3570947903

38

Roman Tomaszewski

godność członka Akademii Umiejętności w Halle, a w 1872 roku obchodzący czterechsetną rocznicę swego istnienia Uniwersytet Monachijski nadał mu tytuł doktora honoris causa, który Dzierżoń cenił sobie najwyżej.

W 1863 roku na wędrownym zebraniu pszczelarzy w Darmstadt ar-cyksiążę Hesji odznaczył Dzierżona Krzyżem Rycerskim II klasy. Był to pierwszy z orderów (wszystkie pierwszej lub drugiej klasy) nadanych księdzu przez różnych europejskich monarchów, m.in. przez cesarza austriackiego, cara Rosji, króla Szwecji i króla Włoch. Bardzo blado wypadł na tym tle przyznany w 1901 roku z okazji 90. urodzin wielkiego pszczelarza pruski order Czerwonego Orła IV klasy. W 1903 roku na zjeździe w Wiedniu Dzierżoń odbył długą rozmowę z cesarzem Franciszkiem Józefem i otrzymał od niego drugie już odznaczenie austriackie.

W roku 1868 ksiądz Dzierżoń zrzekł się dalszego pełnienia urzędu proboszcza i przeszedł na emeryturę. 23 kwietnia 1873 roku w „Schlesische Zeitung" pojawił się jego list otwarty do biskupa wrocławskiego Henryka Foerstera przeciwko dogmatowi o nieomylności papieża. Uznany za apostatę, został wówczas ekskomunikowany i pozbawiony skromnej emerytury. Zmęczony szykanami, opuścił Karłowice w 1884 roku i wrócił do rodzinnych Łowkowic. Pozostałą część życia poświęcił ukochanym pszczołom, działalności publicystycznej i stowarzyszeniowej. Zmarł 26 października 1906 roku.

Bogata działalność publicystyczna będąca odbiciem poważnego dorobku naukowego Dzierżona związana była w głównej mierze z wydawanym początkowo w Eichstadt, a następnie w Nórdlingen „Bienenzeitung", rozpoczynał jednak na łamach bardzo wówczas poczytnego „Vereinigte Frauendorfer Blatter". Nie dokonano do tej pory pełnego opracowania bibliografii podmiotowej Dzierżona. On sam twierdził, że był autorem ponad 300 artykułów, których celem było zwalczanie przeciwników teorii dzieworództwa³³. Biografowie Dzierżona podają, że prawdopodobnie w latach 1844—1904 opublikował ponad 800 artykułów z zakresu pszczelarstwa³⁴.

Dzierżona Juliana Lubienieckiego z Galicji (Vćelafeni v ulech Dzierzonskych, Praha 1858 i 1863).

³³    „Leipziger Bienenzeitung" 1899, nr 10, s. 153, cyt. za: S. Mazak, Wykaz publikacji ]ana Dzierżona, „Kwartalnik Opolski" 1956, nr 2, s. 137.

³⁴    Powyższa informacja w sytuacji braku opracowania dorobku Dzierżona jest wątpliwa, tym bardziej że trudno ustalić jej pochodzenie. Podają ją m.in.: S. Mazak, Wykaz publikacji..., s. 137 oraz J.K. Świderski, Ks. dr Jan Dzierżoń i pszczoły, „Kwartalnik Opolski" 1961, nr 3, s. 35. Świderski powołuje się na „Wszechświat" z 1946 roku, nr 5. Niestety informacja ta na stronach cytowanego „Wszechświata" nie znajduje potwierdzenia.