5555241190

Robert Tadla

RESOCJALIZACJA SKAZANYCH - ZARYS PROBLEMATYKI

Odbywanie kary pozbawienia wolności wiąże się z przestępstwem, za które uważa się „czyn człowieka zabroniony przez ustawę pod groźbą kary, jako zbrodnia lub występek, bezprawny, zawiniony i społecznie szkodliwy' w stopniu wyższym niż znikomy”¹. Istotą kary kryminalnej jest zamierzona dolegliwość dotykająca sprawcę przestępstwa osobiście, jego dóbr osobistych lub materialnych bądź też w pozbawieniu określonych praw. Kara, aby mogła być orzeczona wobec sprawcy przestępstwa, musi być przewidziana w ustawie. Stosowaniem kar kryminalnych zajmują się ■wyłącznie uprawnione organy państwowe, w określonym w ustawie trybie postępowania. Karą kryminalną jest zatem „osobista dolegliwość ponoszona przez sprawcę, jako odpłata za popełnione przestępstwo”². W teorii prawa karnego zwraca się uwagę, że wyjaśnienie sensu kary tłumaczy się wyjaśnieniem jej istoty bądź celu — jest ona reakcją społeczną na czyn zabroniony pod groźbą kary. Celem kary ma być osiągnięcie zamierzonego przez ustawodawcę skutku.

Zatem kary i inne środki tego typu można ogólnie nazwać instrumentami oddziaływania państwa i jego aparatu na czyny zabronione prawem. Współczesne systemy prawne zawierają niezwykle bogate katalogi tego typu instrumentów. Szeroki wachlarz kar obejmuje środki zawierające element szeroko pojętego społecznego potępienia. Ustawodawca często używa pojęcia „kara” w nieco węższym niż to wynika z opracowań teoretycznych znaczeniu. Często zdarza się też, że inne instrumenty reakcji na czyny zabronione funkcjonują w obrocie prawnym pod innymi nazwami np. środki karne, które również za-wierająw sobie element potępienia społecznego³.

Pojęcie kar)' kryminalnej „nie jest jednoznaczne, ponieważ może się odnosić do zagrożenia ustawowego (kary zawartej w sankcji przepisu), kar)' orzekanej wobec sprawcy w wyroku skazującym bądź wreszcie do kary wykonywanej ”⁴.

1

   K. Gardocki, Prawo karne, wyd. CH. BECK, Warszawa, 2010, s. 47.

2

   Ibidem, s. 157.

3

’ }. Hołda, Z. Hołda, Prano karne nykonano^ę, Kraków 2004, s. 20.

4

^J M. Bojarski (red.). Prawo karne mateńabie. Cz$ićotfi!nai s^zęgHowa, Wyd. Lexis Nexis, Warszawa 2010, s. 285.