6307877839

•    bariery produktywności, gdy zasoby nie są efektywnie wykorzystane,

•    bariera mobilności, gdy specyficzność zasobów utrudnia lub uniemożliwia inne od dotychczasowego ich wykorzystanie.

W procesie planowania realizacji przedsięwzięcia mogą wystąpić dowolne kombinacje barier i umożliwienie elastycznego opisania ograniczeń w dostępności zasobów w układzie czasowym i ich uwzględnienie w procesie budowy harmonogramu pozwala na ograniczenie ryzyka ich wystąpienia.

Najpowszechniej stosowaną jest klasyfikacja oparta na kryterium dostępności, która dzieli zasoby na (Hougham, 2000, Kerzner, 2001, Kolisch i Padman, 2001, Maylor, 2003):

•    z. odnawialne (ang. reneweable) - dostępność tego rodzaju zasobu jest odnawiana w kolejnych okresach czasu (np. pracownicy, maszyny),

•    z. nieodnawialne (ang. non-reneweable) - zasób jest dostępny do chwili użycia dla realizacja zadania, po zużyciu przestaje być dostępny (np. materiały, kapitał),

•    z. podwójnie ograniczone (ang. doubly constrained) - dostępna liczba jednostek zasobu jest ograniczona zarówno w okresie jak i horyzoncie planowania (np. dostępny kapitał dla całego projektu może dodatkowo okresowo być ograniczony do określonej kwoty). Węglarz (1981) przedstawia model harmonogramowania z zasobami podwójnie ograniczonymi o charakterze ciągłym. Talbot (1982) przedstawia możliwość zamiany zasobu podwójnie ograniczonego na dwa rozdzielne zasoby, z których jeden jest odnawialny, a drugi nieodnawialny.

•    z. częściowo odnawialne (ang. partially reneweable) - dostępność zasobu ograniczona jest dla określonych podzbiorów okresów czasu w ramach horyzontu planowania, w ramach tych podzbiorów zasób jest traktowany jak odnawialny. Dla różnych podzbiorów mogą być określone różne poziomy dostępności zasobów. Bottcher, Drexl, Kolisch i Salewski (1999) wprowadzając ten rodzaj zasobu, przekonują o jego przydatności dla modelowania zmianowego systemu pracy przy realizacji projektu. Schirmer i Drexl (2001) przedstawiają model wykorzystujący ten rodzaj zasobu oraz możliwości modelowania zasobów odnawialnych i nieodnawialnych za pomocą zasobu częściowo odnawialnego. Drexl, Nissen, Patterson i Salewski (2000) przedstawiają metodę generowania instancji problemów projektowych z zasobami częściowo odnawialnymi.

Relacje odwzorowują logiczną kolejność wykonywania czynności w ramach projektu (British Standards, 2000, 2002). Dla jednoznacznego określenia relacji konieczne jest podanie poprzednika (czyli czynności, która poprzez relację warunkuje rozpoczęcie lub zakończenie innej czynności), następnika (czynności, której możliwości realizacji są uwarunkowane poprzez relację) oraz rodzaju relacji. Kolisch i Padman (2001) wymieniają następujące rodzaje relacji:

•    zakończenie-rozpoczęcie (ZR) - oznacza, że następnik może rozpocząć się nie wcześniej niż po zakończeniu poprzednika - jest to najpowszechniej stosowany w badaniach typ relacji,

•    zakończenie-zakończenie (ZZ) - oznacza, że następnik może zakończyć się nie wcześniej niż po zakończeniu poprzednika,

•    rozpoczęcie-rozpoczęcie (RR) - oznacza, że następnik może rozpocząć się nie wcześniej niż po rozpoczęciu poprzednika,

•    rozpoczęcie-zakończenie (RZ) - oznacza, że następnik może zakończyć się nie wcześniej niż po rozpoczęciu poprzednika.

Dodatkowo w ramach relacji dopuszczalne jest stosowanie opóźnienia czasowego (ang. lag), nazywanego również zwłoką (Kolisch i Padman, 2001). Zwłoka może mieć wartość dodatnią wpływając na opóźnienie w czasie dostępności następnika, względnie wartość ujemną pozwalając na wcześniejszą dostępność czynności. Wielkość opóźnienia określana jest jako wartość graniczna (minimalna bądź maksymalna). Wielkość minimalna oznacza, że następnik może się rozpocząć (zakończyć) po upływie tejże zwłoki od zakończenia (rozpoczęcia) poprzednika. Wielkość maksymalna oznacza, że następnik musi się rozpocząć