4736387209

PUNKT

istnieniu innych światów uważa za herezję. Kolejna rzecz, która odróżnia świat Lyry od naszego, to obecność w nim dajmonów, czyli zwierzęcych towarzyszy, które czują to samo, co ich ludzie i mogą porozumiewać się z nimi telepatycznie. Dajmony dzieci mogą się dowolnie zmieniać w zależności od nastroju, w okresie dojrzewania przybierają jednak postać określonego zwierzęcia, oddającego charakter ich człowieka (lub ukryte przed ludźmi cechy charakteru - Pantalajmon, dajmon Lyry jest często rozsądniejszy, ale też bardziej strachliwy niż dziewczynka, z kolei złota małpa pani Coulter bywa dzika i agresywna, kiedy kobieta nadal wydaje się być czarująca). Daj mona można zatem uznać za coś w rodzaju duszy¹, kiedy w drugim tomie cyklu Lyra poznaje Willa, chłopca z naszego świata, początkowo przeżywa szok, widząc, że nie ma on dajmona, w końcu tłumaczy sobie jednak, że jego dajmon musi być wewnątrz chłopca.

Lyra Belacąua, odkąd pamięta, mieszka w Kolegium Jordana, biegając po jego uliczkach, dachach i podziemiach. Pozbawiona rodziców dziewczynka wychowuje się w otoczeniu służby z Kolegium, od czasu do czasu uczeni przypominają sobie ojej istnieniu i zaczynają ją uczyć, lekcje te są jednak dość przypadkowe i nieregularne. Lyra jest więc raczej dzika, przyzwyczajona do swobody, większość czasu spędza z chłopcem kuchennym, Roger Parslowem, z którym urządza walki z dziećmi z innych kolegiów, z miasteczka lub z okresowo przybywającymi do Oxfordu Cyganami. Jednocześnie dziewczynka czuje silną więź z Kolegium Jordana, uważając je za najlepsze kolegium w Oxfordzie, a jego uczonych za najmądrzejszych. Od czasu do czasu Lyra trafia w ręce gospodyni, która próbuje zrobić z malej dzikuski małą damę, szorując ją i przebierając w czyste ubrania, nie jest to jednak łatwe zadanie. Po jednej z takich prób główna bohaterka zostaje przedstawiona pani Coulter, którą od razu wzbudza jej zachwyt. W świecie Lyry kobiety pełnią role pomocnicze, są zakonnicami, stenotypistkami, gospodyniami, nieliczne uczone budzą raczej śmiech i pogardę niż szacunek². Marisa Coulter jest jednak inna, przedstawia się Lyrze jako badaczka, wyraźnie widać, że jest damą, wykształconą i przyzwyczajoną do posiadania władzy. Dziewczynka chętnie godzi się więc zamieszkać z kobietą w Londynie i zostać jej asystentką. Zanim Lyra opuści Oxford, rektor daje jej tajemniczy, wyglądający jak kompas przedmiot - Aletheiometr, uprzedza ją jednak, że nikt nie powinien się o tym dowiedzieć, ponieważ urządzenie to służy do odczytywania przyszłości i jest niezwykle cenne.

Początkowo bohaterka jest zafascynowana panią Coulter i jej życiem, podziwia piękny dom, cieszy się nowymi sukienkami i kąpielami w pianie, poznaje wykwintne potrawy. Jest także socjalizowana do bycia kobietą, poznaje kosmetyki, uczy się dobierania kolorów i fasonów ubrań, chodzi do fryzjera i manikiurzystki. Dziewczynkę zaczyna to jednak nudzić, dostrzega też coraz więcej sygnałów świadczących o tym, że pani Coulter wcale nie jest tak mila, jak chciała to pokazać. W tym samym czasie w całej Anglii zaczynają ginąć dzieci. Znika też Billy Costa, mały Cygan,

eea

grants

1

   Ponieważ dajmon ma zawsze inną pleć niż człowiek, można się tu także dopatrzeć podobieństwa do koncepcji Carla Gustava Junga.

2

   „Dotąd [Lyra] patrzyła na uczone z typową dla mieszkańców Kolegium Jordana pogardą: uważała, że są to biedne istoty, których nie należy traktować poważnie, zwierzęta przebrane w kostiumy i grające role w nieznanej sobie sztuce." Philip Pullman, Mroczne materie, przeł. Ewa Wojtczas, Danuta Górska, Wydawnictwo Albatros, Warszawa 2004, s. 62.

Scenariusz powstał w ramach projektu Równia Literacka, realizowanego ze środków programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego z Funduszy EOG