3149489169

diagnozy może być zbyt pochopne wyciąganie wniosków o związkach przyczynowo-skutkowych ze zwykłego następstwa w czasie. Diagnoza genetyczna wymaga szczegółowego poznania historii życia dziecka, łącznie z wczesnymi doświadczeniami około i poporodowymi (a zgodnie z najnowszą wiedzą również prenatalnymi) oraz sytuacji jego rodziny. Warto zwrócić uwagę, że odpowiedzi na pytania dotyczące przyczyn stanu aktualnego, często pozostają w formie hipotez a nie twierdzeń.

Diagnoza znaczenia „określa rolę badanego zjawiska dla pewnego szerszego kompleksu zjawisk, całego układu, którego dotyczy” (Jarosz, 2005, s. 20). Jest to zgodne z modelem wyjaśniania systemowego, diagnozę tę można również nazwać „funkcjonalną” (Paluchowski, 2007).

Diagnoza fazy (rozwojowa) polega na identyfikowaniu fazy rozwojowej, w jakiej jednostka się znajduje lub poszukiwaniu odchyleń od obrazu typowego dla danego stadium rozwoju (Paluchowski, 2007). Psycholog nie powinien jednak ograniczać się do poszukiwania deficytów. Dla oceny rozwoju jednostki istotne są również jej mocne strony. Warto w tym miejscu przypomnieć o diagnozie pozytywnej, która jest nastawiona na wyszukiwanie właściwości psychicznych, mechanizmów osobowościowych oraz wpływów środowiskowych, które mogą spełniać rolę:

■    korekcyjną wobec zaburzenia,

■    kompensacyjną wobec skutków zaburzenia. (Obuchowska, 1981, 1995) Właściwości psychiczne ze znaczeniem pozytywnym to:

■    sprawności o wysokim poziomie,

■    specyficzne uzdolnienia,

■    zainteresowania,

■    właściwości zachowania mające charakter prospołeczny.

Wpływy środowiskowe, o których mowa w definicji diagnozy pozytywnej obejmują:

■    specyficzne właściwości osób ze środowiska dziecka,

■    warunki kulturowe i bytowe,

■    przedmioty materialne,

■warunki zapewniające odpoczynek (Obuchowska, 1981, 1995).

Diagnoza prognostyczna obejmuje przewidywanie tego, jak badane zjawisko może się rozwinąć (Jarosz, 2005). Paluchowski (2007) wyróżnia trzy rodzaje prognoz:

2