3703947863

EZOTERYZM-WSPÓŁCZESNE IDEE, INSPIRACJE INTERDYSCYPLINARNE, PERSPEKTYWY BADAWCZE 17

pomiędzy gnozą i neognozą? Jaki jest stosunek gnozy do magii, które, jak się wydaje, są ze sobą ściśle związane. Jaki jest naprawdę stosunek religii do magii (różnica między nimi jest zamazywana przez wielu religioznawców)? W końcu należy opisywać i podkreślać różnicę pomiędzy wiarą (różną od religii w jej socjologicznym opisie) a magią?

Filozoficzna i teologiczna analiza i ocena gnozy oraz magii daje nam nowe światło. Tym bardziej że dostrzegamy wyraźnie gnostycko-magiczny rys „nowej duchowości” (tak jak wcześniej New Age czy Next Age), co zasadniczo jest niedoceniane, a ma wielkie znaczenie ideologiczne, również w stosunku do chrześcijaństwa. Jest jednocześnie przyczyną zwodzenia chrześcijan, zakonów, kierowników domów rekolekcyjnych⁷. W kontekście katolickim ważne są badawcze postulaty watykańskich dokumentów o sektach — ciągle otwarte i niezbadane⁸. W tym także ruch New Age w jego aspektach filozoficznych i teologicznych, a nie tylko socjologiczno-historycznych⁹.

W aspecie teologicznym warto zbadać w złożonej ideologii New Age elementy wyciszane lub nieznane, tym bardziej że często są one niebezpieczne — jak np. inicjacja lucyferyczna czy kryptosatanizm - arbitralnie wykluczone przez niektórych badaczy¹⁰. Interesująca jest w tym kontekście różnica pomiędzy dokumentem Episkopatu irlandzkiego na temat New Age a dokumentem watykańskim (inicjacja lucyferyczna, wpływ teozofii i masonerii, czego nie ma w dokumencie watykańskim na temat New Age, który bardziej jest nastawiony na dialog, niż na analizę teologiczną, która uwzględniałaby obronę wiary)^{1 2}.

3. Wybrane propozycje badawcze ezoteryzmu w kontekście polskim

Istnieje ogromna ilość tematów związanych z ezoteryzmem, które należałoby przebadać w konteście polskiej kultury, aby otworzyć nowe horyzonty badawcze, często o charakterze interdyscyplinarnym. Z konieczności ograniczę się jedynie do wybranych tematów.

1

⁷    Por. A. Posacki, Tendencje ezoteryczno-gnostyckie w duchowości katolickiej, „Duchowość w Polsce”

12(2010), s. 52-63.

⁸    Por. Sekty albo nowe ruchy religijne. Wyzwanie duszpasterskie, ,,L' Osservatore Romano”, wyd. polskie, nr 5/79, 1986.

⁹    Por. R.T. Ptaszek, Nowa Era religii? Ruch New Age i jego doktryna — aspekt filozoficzny, Siedlce 2008; A. Posacki, Antropologia New Age: kilka chrześcijańskich obiekcji, w: New Age — nowe oświecenie?, red. A. Brzezińska, K. Bondyra, J. Wycisk, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań 1999, s. 165-207.

¹⁰    Por. B. Dobraczyński, New Age, Kraków 1997.

2

   Por. Dokument Watykański „Jezus Chrystus dawcą wody żywej"- chrześcijańska refleksja na temat New Age, Kraków 2003; The Irish Theological Commission, A New Age of the Spirit? A Catholic Response to the New Age Phenomenon, Dublin 1994.