rozumienie i stosowanie pojęć z poetyki w samodzielnej analizie i interpretacji utworów literackich.
porównywanie tworzywa literatury i innych dzieł sztuki, np.: obrazu, dostrzeganie zróżnicowania środków artystycznego wyrazu w tym zróżnicowanie słownictwa i stylu.
interpretowanie funkcjonujących w kulturze motywów, postaci, symboli przy użyciu adekwatnych pojęć z dziedziny teorii literatury, malarstwa.
czytanie tekstów w różnych kontekstach, przywoływanie tych kontekstów oraz uwzględnienie ich w interpretacji dzieła, np.:
S kontekst historyczny (m.in.: znajomość epok historyczno-literackich:
średniowiecze, renesans, oświecenie, romantyzm, pozytywizm; ważniejszych wydarzeń historycznych, dat granicznych danej epoki, przedstawicieli myśli filozoficznej, ich poglądów, znajomość głównych gatunków literackich reprezentatywnych dla epok, tematów i motywów, wzorców osobowych obecnych w literaturze);
S kontekst biograficzny (tu: fakty z biografii autorów wybranych dzieł, które pozwalają na głębsze odczytanie analizowanych utworów, znajdują odzwierciedlenie w przywołanych dziełach)
S kontekst plastyczny.
komentowanie właściwości poznanych utworów literackich i tekstów kultury wskazujące na dojrzałość i krytycyzm w formułowaniu sądów, dokonywanie oceny czytanych utworów w świetle własnych wartości, dostrzeganie uniwersalności znaczeń, doświadczeń, przemyśleń.
formułowanie problemów, podawanie sposobów ich rozwiązywania, wypowiadanie się na temat sytuacji problemowej przedstawionej w tekstach kultury, argumentowanie, uzasadnianie i wnioskowanie.
dokonywanie celowych operacji na tekście: streszczanie, rozwijanie, przekształcanie stylistyczne (zjawisko stylizacji językowej); pojęcie gwary, dialektu, rozpoznawanie funkcji języka, przekształcanie mowy zależnej - niezależnej - pozornie zależnej, sprawne posługiwanie się funkcjonalną wiedzą o języku w typowych ćwiczeniach gramatycznych i redakcyjnych ze szczególnym uwzględnieniem fleksji, składni i słowotwórstwa, fonetyki oraz norm ortograficznych i interpunkcyjnych, znajomość wyrażeń i zwrotów frazeologicznych związanych z tematyką konkursu.