5381614403

JSKebo XVI wieku

Gwiazdozbiór

lub inaczej konstelacja, to grupa gwiazd zajmujących pewien obszar nocnego nieba. Już przed czterema tysiącami lat gwiazdy pozostające blisko siebie łączono umownie w kształty, wyobrażano sobie, że przedstawiają jakiś przedmiot lub postać i nadawano im nazwy. 2,5 tysiąca lat temu Babilończycy podzielili tę strefę nieba, po której „porusza się” Słońce na 12 odcinków i każdemu przypisali jeden gwiazdozbiór, który akurat tam występował. Tak powstał zodiak i znaki zodiaku. Astrologowie zajmowali się przepowiadaniem przyszłości na podstawie wzajemnego układu ciał niebieskich oraz tego, w jaki znak zodiaku wchodzi właśnie Słońce, Księżyc lub jakaś planeta. Popularne dziś horoskopy pochodzą wprost z czasów, kiedy nadworny astrolog króla Persów decydował, czy można zaczynać wojnę z Asyryjczykami, kiedy Słońce wchodzi w znak Byka albo czy wysyłać poselstwo do Egipcjan, skoro Merkury i Księżyc spotkały się właśnie na niebie, a jak wiadomo, to bardzo zły znak.

Gwiazdozbiory służyły też żeglarzom do nawigacji. Dzięki znajomości położenia gwiazd mogli oni bezpiecznie żeglować przez morza, nie gubiąc wyznaczonej drogi.

Czy gwiazdozbiory mogą być kosmicznymi państwami?

Gwiazdy tworzące gwiazdozbiór nie są ze sobą związane, nie tworzą bliskich skupisk czy galaktyk. Po prostu widzimy najjaśniej świecące punkty blisko siebie i łączymy je w kształty, tak jak w zadaniu z poleceniem: „połącz punkty”. Bliskie położenie kilku gwiazd na niebie to złudzenie - efekt tego, że je obok siebie dostrzegamy. W rzeczywistości jedna może być oddalona od drugiej o miliony kilometrów i nie mają ze sobą nic wspólnego. Dla mieszkańca planety oddalonej od nas o setki lat świetlnych, nasze Słońce być może jest jedną z 5 lub 15 gwiazd tworzących widziany stamtąd gwiazdozbiór, który kosmici nazwali sobie gwiazdozbiorem Wielkiego Liścia albo konstelacją Ble-Ble.

Mieszkańcy północnej półkuli,

np. Polacy, mogą na co dzień oglądać konstelację Małej Niedźwiedzicy, Wielkiego Wozu (który jest jej częścią), Żyrafy czy Lwa. Za to z własnego balkonu nigdy nie ujrzą gwiazdozbiorów, które oglądają np. mieszkańcy Australii czy Argentyny, takich jak: Krzyż Południa, Tukan, Oktant czy Ryba Latająca.