plik


Laboratorium Odnawialnych yrdeB Energii wiczenie 5 Testowanie ogniwa paliwowego wodorowego zasilanego energi pochodzc z konwersji fotowoltaicznej Wstp Ogniwo paliwowe jest urzdzeniem elektrochemicznym, ktre wytwarza energi u|yteczn (elektryczno[, ciepBo) w wyniku reakcji chemicznej wodoru z tlenem. Produktem ubocznym jest woda. Ogniwo paliwowe zbudowane jest z dwch elektrod: anody i katody. Elektrody odseparowane s poprzez elektrolit wystpujcy w formie pBynnej lub jako ciaBo staBe. Elektrolit umo|liwia przepByw kationw, natomiast uniemo|liwia przepByw elektronw. Reakcja chemiczna zachodzca w ogniwie polega na rozdzieleniu atomu wodoru na proton i elektron na anodzie, a nastpnie na poBczeniu substratw reakcji na katodzie. Procesom elektrochemicznym towarzyszy przepByw elektronu od anody do katody z pominiciem nieprzepuszczalnej membrany. W wyniku elektrochemicznej reakcji wodoru i tlenu powstaje prd elektryczny, woda (posta ciekBa lub para) i ciepBo. Paliwo, jakim jest wodr w stanie czystym lub jako skBadnik mieszaniny gazw - jest doprowadzany w sposb cigBy do anody, a utleniacz - tlen w stanie czystym lub mieszaninie (powietrze) - podawany jest w sposb cigBy do katody (rys.5.1). Rys.5.1. Budowa i zasada dziaBania ogniwa paliwowego wodorowego [2] 1 Laboratorium Odnawialnych yrdeB Energii Ogniwa paliwowe PEM (ang. Proton Exchange Membrane lub Polimer Electrolyte Membrane) zasilane s czystym wodorem lub reformatem. Membran ogniwa PEM jest materiaB polimerowy (np. nafion). Charakterystyczn cech ogniw PEM jest du|a sprawno[ (35-65%) konwersji energii chemicznej na elektryczn oraz maBa ilo[ wydzielanego ciepBa. Zalet ogniwa PEM jest dobra nad|no[ ogniwa w systemach poddawanych zmiennym obci|eniom oraz krtki czas rozruchu (do 60 s.), co wynika z niskiej temperatury reakcji zachodzcej w ogniwie (60 - 100C). Ogniwa PEM s stosowane gBwnie jako zrdBo energii w pojazdach z napdem elektrycznym oraz do budowy stacjonarnych i przeno[nych generatorw energii [1,2]. Opis stanowiska pomiarowego W skBad stanowiska do badaD ogniwa paliwowego wchodz: moduB fotowoltaiczny: P = 0.48W, U = 2.4V, ISC = 200mA (STC); lub opcjonalnie 2 moduBy PV: P = 5W, U = 21V, ISC = 340mA (STC), elektrolizer (napicie robocze: 1.4 - 1.8V, prd: 0  500mA) z zasobnikami gazu i rurkami przelewowymi, ogniwo paliwowe wodorowe (PEM): napicie: 0.4 - 1.0V, prd do 1A, moduB pomiarowy z obci|eniami (rezystancyjnym, diod i silnikiem elektrycznym), przewody pomiarowe, w|yki silikonowe, zatyczki, woda destylowana, stoper. Wszystkie elementy powinny by poBczone zgodnie ze specyfikacj instrukcji do wiczenia, temperatura otoczenia podczas pracy ukBadu powinna zawiera si w zakresie: 10 35C. Nie wolno doprowadzi do nagrzania si powierzchni moduBu solarnego powy|ej 60C. Do wiczeD nale|y u|ywa wyBcznie wody destylowanej. Nie nale|y rozpoczyna pomiarw bez sprawdzenia poBczeD przez prowadzcego zajcia. Przebieg wiczenia Celem wiczenia jest przebadanie systemu ogniwa paliwowego wodorowego zasilanego wodorem i tlenem pochodzcymi z procesu elektrolizy wody destylowanej. wiczenie oraz sprawozdanie koDcowe nale|y wykonywa wedBug wskazwek. Eksperyment nr 1 Rozruch ogniwa paliwowego oraz wyznaczanie jego charakterystyk pracy Elementy stanowiska nale|y poBczy wstpnie tak jak na rysunku 5.2, a nastpnie wykona badania i pomiary zgodnie z instrukcj szczegBow. Instrukcja szczegBowa: 1. O[wietli wstpnie moduB(y) fotowoltaiczny(e) (w taki sposb, aby uzyska prd zwarcia Iz o warto[ci rzdu 100 200mA  wedBug wskazwek prowadzcego zajcia)  zanotowa warto[ gsto[ci mocy promieniowania E [W/m2] przy powierzchni moduBu(w) PV, prdu zwarcia Iz oraz zmierzy i obliczy pole powierzchni S moduBu(w) (ogniw fotowoltaicznych). 2 Laboratorium Odnawialnych yrdeB Energii E = Iz = S = ( E1 = E2 = ) 2. WyBczy o[wietlenie moduBu(w) fotowoltaicznego(ych). 3. PoBczy moduB(y) fotowoltaiczny(e) z elektrolizerem (odpowiednio bieguny dodatnie ze sob i ujemne ze sob). 4. OdBczy dBu|sze w|yki od ogniwa paliwowego. 5. NapeBni obydwa zbiorniczki elektrolizera wod destylowan do poziomu znacznika 0 ml. 6. Za pomoc dBu|szych w|ykw poBczy wyj[cie gazowe wodoru elektrolizera z wej[ciem gazowym wodoru (poBo|one wy|ej) ogniwa paliwowego. Analogicznie poBczy wyj[cie z wej[ciem tlenowym. Rys.5.2. Schemat poBczeD stanowiska do wstpnego oczyszczania ukBadu Rozruch ogniwa wodorowego 7. Ustawi potencjometr w pozycji  OPEN oraz zaBczy o[wietlenie moduBu fotowoltaicznego. 8. Proces tworzenia gazu (od momentu pojawienia si pierwszych pcherzykw wodoru) utrzyma przez 5 minut. 9. Po tym czasie za pomoc potencjometru w module pomiarowym ustawi obci|enie na warto[ 3 i kontynuowa proces przez 3 minuty. 10. Zanotowa warto[ prdu I3 pByncego przez obci|enie na pocztku i koDcu powy|szego okresu czasu. I3(pocz.) = I3(po 3 min.) = 11. Po 3 minutach ustawi potencjometr w pozycji  OPEN . Pozostawi proces na kolejne 3 minuty. 3 Laboratorium Odnawialnych yrdeB Energii 12. Po tym czasie odBczy na krtki okres czasu moduB(y) fotowoltaiczny(e) od elektrolizera. W tym czasie umie[ci zatyczki na koDcach krtkich w|ykw wychodzcych z ogniwa paliwowego zgodnie z rysunkiem 5.3. Rys.5.3. Sposb zamontowania zatyczek na krtkich w|ykach odprowadzajcych gaz z ogniwa paliwowego (magazynowanie gazw) Wyznaczanie charakterystyk pracy ogniwa wodorowego 13. PodBczy ponownie moduB(y) PV do elektrolizera. Zanotowa w tabeli 5.I warto[ci prdu i napicia moduBu(w) PV na pocztku oraz w momencie zgromadzenia 10 ml wodoru. Zanotowa caBkowity czas magazynowania wodoru TH. Tabela 5.I Wyniki pomiarw prdu i napicia ogniwa fotowoltaicznego zasilajcego elektrolizer nieobci|ony Czas t [s] IPV [A] UPV [V] PPV [W] 0 TH = & 14. Po tym czasie odBczy moduB(y) solarny(e) od elektrolizera oraz podBczy woltomierz do zaciskw ogniwa paliwowego (rys.5.4). 4 Laboratorium Odnawialnych yrdeB Energii Rys.5.4. UkBad koDcowy do wyznaczania charakterystyki prdowo-napiciowej ogniwa paliwowego 15. WypeBni tabel 5.II, rozpoczynajc pomiary od obci|enia  OPEN , warto[ci prdu i napicia zanotowa okoBo 10-20 sekund po nastawieniu danego obci|enia (w momencie ustalenia w przybli|eniu staBej warto[ci prdu). 16. Na koDcu dokona pomiarw dla |arweczki, silniczka i stanu zwarcia (0 &!). 17. Po skoDczeniu pomiarw nastawi obci|enie  OPEN i wyj zatyczki z krtszych w|ykw (w celu usunicia zapasu wodoru z elektrolizera). Tabela 5.II Wyniki pomiarw i obliczeD do wyznaczania charakterystyk ogniwa paliwowego w trybie  off-line Obci|enie I [A] U [V] P [W] [] " 200 100 50 10 5 3 5 Laboratorium Odnawialnych yrdeB Energii 1 |arwka silnik 0 18. PodBczy ponownie moduB(y) PV do elektrolizera (rys. 5.2) oraz umie[ci zatyczki na koDcach krtkich w|ykw wychodzcych z ogniwa paliwowego zgodnie z rysunkiem 5.3. 19. ZaBczy o[wietlenie moduBu(w) PV. 20. WypeBni tabel 5.III warto[ciami prdw i napi, rozpoczynajc pomiary dla ka|dego obci|enia po usuniciu zapasu wodoru i tlenu z elektrolizera. Wyniki notowa po ustabilizowaniu wskazaD miernikw. 21. Sprawno[ 1 oznacza sprawno[ konwersji fotowoltaicznej moduBu(w) PV, 2 - sprawno[ procesu elektrolizy i ogniwa wodorowego, za[ 3 - sprawno[ caBego procesu wBcznie z konwersj fotowoltaiczn, zgodnie ze wzorami: U I UI UI PV PV 100 [%] 100 [%] 100 [%] 1 2 3 ES UPV IPV ES Tabela 5.III Wyniki pomiarw i obliczeD do wyznaczania charakterystyk i parametrw ogniwa paliwowego pracujcego w trybie  on-line ModuB(y) PV Obci|one ogniwo Sprawno[ci Obc. paliwowe [] IPV UPV PPV I [A] U [V] P [W] 1 [%] 2 [%] 3 [%] [A] [V] [W] " 200 100 50 10 5 3 1 |arwka silnik 0 6 Laboratorium Odnawialnych yrdeB Energii Sprawozdanie z przebiegu wiczenia Sprawozdanie z przebiegu wiczenia powinno zawiera: - warto[ gsto[ci mocy promieniowania E z pkt 1, prdy I3 z pkt 10 oraz czas TH z pkt 13 instrukcji wiczenia, - przykBadowe obliczenia parametrw z tabel 5.I, 5.II i 5.III (z dyskusj jednostek), - wypeBnione tabele, - przebiegi graficzne (w jednym ukBadzie wspBrzdnych) charakterystyk U=f(I) dla pomiarw z tabeli 5.II przebiegu wiczenia oraz dla pomiarw z tabeli 5.III (bez punktw dla |arwki i silnika), - przebiegi graficzne (w jednym ukBadzie wspBrzdnych) charakterystyk P=f(I) dla pomiarw z tabeli 5.II przebiegu wiczenia oraz dla pomiarw z tabeli 5.III (bez punktw dla |arwki i silnika), - punkty pomiarowe dla |arwki i silnika naniesione osobno na odpowiednich charakterystykach (z tabel 5.II i 5.III), - warto[ci sprawno[ci 1, 2 i 3 przedstawione graficzne (np. w postaci sBupkw) dla wszystkich badanych obci|eD (z tabeli 5.III), - warto[ci [rednie sprawno[ci 1, 2 i 3, - wnioski do wiczenia. Bibliografia 1. Chmielniak T.J.: Technologie energetyczne, Wydawnictwo Politechniki Zlskiej, Gliwice 2004. 2. Jastrzbska G.: Odnawialne zrdBa energii i pojazdy proekologiczne, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, wyd. II, Warszawa 2009. 3. http://www.ogniwa-paliwowe.com/ 7

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Ogniwa paliwowe zasilane ciekłym metanolem
N5 Badanie wodorowego ogniwa paliwowego PEM
Ogniwa paliwowe w układach energetycznych małej mocy
Diagnostyka zasilania energią elektryczną pojazdu samochodowego
Mikrobiologiczne ogniwa paliwowe przetwarzające ścieki organiczne bezpośrednio w elektryczność
Ogniwa paliwowe
Ogniwa paliwowe
Projekt zasilania energią elektryczną oddziału nr 1
Ogniwa paliwowe (2)
ABG WYKŁAD 9 Ogniwa paliwowe 2
ABG WYKŁAD 9 Ogniwa paliwowe 1
6 Ogniwa paliwowe
Ogniwa paliwowe
3 ROZ w sprawie warunków technicznych zasilania energią elektryczną obiektów budowlanych łączno
Ogniwa paliwowe kiedy nastąpi ich komercjalizacja Artykuły Biznes Elektronika Serwis Usług

więcej podobnych podstron