Zasada wszechstronności
Właściwy poziom szkolenia można osiągnąć tylko wtedy, gdy przestrzegamy zasady wszechstronności wychowania fizycznego. Powtarzanie nawyków ruchowych charakterystycznych dla danej dyscypliny sportu szkoli zawodników jednostronnie, ograniczając w dużym stopniu ich poziom sportowy. Nie mając odpowiedniej szybkości, siły, wytrzymałości, skoczności, gibkości i zręczności, zawodnicy nie mogą reprezentować wysokiej klasy sportowej. W celu wyrobienia wymienionych cech stosuje się ćwiczenia z innych dyscyplin (tzw. sporty uzupełniające), najbardziej odpowiadających zasadniczej dyscyplinie sportowej.
Zasada poglądowości
Bardzo pomocną w nauczaniu jest zasada poglądowości, mająca na celu wywołanie u ćwiczących wyobrażenia ruchowego (obrazu ćwiczenia). Zasada ta opiera się głównie na właściwym pokazie, uzupełnianym krótkim, rzeczowym objaśnieniem. Pokaz powinien być jak najbardziej wzorcowy pod względem technicznym i wykonany w takim miejscu, aby wszyscy uczniowie widzieli demonstratora. W pewnych wypadkach może zajść potrzeba ponownej demonstracji ćwiczenia. Bardzo wskazane jest uzupełnienie pokazu (wykonywanego najczęściej przez instruktora) obrazem, tablicą ze schematem ruchu, kinogramem, filmem lub innymi pomocami dydaktycznymi (stół plastyczny, tablica). Nie mniej skuteczną formą stosowania zasady poglądowości jest obserwacja spotkania czy pojedynku sportowego na najwyższym poziomie technicznym i taktycznym, w którym biorą udział bardzo dobre zespoły.
Zasada dostępności
Bogate formy szkolenia pozwalają na dostosowanie ćwiczeń do poziomu rozwoju motorycznego, rozwoju organizmu i płci ćwiczących. Należy uwzględniać tutaj wiek (kategorie wiekowe: młodzicy, juniorzy, seniorzy, zawodnicy ligowi i klas niższych), stopień zaawansowania, zainteresowania i wpływ środowiska. Zależnie od tych kryteriów zajęcia różnią się formą i treścią. Inaczej dozuje się ćwiczenia u seniorów, a inaczej u młodzików, inaczej u mężczyzn, inaczej u kobiet. Inny stopień trudności stosuje się w ćwiczeniach zawodników ligowych, inny u zawodników początkujących.
Oczywiście dawanie zbyt łatwych zadań nie wpływa dodatnio na zainteresowanie ćwiczących. Dostępność materiału szkoleniowego wywiera wpływ na stosunek ćwiczących do pracy. Stopniowanie i kolejność ćwiczeń muszą odpowiadać możliwościom ćwiczących, ich poziomowi przygotowania, dlatego też zwykliśmy nauczać:
1) od elementów prostych do złożonych,
2) od łatwych do trudnych,
3) od znanych do nieznanych.
Treść szkolenia powinna być uporządkowana i odpowiednio dobrana w poszczególnych okresach. Należy przestrzegać zasady stopniowania wysiłku (natężenie) i czasu trwania ćwiczeń, jak równi* ż stopniowania tempa i częstotliwości.
3. FORMY NAUCZANIA
W procesie nauczania i trenowania poszczególnych dyscyplin ;;|>ortowych nauczyciele powinni stosować szereg form nauczania, które pozwolą na uzyskanie w krótszym czasie lepszych wyników. Gry w piłkę nożną można uczyć przez samą grę lub przez stosowanie szeregu ćwiczeń przygotowawczych.
Rozróżniamy następujące formy ćwiczeń: forma zabawowa, forma ścisła, forma fragmentów gry, gra uproszczona,
- gra szkolna, gra właściwa.
Forma zabawowa
Przez nauczanie formą zabawową rozumiemy wprowadzenie do lekcji treningowej szeregu ćwiczeń, w których występuje współzawodnictwo pomiędzy ćwiczącymi. Celem stosowania tej formy nauczania jest oswojenie ćwiczącego z przedmiotem ćwiczenia, nauczania poszczególnych elementów ruchu w bardziej naturalnych warunkach, oswojenie z przeciwnikiem i urozmaicenie lekcji treningowej.
Dzięki stosowaniu tej formy nauczania ćwiczący szybciej oswajają się ze sprzętem i środowiskiem, w którym rozgrywa się me-r i . zapoznają się z podstawowymi elementami techniki danej dyscypliny sportu.
W warunkach zabawy i oswajania się z piłką ruchy zawodników ni*- są krępowane wymaganiami stawianymi w innych formach nauczania. Stąd duża swoboda i naturalność wykonywanych ćwiczeń. Forma zabawowa uczy wyboru sposobu postępowania, wyrabia widzenie peryferyczne, rozbudza zaangażowanie emocjonalne, potrzebne później w grze na dwie bramki, w walce z przeciwnikiem na boisku. Formę zabawową można stosować na wszystkich