3685665867

WYKŁADY

dyskutowane są propozycje wykorzystania stężeń cystatyny i kreatyniny do wyliczeń eGFR, Z doświadczeń własnych nie wynika jednoznacznie przewaga oznaczeń cystatyny nad innymi parametrami u chorych z nadciśnieniem tętniczym, jak również w grupie osób z granicznymi wartościami eGFR MDRD (50 - 59ml/min)

IV. HIPOWITAMINOZA D - NOWE WYZWANIA DLA MEDYCYNY LABORATORYJNEJ

Vitamin D Status and Osteoporosis: Critical Decision Limits Howard A. Morris

Current data demonstrate that vitamin D deficiency contributes to the aetiology of two metabolic bonę diseases. osteomalacia and osteoporosis. Osteomalacia, or rickets in children, is the index disease of vitamin D deficiency and arises from a delay in mineralization. It can be resolved by normaiising plasma calcium and phosphate homeostasis even if the vitamin D status remains depleted. The well characterised endocrine pathway of vitamin D metabolism and its activities are solely responsible for vitamin D regulating plasma calcium and phosphate homeostasis and therefore for protecting against osteomalacia. Clinical data indicate that plasma calcium homeostasis is markedly disrupted only when serum 25-hydroxyvitamin D levels fali below 20 nmol/L with decreased serum 1,25-dihydroxyvitamin D and intestinal calcium absorption with marked hypocalcaemia and secondary hyperparathyroidism.

In contrast large bodies of clinical data support the concept that an ad-equate vitamin D status protects bonę health by improving bonę minerał density and reducing the risk of fracture. Adequate serum 1,25-dihy-droxyvitamin D levels do not reduce the risk of osteoporotic fractures. The risk of hip fracture is markedly increased at levels of serum 25-hy-droxyvitamin D below 50 nmol/L. Meta-analyses of randomised control trials strongly indicate that vitamin D in combination with calcium supple-ments reduce the risk of fractures in the institutionalised elderiy. Meta-regression analyses of such data suggest that serum 25-hydroxyvitamin D levels above 75 nmol/L are required to achieve significant fracture reductlon. Clinical bonę histology studies support this value of serum 25-hydroxyvitamin D as necessary to optlmise bonę celi actlvities.

A plausible mechanism for various activities of vitamin D arising from the various serum 25-hydroxyvitamin D levels is provide from studies on human bonę cells in culture and animal models. 25-hydroxyvitamin D can be metabolised to 1,25-dihydroxyvitamin D by each of the major bonę cells to activate VDR and modulate gene expression to reduce osteoblast proliferation and stimulate osteoblast and osteoclast matu-ration. These effects are associated with increased mineralization and decreased minerał resorption. Dietary calcium interacts with vitamin D metabolism at both the renal and bonę tissue levels to direct either a catabolic action on bonę through the endocrine system or an anabolic action through a bonę tissue autocrine or paracrine system.

Wyzwania i trudności wynikające z suplementacji populacji polskiej w witaminę D.

Roman Lorenc

a,25-dihydroksywitamina D [1,25(OH)2D] - aktywna forma witaminy D - należy do superrodziny hormonów regulujących ekspresję genów. Jej synteza ograniczana jest przez dostępność substratu - 25(OH)D. Dlatego właściwe stężenie 25(OH)D jest kluczowym elementem odpowiedniego zaopatrzenia organizmu w witaminę D dla manifestacji jej szerokiego spektrum działania. Stężenie 25(OH)D w surowicy w zakresie 30-50 ng/ml jest rekomendowane jako właściwe oraz bezpieczne, co dokumentują dane z badań dotyczących a) wysokiej ekspozycji na słońce, b) kinetyki 1-alfa-hydrolazy (CYP27B1). gdzie Km = 40 ng. Stężenia 25(OH)D poniżej 30 ng/ml wiążą się ze wzrostem częstości występowania różnych schorzeń, dlatego wartość ta uznana została za graniczną dla określenia niedoboru witaminy D. Górna granica właściwego zaopatrzenia organizmu w witaminę D została ustalona na poziomie 50 ng/ml 25(OH)D, chociaż przypadki toksyczności obserwowano niezwykle rzadko poniżej 200 ng/ml. Standardem oznaczania 25(OH)D w surowicy zgodnie z zasadami GLP (ang. Good Laboratory Practice) są metody automatyczne oceniające równocześnie stężenie 25(OH)D2 i 25(OH)D3 charakteryzujące się CV < 8% kontrolowane w systemie DEQAS (ang. The International Extemal Cłuality Assessment Scheme for Vitamin D

Metabolites). Wielkość odpowiedzi na zastosowaną suplementację witaminą D zależy od wyjściowego stężenia 25(OH)D oraz składu ciała (masa ciała, BMI). U pacjentów zagrożonych niedoborem witaminy D proponuje się stosowanie terapii spersonalizowanej. Suplementacja poprzez syntezę skórną musi być zawsze brana pod uwagę, jako bezpieczne i naturalne źródło witaminy D. Niedostateczna synteza skórna wymaga uzupełnienia suplementami w dawkach 1000-2000 lU/dzień (górna bezpieczna dawka 4000 lU/dzień). Stężenie 25(OH)D w surowicy w zakresie 30-50 ng/ml wskazuje na adekwatne zaopatrzenie organizmu w witaminę D, zapewniające dostępność substratu do odpowiedniej produkcji 1,25(OH)2D dla jej endokrynnego i parakrynnego działania.

Standaryzacja oznaczeń witaminy D Elżbieta Karczmarewicz

W ramach programu Vitamin D Standardization Program (VDSP) wprowadzono standaryzację oznaczeń 25(OH)D w surowicy, która spełnia kryteria dla oznaczeń endokrynologicznych. Ocena zaopatrzenia organizmu w witaminę D winna opierać się na metodach oznaczających równocześnie 25(OH)D3 oraz 25(OH)D2. Jako procedurę referencyjną zatwierdzono metodę LC-MS/MS mającą zdolność dyskryminacji metabolitu 3-epi-25(OH)D (www.bipm.org/jctm/) a jako materiały referencyjne SRM 972 Vitamin D in Human Serum oraz SRM 2972 25-Hydroxyvitamin D2 and D3 Calibration Solutions wytwarzane przez The National Institute of Standards and Technology (NIST) oraz The National Institutes of Health (NIH) Office of Dietary Supplements (ODS). Zalecenia dotyczące maksymalnego dopuszczalnego współczynnika zmienności (CV) dla oznaczeń rutynowych, referencyjnych i wzorcowych wynoszą odpowiednio 10%, 5% i 0,6%. Kontrola zewnętrzna w systemie DEQAS (Vitamin D Extemal Cłuality Assessment Scheme) jest warunkiem koniecznym do ustalenia kryteriów porównywalności różnych metod. W systemie tym od 10.2012 ocena wiarygodności oznaczeń 25(OH)D w próbkach rutynowych ma być oceniana względem procedury referencyjnej VDSP oraz jak dotychczas względem wskaźnika odchylenia standardowego (SD) wszystkich oznaczeń (ALTM -All-Laboratory Trimmed Mean), Przyjęcie wspólnych kryteriów interpretacji wyników jest głównym celem prac mających na celu harmonizację oznaczeń. Zalecenia polskie , opracowane przez ekspertów w oparciu o zasady medycyny opartej na dowodach, wskazują stężenie 25(OH)D w surowicy 30-50 ng/ml jako optymalne dla zdrowia człowieka.. Porównanie automatycznych metod oznaczania 25(OH)D w naszych doświadczeniach laboratorium szpitala pediatrycznego, uczestniczącego w międzynarodowym systemie kontroli jakości DEOAS .wykazało że badane metody automatyczne zastosowane w analizatorach LIAISON i ELECSYS spełniają kryteria dokładności oznaczeń przyjętych w systemie DEOAS, wykazują niski błąd oznaczeń (< 8%) i są rekomendowane do badań pediatrycznych. Oznaczenia 25(OH)D Total na analizatorach LIAISON oraz ELECSYS wykazywały również dużą zgodność wyników z metodami uznawanymi za złoty standard, HPLC i LC/MS.

V. UWARUNKOWANIA JAKOŚCI BADAŃ LABORATORYJNYCH

Wymogi fazy przedanalitycznej, analitycznej i poanalitycznej w medycznych laboratoriach diagnostycznych w świetle standardów jakości i wymagań normy PN-EN ISO 15189: 2008 Mirosława Pietruczuk.

W prezentowanej pracy przedstawiono laboratoryjną opiekę nad pacjentem, w odniesieniu do wymagań resortowych i wymagań normy PN-EN ISO 15189:2008. Pokazano szczególną rolę współpracy lekarz - laboratorium, pielęgniarka - laboratorium, personel pomocniczy - laboratorium, uwzględniając możliwości i ograniczenia tej współpracy.

W polskiej diagnostyce laboratoryjnej obowiązują uregulowania prawne, które w większości powstawały równolegle do utworzonej w 2001 roku korporacji diagnostów laboratoryjnych. Ich konsekwencją jest między innymi określenie standardów jakości, które musi spełniać medyczne laboratorium diagnostyczne oraz personel w nim pracujący. Akty prawne wprowadziły także odpowiednią nomenklaturę dotyczącą laboratoriów wykonujących badania diagnostyczne, jako medyczne laboratoria diagnostyczne, nazwę wykonywanego w nich zawodu, diagnosta laborato-ryjny (wymóg wyższego kierunkowego wykształcenia) oraz nazwę wykonywanych w nich czynności, jako czynności diagnostyki laboratoryj-