3543304220

Fizjoterapia w wybranych chorobach internistycznych    77

z krzywej V0₂ i VC0₂. Można też orientacyjnie przyjąć, że AT wynosi zwykle 40-60% V0_2max.

Siedzenie danych z ergospirometrii w czasie treningów serca ma duże znaczenie w ocenie ich efektywności.

Zasady i formy treningu serca

Podstawową cechą treningu serca jest dawkowanie pacjentowi określonego wysiłku fizycznego. Najczęstszą formą tego wysiłku jest marsz podobny jak w treningu sportowym, z tym że w przypadku treningu serca powinien być bardziej urozmaicony, z większym wykorzystaniem marszu w terenie. Znacznie rzadziej, w porównaniu z treningiem sportowym, zaleca się bieg. Trening na cykloergometrze lub bieżni, w przeciwieństwie do treningu sportowego, ma głównie charakter diagnostyczno--kontrolny, pozwalający na określenie zasad ćwiczeń w terenie, w naturalnym środowisku chorego.

Trening serca powinien być poprzedzony 5-10-minutową rozgrzewką o małym stopniu obciążenia, pobudzającą ukrwienie i odżywienie struktur narządu ruchu. Głównym elementem tej rozgrzewki są ruchy kończyn, kręgosłupa oraz ćwiczenia oddechowe. Po rozgrzewce pacjent przechodzi do właściwego treningu marszowego. Ma on charakter treningu wytrzymałościowego, aerobowego. Terapeuta określa jego miejsce, czas i intensywność, kierując się wynikami badań kwalifikacyjnych, stanem układu krążenia oraz stopniem ryzyka powikłań. Istotne są odczucia pacjenta podczas treningu. Powinien on umieć określić stopień zmęczenia w Skali Borga i natychmiast przerwać wysiłek, jeśli zmęczenie osiągnie granicę zaleconą przez fizjoterapeutę. Fizjoterapeuta kieruje się w tym względzie indywidualnym stopniem ryzyka pacjenta, przyjmując granicę 11 stopni przy dużym ryzyku i przesuwając te granice do 13-14 stopni przy małym ryzyku powikłań. Pacjent musi też bezwzględnie przerwać trening w razie uczucia duszności, wystąpienia bólu dławicowego, osłabienia, zawrotów głowy oraz zaburzeń rytmu pracy serca.

O progresji stopnia wysiłku i czasie jego trwania decydują badania kontrolne. Trening zaczyna się od 10-25 minut dziennie i stopniowo zwiększa się jego czas do 45-60 minut. W następnym etapie, po osiągnięciu maksymalnego przyjętego czasu treningu, zwiększa się obciążenie (większe tempo marszu, pokonywanie wzniesień itp). Trening marszowy może być wykonywany codziennie, nie rzadziej jednak niż 3 razy w tygodniu. Trening serca ma charakter treningu stałego (jeśli nie wystąpią objawy nakazujące jego przerwanie) lub przerywanego w razie osiągnięcia przyjętego progu zmęczenia. Trening można kontynuować dopiero po pełnym odpoczynku, miarą którego jest powrót HR do wartości wyjściowej. W przypadku chorób serca nie stosuje się częstego w medycynie sportowej treningu interwałowego, w którym trening kontynuuje się po niepełnym odpoczynku. Czas przebywania pacjenta w terenie może być oczywiście dłuższy niż przyjęty w programie relaksowy spacer. Bardzo zalecane jest w czasie treningu marszowego używanie odpowiednich kijków oraz przyjmowanie pozycji marszu jak w systemie treningowo-leczniczym nordic walking. Pacjent odnosi dodatkową korzyść w postaci oddziaływania treningu nordic walking na kręgosłup, stawy obręczy barkowej oraz krążenie krwi w górnej połowie ciała.