4380217404

ryzyko czyste występuje wtedy, gdy można osiągnąć tylko stratę lub jej brak. Trywialnym przykładem ryzyka czystego jest zagrożenie pożarem - organizacja może ponieść stratę w jego wyniku lub rozwijać się w swoim normalnym tempie, jeżeli ogień nie wystąpi; ryzyko właściwe funkcjonuje na zasadach prawa wielkich liczb. Występuje ono w każdym obiekcie. Przykładem ryzyka właściwego są awarie maszyn, awarie taśmociągów, pożary, wybuchy pyłów elektrycznych, zanieczyszczenie środowiska;

ryzyko subiektywne jest związane z niedoskonałością człowieka. Subiektywnie ocenia on prawdopodobieństwo wystąpienia określonych zjawisk;

ryzyko obiektywne wynika z niemożności przewidzenia rozwoju niektórych zjawisk, np. nie jest możliwe do przewidzenia, czy za 10 lat zostanie odkryte super wydajne nowe źródło energii; ryzyko stałe (niezmienne) dotyczy całego systemu gospodarczego (np. wojna, inflacja); ryzyko niestałe (zmienne) dotyczy danej firmy, np. procesy sądowe, strajki; systematyczne (zewnętrzne) determinowane jest przez siły zewnętrzne i podmiot, będący w jego zasięgu, nie jest w stanie go kontrolować. Wiąże się ono z siłami przyrody oraz z warunkami ekonomicznymi danego rynku (np. zmianą pogody, inflacją czy bezrobociem), specyficzne (niesystematyczne, wewnętrzne) obejmuje obszar działania danej firmy i może być przez nią przynajmniej częściowo kontrolowane. Za najważniejsze przyczyny tego ryzyka uznaje się: zarządzanie firmą, konkurencję, dostępność surowców oraz bankructwo [67], [74, s. 36-66], [82, s. 1-53], [102, s. 24-28], [104, s. 36-40], [130,143].

Dla potrzeb zarządzania działalnością gospodarczą wyróżnia się następujące klasy ryzyka: ryzyko normalne, które trzeba podjąć a które tkwi w naturze procesów gospodarczych, ryzyko dopuszczalne, czyli takie, na które można sobie pozwolić, ryzyko niedopuszczalne, tzn. ryzyko, na które nie można sobie pozwolić, ryzyko niezbędne, na którego niepodjęcie nie można sobie nie pozwolić [74, s. 36-66].

T. Szeląg proponuje najbardziej przydatny z punktu widzenia przedsiębiorstwa podział ryzyka na pięć podstawowych kategorii (rys. 1.4).

RYZYKO

kredytowe

rynkowe

cen akcji

sprzedaży

cen towarów

technologiczne

nowego produktu

kursu walutowego

stopy procentowej

materialne i losowe

konkurencji

relacji ze środowiskiem biznesowym

Rys. 1.4. Rodzaje ryzyka w działalności gospodarczej [74, s. 36-66] Na rys. 1.5. zostały zestawione klasyfikacje ryzyka według różnych autorów.