4680592834

26 Budowa geologiczna

wypowiada przypuszczenie, że spękania ciosowe w osadach jurajskich i kredowych powstały w okresie karpackich ruchów górotwórczych. Jego zdaniem, tworzeniu się odkłuć wgłębnych towarzyszyły silne wstrząsy sejsmiczne, które mogły powodować pękanie skał w obrębie całego przedmurza Karpat. Dżułyński ustalił też stosunek niektórych spękań do trzeciorzędu i dochodzi do wniosku, że „...spękania o kierunku 30—40' oraz 110—120° (ew. 130°) są przedtortońskie a pokredowe" ¹. Natomiast J. Nowak [28] z karpacką, trzeciorzędową fazą ruchów tektonicznych wiąże kierunki W—E i NE—SW, kierunek zaś NW—SE uważa za starszy i nazywa go kierunkiem hercyńskim młodszym.

Zgodnie z poglądem Nowaka można zatem przyjąć, że w utworach kredowych Wyżyny Miechowskiej wykształcone są dwa systemy spękań: starszy — przedtortoński o kierunku NW—SE, reprodukowany w utworach kredowych w czasie karpackich ruchów górotwórczych, oraz młodszy — mioceński o kierunkach W—E i NE—SW.

Dla uchwycenia powiązań między spękaniami marglu a przebiegiem form terenu mierzyłam kierunki dolin, garbów i krawędzi padołów. Mapka (ryc. 6), na której przedstawiłam przeważające kierunki form terenu, ujawnia uderzającą zgodność pomiędzy przebiegiem form a najczęściej powtarzającymi się kierunkami spękań podłoża kredowego (N 60°—70° W).

Tektonika utworów mioceńskich badanego obszaru jest według W. Kracha dosyć zróżnicowana. W zatoce północnej zaznacza się wąska synklina, przebiegająca na linii Małoszów — Bcczkowice — Trzonów — Sancygwiów, gdzie depresja przyjmuje kierunek południowo--wschodni. Przez wzgórze o wysokości 337,9 m w Boczkowicach przebiega prawdopodobnie oś równoległej antykliny. W zatoce południowej utwory mioceńskie leżą poziomo. Obniżanie się płyty kredowej ku połud-nio-wschodowi może być wiązane z ruchami po dolno-tortońskimi (między poziomem grabowieckim a buhłowskim), zaznaczającymi się w synklinie Nidy ruchami ondulacyjnymi. Lokalne, różne nachylenia warstw gipsowych są spowodowane ohsuwaniem się po plastycznym, ilastym podłożu. L. Zejszner [39] stwierdza następujące upady gipsów: w Sielcu 5° na S, w Racławicach 15° na W, w Lelowicach 15—25° na S.

1

W moim ujęciu, kierunek 30°—40° odpowiada kierunkowi N 70°—60° W. a kierunek 110°—120° — kierunkowi N 20°—30° E.