3813100620

8

publiczne, ograniczając zakres tych danych jedynie do niezbędnych w demokratycznym państwie prawa. Konstytucja wskazuje ponadto, iż zasady i tryb gromadzenia oraz udostępniania informacji powinna określać ustawa. Z tego względu Konstytucyjne zobowiązanie do ustawowego uregulowania zasad i trybu gromadzenia i udostępniania informacji zrealizowane zostało poprzez uchwalenie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych.

Jakkolwiek ustawa o ochronie danych osobowych szczegółowo określa zasady ochrony danych, zakres obowiązków nałożonych na podmioty wykorzystujące (przetwarzające) dane osobowe czy uprawnienia osób, których dane są przetwarzane, o poziomie ochrony przesądziło w wielu wypadkach orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, w ramach którego przeprowadzana jest interpretacja art. 47 i 51 Konstytucji RP. Orzecznictwo ma znaczenie w szczególności w odniesieniu do oceny przepisów prawa, na podstawie których działają podmioty publiczne. Należy bowiem podkreślić, iż organy administracji publicznej, zgodnie z art. 7 Konstytucji są zobowiązane do działania na podstawie i w granicach prawa a zatem zbierając informacje o obywatelach, winny legitymować się stosowną podstawą prawną, która musi spełniać warunki wielokrotnie wskazywane w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego.

I tak, Trybunał Konstytucyjny odnosząc się do wymagań, jakim powinny odpowiadać przepisy prawa uprawniające organy państwa do wkraczania w sferę praw i wolności obywatelskich podkreślał konieczność zachowania określonych standardów, które muszą spełniać przepisy, w tym przypadku uprawniające do wkraczania w sferę konstytucyjnie chronionych praw podstawowych (prawa do prywatności z art. 47 i prawa do ochrony danych osobowych z art. 51 KonstytucjD, a zatem, że bardziej rygorystycznym przesłankom powinna podlegać procedura stanowiąca gwarancje tego wkroczenia¹³. Państwo, którego celem i zadaniem jest zapewnienie praw i wolności człowieka i obywatela oraz uznanie (w art. 30 Konstytucjo przyrodzonej i niezbywalnej godności człowieka za źródło wolności i praw człowieka i obywatela, co oznacza, że godność ta jest nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona - obowiązkiem władz publicznych¹⁴ może działać wyłącznie, jeśli istnieją odpowiednio sformułowane podstawy prawne, posiadające odpowiednią rangę (bowiem obowiązek taki musi być sformułowany w ustawie, na co wskazuje art. 51 ust. 1 Konstytucji), a ponadto przepis stanowiący podstawę zbierania danych powinien przyznawać podmiotowi odpowiednie uprawnienia lub nakładać na niego obowiązek związany z przetwarzaniem danych oraz musi istnieć niezbędność przetwarzania danych dla zrealizowania uprawnienia lub spełnienia obowiązku wynikającego z przepisu. Jeśli chodzi o prawo do prywatności (także w aspekcie ochrony informacji o osobach), prawa te nie powinny być absolutyzowane i oderwane od przepisów służących ochronie innych wartości¹⁵, jednakże ograniczenie tych praw poprzez upoważnienie organów państwa do wkraczania w sferę prywatności, może nastą-

13    Por. L Garlicki: Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 1998, s. 101 i n.

14    Wyrok TK z 19 maja 1998 r„ sygn. U 5/97, OTK 4/98 poz. 46; Wyrok TK z 4 kwietnia 2001 r„ sygn. K 11/00, OTK 3/2001 poz. 54.

15    Por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 22 marca 2007 r., II SA/Wa 1933/06, niepubl.