w. odnajdujemy w wielu
utworach tego okresu. Reprezentują oni wszystkie dylematy sztuki,
nurtujące ją w owym czasie.







Autor: Waldek

Ocena : 0.0 








oceń
prace:
1 2 3 4 5 6


Home | Reklama | Info
| Mail


Prace | Pomoc | Książki | Artykuły | News | Katalog | Forum
| Rozrywka






Wszelkie prawa zastrzeżone / All
rights reserved  Sciaga.pl
2000