Wprowadzenie
Ukazanie się w 1686r. ..Matematycznych zasad filozofii przyrody” Newtona symbolicznie uważa się za początek ery nauk empirycznych. Prace Newtona ostateczne sformułowały I dział nowożytnej fizyki - mechanikę klasyczną. Czy był to także przewrót w filozofii przyrody? Newton był filozofem przyrody ale jego filozofia przyrody okazała się fałszywa (błędna). Absolutny czas i absolutna przestrzeń nie istnieją. Świat nie jest deterministyczny i nie rządzą nim prawa mechaniki (tak uważał Newton). Można je uważać jedynie za dobre przybliżenia w pewnej strefie zjawisk. Tego rodzaju spojrzenie na dzieło Newtona jest uproszczeniem. Przede wszystkim Newton uprawiał spekulatywną (intelektualną, opartą na rozumie) filozofię przyrody. W jego pracach dość wyraźnie rysuje się rozróżnienie warstwy badań matematyczno-empirycznych (fizyka) i warstwy dociekań filozoficznych. Newton był świadom nowatorstwa i doniosłości warstwy I (fizyka), ale drugą (filozofia) cenił bardziej. Filozoficzne odkrycie przyczyn praw przyrody, ustalonych metodą matematyczno-doświadczalną Newton uważał za ostateczny cel nauki. Doktryna Newtona wywarła ogromny wpływ na następne pokolenia myślicieli.
Reguły rozumowania filozofii (bardzo wartościowe propozycje Newtona)
Reguła I
Należy przyjmować nie więcej przyczyn rzeczy naturalnych niż potrzeba i wystarcza do wyjaśnienia zjawisk od nich pochodzących (w logice analogicznie nie przyjmujemy więcej zdań niż potrzeba i wystarcza). Z tej okazji filozofowie mówią, że przyroda nie czyni niczego na próżno, a więc byłoby na próżno, gdy mniej wystarcza, ponieważ natura zadowala się prostotą i nie dąży do nadmiaru zbytecznych przyczyn.
Reguła II
Dlatego tym samym naturalnym skutkom powinniśmy przypisywać, o ile to możliwe, te same przyczyny.
Reguła III
Jakość ciał, które nie dopuszczają ani wzrostu, ani malenia(zmniejszania się) swojego stopnia, a które należy przypisać wszystkim ciałom w zasięgu naszych eksperymentów, powinny być uznane za jakości powszechne wszystkich ciał w ogóle. (To są poglądy Platona;))
Reguła IV
Rozciągłość, twardość, nieprzenikliwość, podleganie ruchowi i bezwładność całości sa wynikiem rozciągłości, twardości, nieprzenikliwości, podleganiu ruchowi i bezwładności części, i stąd wyprowadzamy wniosek, że najmniejsze cząstki wszystkich ciał są również nieciągłe, twarde, nieprzenikliwe, ruchome i wyposażone w swoją własną bezwładność. Jest to podstawą wszelkiej filozofii.
A zatem: nie jest to reguła sensowna na obecny czas.
Na mocy wyników Newtona i jego zasad metodologicznych, powszechność grawitacji nie ulega wątpliwości.
Reguła V
W eksperymentalnej filozofii powinniśmy trwać przy twierdzeniach wywnioskowanych na drodze ogólnej indukcji ze zjawisk, z całą dokładnością, czyli jak najbardziej prawdziwych, nie bacząc na żadne przeciwne hipotezy, jakie mogą być wymyślone, czyli tak długo, dopóki nie natrafimy na inneziawiska. przy pomocy których stwierdzenia te można albo jeszcze bardziej uściślić, albo dopuścić do nich wyjątki.