możliwości powrotu do dotychczasowych zajęć i zajmowanych funkcji. S. Borkowska tego rodzaju ryzyko w odniesieniu do stanowisk kierowniczych nazywa ryzykiem utraty twarzy i pozycji [5 s. 51-93; 115-148], [6, s. 116-129], [59, s.
Ryzyko jest pojęciem interdyscyplinarnym. Inaczej definiują je inżynierowie, inaczej ekonomiści, jeszcze inaczej lekarze i prawnicy. Pomimo tego definicje te maja pewien obszar wspólny.
Pojęcie „ryzyko” wywodzi się z języka włoskiego „risicare”, czyli „mieć śmiałość, przekraczać ustalone tradycją ograniczenia”. W polskiej „Małej Encyklopedii Powszechnej” jest ono określane jako prawdopodobieństwo zaistnienia niespodziewanej katastrofy, np. powodzi, huraganu, pożaru [22, s. 15].
W medycynie mówi się o ryzyku choroby, rozważa etap profilaktyki, leczenia ambulatoryjnego, szpitalnego i rekonwalescencji.
Ryzyko w hutnictwie ma również wiele aspektów, takich jak: rodzaj zagrożeń (dla dyrekcji, dla pracowników, dla środowiska naturalnego), prawdopodobieństwo zajścia niekorzystnego wydarzenia, „ciężar gatunkowy” jego skutków itp.
Uzasadnienie wyboru tematu
Podejmowanie jakiejkolwiek decyzji we wszystkich rodzajach i strukturach produkcji wiąże się zawsze z ryzykiem. Także współczesne przedsiębiorstwa funkcjonują w warunkach znacznego ryzyka. Szczególnie w ostatnim czasie, gdy następowała restrukturyzacja gospodarki, wystąpiły bardzo złożone problemy w przemyśle, w tym również w hutniczym. Problemy te wymusiły dokonywanie zmian w zakresie programu inwestycyjnego, polityki zatrudnienia, finansowej oraz ochrony środowiska.
Brak monitoringu i zarządzania ryzykiem może doprowadzić do sytuacji kryzysowej i zagrożenia poprawności funkcjonowania całego przedsiębiorstwa.
Szczególnie skomplikowane zależności występują w dużych przedsiębiorstwach przemysłowych, do których należą też przedsiębiorstwa hutnicze. W przedsiębiorstwach takich mogą wystąpić praktycznie wszystkie możliwe zagrożenia ze względu na złożoność procesu produkcyjnego oraz wielorakość stosowanych rozwiązań technologicznych i konstrukcyjnych. Czynniki te powodują zagrożenie dla życia ludzkiego i środowiska, przyczyniają się do wytwarzania dużej ilości odpadów. Należy też pamiętać o szeroko rozwiniętej współpracy z otoczeniem przedsiębiorstwa, która również generuje różnego rodzaju zagrożenia. W pracy wyodrębniono 25 rodzajów ryzyka występującego w hutnictwie, przyjmując jako kryterium wyodrębnienia podstawowe przyczyny zagrożeń. Są to następujące rodzaje ryzyka: rynkowe, inwestycyjne, kursowe, ekologiczne, bezrobocia, edukacyjne, tożsamości, bankructwa, transportowe, siły wyższej, nieinwestowania w rozwój pracowników, związane z ceną, nienadążania za światowym postępem technologicznym i organizacyjnym, techniczno-technologiczne, finansowe, polityczne, związane z bezpieczeństwem pracy, szarej strefy, kadrowe, inflacji, zarządzania, związane z ubezpieczeniem, zwalniania, powstawania negatywnych konfliktów, prawne i administracyjne. Ilość wyszczególnionych rodzajów świadczy o ogromnej mnogości zagrożeń dla poprawnego funkcjonowania huty. Na chwilę obecną brak jest systemowych rozwiązań służących zarządzaniu ryzykiem w tej gałęzi przemysłu. Fakt ten stał się motywacją do podjęcia tematu pracy.
5