Oznaczanie żelaza w postaci Fe203
Z roztworów soli żelaza(III) pod działaniem amoniaku wytrąca się trudnorozpuszczalny wodorotlenek żelaza(III) (a właściwie uwodniony tlenek Fe203'xH20). Reakcję wytrącania można zapisać następująco:
Fe3* + 3NH3 ,, -> Fe(OH)3(|) + 3NK,*
(2Fe3* + 6NH3a, -> Fe203 xH20(J) + 6NH4*)
W czasie prażenia osad traci wodę i przechodzi w Fe203. Z masy Fe203 oblicza się masę żelaza.
Odczynniki:
roztwór HC1 o stężeniu 2 mol/L;
roztwór NH3aq (1:1), tj. 1 obj. NH3aq stęż. + 1 obj. wody.
Wykonanie:
Otrzymany roztwór rozcieńczyć w zlewce wodą destylowaną do objętości 150 - 200 mL, zakwasić 12 mL roztworu HC1 o stężeniu 2 mol/L i ogrzać prawie do wrzenia. Do gorącego roztworu dodawać po kropli, mieszając, roztwór amoniaku (1:1), aż do wystąpienia wyraźnego jego zapachu w roztworze. (Uwaga! W celu sprawdzenia zapachu należy pary znad roztworu ostrożnie skierować ruchem wachlującym dłoni w stronę nosa). Roztwór z osadem przykryć szkiełkiem zegarkowym pozostawić na łaźni wodnej aż do opadnięcia osadu, po czym sprawdzić całkowitość strącenia dodając ostrożnie do klarownego roztworu kilka kropli amoniaku (1:1). Następnie przesączyć gorący roztwór przez miękki sączek, starając się jak największą ilość osadu pozostawić w zlewce. Osad przemyć 3-4 krotnie gorącą wodą przez dekantację, następnie przenieść cały osad na sączek i przemywać gorącą wodą do całkowitego usunięcia jonów Cl' (reakcja z AgN03 w obecności HNO3). Nieprzemytego osadu nie należy pozostawiać na sączku, gdyż pęka on wysychając, a woda ścieka pęknięciami nie przemywając osadu. Po przemyciu osadu i dobrym odcieknięciu, wyjąć sączek z lejka, złożyć, umieścić w tyglu porcelanowym wyprażonym do stałej masy i suszyć w suszarce. Po wysuszeniu tygiel z sączkiem umieścić pochyło na trójkącie, częściowo przykryć pokrywką i powoli spalać sączek bardzo małym płomieniem palnika, nie dopuszczając do zapalenia się sączka. Po spaleniu sączka tygiel ustawiać pionowo i prażyć pełnym płomieniem palnika Meckera (temp. 800 - 1000 °C) przez około 45 minut w otwartym tyglu. Następnie pozostawić tygiel w eksykatorze (w pokoju wagowym) na dwie godziny i zważyć. Osad w tyglu prażyć ponownie około 0,5 godziny i po ostudzeniu, jak poprzednio, zważyć. Czynności te powtarzać aż do uzyskania stałej masy osadu.
Masę żelaza (mFe) obliczyć z masy Fe203 (mFe2o3):
mFe = [2MFe/MFe2()3] • mFe2o3 = 0.6994 ■ mFe2o3 [g]
Uwagi:
1. W temperaturze wyższej niż 1000 °C Fe203 może ulec redukcji do Fe304. Wówczas osad z brunatno-czerwonego przechodzi w czarny, a wyniki oznaczenia są za niskie.
2. Jeżeli nie jest wiadome, że całe żelazo w próbce występuje w postaci soli żelaza(III), należy sprawdzić obecność jonów Fe(II) i jeśli są obecne utlenić je za pomocą H2O2 do Fe(III).
13