3543304218

Fizjoterapia w wybranych chorobach internistycznych    75

2.1.1.2. Zabiegi fizjoterapeutyczne w chorobach serca

Główną formą fizjoterapii serca jest kinezyterapia, a w jej ramach trening. Określenie „trening” kojarzy się ze sportem. Rzeczywiście, kardiologia włączyła dla potrzeb terapii układu krążenia doświadczenia i osiągnięcia medycyny sportowej. Istotą treningu jest wysiłek fizyczny angażujący określone struktury anatomiczno--fizjologiczne narządu ruchu, przez co pozwala wpływać na nie zgodnie z potrzebami różnych specjalności medycznych. Neurologia czy ortopedia zainteresowane są leczeniem tą drogą chorych lub uszkodzonych mięśni albo struktur tkanki nerwowej, w przypadku kardiologii trening ma działać w pożądany sposób na serce.

Fizjoterapia chorób serca wymaga szczególnego przygotowania i staranności wobec możliwości groźnych dla życia powikłań. Dlatego tak ważne jest opisane wyżej przygotowanie diagnostyczne, pozwalające posługiwać się w terapii serca treningiem w sposób pożądany i maksymalnie kontrolowany. Trening w kardiologii powinien angażować jak największe grupy mięśniowo-stawowe, a wysiłek powinien być możliwie naturalny. Należy uwzględniać wywiad dotyczący historii stanu zdrowia pacjenta oraz obciążeń wynikających z pracy zawodowej. Trening nie może nadmiernie obciążać stawów kończyn i kręgosłupa, zwłaszcza jeśli dotyczy pacjenta starszego, z dolegliwościami ze strony narządu ruchu.

Głównym zadaniem treningu serca jest uzyskanie pożądanych reakcji układu nerwowego autonomicznego, poprawa krążenia wieńcowego ze stymulacją wytwarzania krążenia obocznego, korzystny remodeling mięśnia sercowego oraz poprawa jego wydolności. Istotnym zadaniem jest też wytworzenie pożądanej reakcji ciśnienia tętniczego na wysiłek fizyczny oraz stres. Po dłuższym czasie stosowania systematycznych treningów uzyskuje się też poprawę gospodarki węglowodanowej i tłuszczowej, zahamowanie lub zwolnienie procesów miażdżycy, korzystną redukcję masy ciała oraz pozytywny wpływ na psychikę. Oprócz diagnostyki poprzedzającej fizjoterapię serca niezbędne jest indywidualne przygotowanie pacjenta do treningu, z wyznaczeniem optymalnych jego zasad.

Przeciwwskazania do wykonywania ćwiczeń treningowych:

Dane z wywiadu: zaawansowana przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), utraty przytomności i omdlenia, przebyty udar mózgu, znaczne zaburzenia metaboliczne, np. nieunormowana cukrzyca lub niewydolność nerek. Dławica piersiowa niestabilna (bóle dławicowe spoczynkowe lub po niewielkim wysiłku).

Znaczne zaburzenia rytmu (szczególnie okresowy częstoskurcz komorowy i bigeminia komorowa) lub cechy znacznego niedokrwienia serca (obniżenie odcinka ST-T ponad 2 mm) w 24-godzinnej analizie czynności serca metodą Holtera.

Dodatnia próba wysiłkowa EKG, zwłaszcza: obniżenie odcinka ST-T o 2 mm lub więcej, wydolność fizyczna poniżej 5 MET, zaburzenia rytmu w trakcie wysiłku, szczególnie nasilenie skurczów dodatkowych komorowych, powysiłkowe zmniejszenie HR oraz obniżenie ciśnienia tętniczego.