4855313013

Systemy zarządzania środowiskowego - rozwój i funkcjonowanie w Polsce

W latach osiemdziesiątych pojawiła się koncepcja kompleksowego podejścia do problemu zarządzania wpływem na środowisko, które nie ograniczało się już do stosowania rozwiązań typu „końca rury”, ale zostało rozszerzone o wdrażanie nowych technologii, stosowanie odpowiednio dobranych materiałów i surowców i inne działania tego typu. Zaczęto też posługiwać się pojęciem „zarządzanie środowiskowe”.

Zarządzanie środowiskowe oznacza te aspekty ogólnej funkcji zarządzania organizacją, które dotyczą kontrolowania i sterowania wpływem, jaki wywiera ona na środowisko. Pojęcie to obejmuje całość problemów dotyczących wpływu wywieranego na środowisko, a mających znaczenie dla strategii firmy i jej konkurencyjności na rynku. Filozofia zarządzania środowiskowego została po raz pierwszy sformułowana w połowie lat osiemdziesiątych w „Kodeksie postępowania w zakresie zarządzania środowiskowego” Niemieckiego Stowarzyszenia na Rzecz Zarządzania Środowiskiem. Opracowanie i przyjęcie tego kodeksu przez stowarzyszenie przemysłowców było pierwszą inicjatywą tego rodzaju na świecie¹. Natomiast koncepcja systemowego podejścia do problemu ochrony środowiska w działalności przedsiębiorstw znalazła swój wyraz w dokumencie uchwalonym w 1991 r. z inicjatywy Międzynarodowej Izby Handlowej (International Chamber of Commerce), zatytułowano „Karta Biznesu dla Zrównoważonego Rozwoju” (Business Charter for Sustainable Development). Dokument ten zawiera 16 zasad dotyczących rozwoju przemysłu przy pełnym poszanowaniu zasad ochrony środowiska naturalnego i jego pojemności ekologicznej. Znaczenie Karty Biznesu podkreśla fakt, że zawarte w niej zasady zostały w kilka lat później przytoczone w załączniku informacyjnym A do normy ISO 14004, jako przykład tzw. zasad wiodących, pomagających organizacjom „definiować ogólny zakres ich zobowiązania w stosunku do środowiska”².

W kolejnych latach opublikowano dokumenty będące podstawą tworzenia sformalizowanych systemów zarządzania środowiskowego: normę IOS 14001 i przywołane już wcześniej rozporządzenie EMAS. Przedstawiony w nich model systemu jest oparty na tzw. cyklu Deminga, tj. cyklicznym procesie przebiegającym według schematu:

> planowanie, tj. określanie czynności, których wykonanie jest niezbędne, aby

otrzymać efekt najwyższej jakości,

nie z wszystkimi punktami planu,

7

1

   B. Poskrobko, 1998. Zarządzanie środowiskiem. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.

2

   Polska norma PN - ISO 14004, 1998. Systemy zarządzania środowiskowego. Ogólne wytyczne dotyczące zasad, systemów i technik wspomagających. Polski Komitet Normalizacyjny.