490574766

2a. Pojęcie filozofii

1.    Termin "filozofia" został rzekomo wprowadzony przez starożytnych skromnych mędrców, którą' nie chcąc się nazywać "mędrcami" użyli tego wyrażenia i kazali się zwać "miłośnikami mądrości". Dzisiaj nazwanie się "filozofem" uchodzi już za zarozumiałość - filozofowie mówią o sobie zazwyczaj, że są "profesorami filozofii" albo że "zajmują się filozofią". Ponieważ jediak "mądrość" jest wyrażeniem wieloznacznym, jak wykazał Arystoteles, w zwrocie “filozofia" używamy go w znaczeniu "wiedzy dotyczącej wielkich spraw bytu i życia", ściślej - “podstawowych zagadnień poglądu na świat".

2.    W historii różni myśliciele rozmaicie określali przedmiot filozofii. W starożytności Cycero zdefiniował ją jako “wiedzę o sprawach boskich i ludzkich", co mniej więcej oddaje starożytny pogląd na tę sprawę, gdyż myśliciele tego okresu pod nazwą filozofii uprawiali wszystkie nauki, tak np. Arystoteles omawia w swojej filozofii nie tylko logikę, etykę i onio-logię. ale także zoologię, meteorologię, psychologię doświadczalną itp.. a Teofiast botanikę Także religia niewiele różni się od filozofii, w ostatnim okresie starożytności myśliciele zupełnie świadomie mieszają teologię z filozofią W średniowieczu (u św. Tomasza z Akwinu) nastąpiło jasne rozgraniczenie teologii od filozofii, tj. wiary od rozumu. Sw Tomasz definiuje filozofię słowami "wiedza rozumem nabyta": nie ma więc tu jeszcze rozróżnienia między filozofią a naukami doświadczalnymi. W rzeczy samej taki np. św. Albert Wielki, znakomity filozof i przyrodiik średuowiecaiy, uprawia! z zamiłowaniem botanikę, równie jak Teofrast sądząc, że to jest cześć filozofii. W czasach nowoczesnych wysuwa się na plan pierwszy zagadnienie stosunku filozofii do nauki pizyrodiiczej i istnieje pod tym względem znaczna dtwięjność pojęć Jedni, jak wielu tomistów. uważają całość wiedzy pozaieologiczną nadal za filozofię; inni. jak neo-pozytywiśd twierdzą przeciwnie, że filozofii w ogóle nie ma. gdyż wszystkie jej dziedziny zostały przejęte przez nauki doświadczalne wzgl. formalne Inni jeszcze sądzą, że filozofia powinna się obecnie ograniczyć do jedną dziedziny, np. teorii poznania (kantyści). ontologn (husserlianie). etyki (Balfour) rtp

3. Z punktu widzenia historii filozofii filozofią jest to. co filozofowie w daną epoce za filozofię uważali; przyglądając się jednak ich systemowi stwierdzamy. Ze na ogól zgodni oni są w opracowywaniu trzech wielkich grup zagadnień, które od czasów Sokratesa do chwili obecną stanowią niezmiennie przedmiot tą nauki. Są to grupy następujące:

a)    zagadnienia teoriopoznawcze. a wiec dotyczące stosunku naszego poznania do rzeczywistości. Tutaj należy w pierwszym rzędzie logika i metodologia nauk. któiych zadaniem jest wskazać, jak należy postępować, aby osiągnąć prawdę. Obok nich występuje jctkiak także epistemologia. stawiająca sobie dwa zagadnienia (i) Co znaczy słowo "rae-czywistość" i “poznanie"? Wszystkie nauki, me wyłączając psychologii zakładają i zakładać muszą że poznajemy jakąś rzeczywistość: (ii) filozofia zajmuje się zbadaniem, czy np. przedmiot poznania nie jest wytworem poznającego i w jakim stopniu, co znaczy słowo "prawda", czy możemy poznać prawdę przeckinoiową itp

b)    zagadnienia treści poznanią które dzielą się na ontologiczne i kosmologiczne Filozofia stara się tutą odpowiedzieć na takie pytanie jak np.: Jaki jest stosunek istnienia do istoty'’ Jaka jest wartość przedmiotowa zasady przyc^nowośa’ Czy istniąe rzeczywistą czy też pozorna tylko mnogość bytów? Czy i jakie istniąe prażrodo bytu (Bóg. Przyroda ilp.) Głównym zagadnieniem w tą dziedzinie było w czasie całego biegu historii myśli ludzkią zagadnienie prawa pnyiothiczego: skąd ono się bierze, jaka jest jego natura, na czym jest opane)