C.3. Identyfikacja poważnych zagrożeń awaryjnych: przykłady, kryteria i progi C.3.1. Dotychczasowe dośw iadczenia
Zidentyfikowanie poważnych zagrożeń jest jednym z najważniejszych wymogów nałożonych na operatora zakładu. Nie jest to łatwe zadanie, zwłaszcza gdy zniszczenia dotyczą bardziej środowiska niż zdrowia ludzkiego, jak również ze względu na unikalny charakter każdej awarii.
W ujęciu ogólnym poważne zagrożenia środowiska występują wtedy, gdy awaria potencjalnie może:
mieć następstwa niebezpieczne dla zdrowia ludzkiego z powodu zanieczyszczenia żywności lub wody pitnej lub też wpływu na reżim oczyszczania ścieków;
oddziaływać na duże fragmenty obszarów- chronionych ze względu na wartość przyrodniczą, krajobrazową lub obszarów o innym specjalnym przeznaczeniu;
oddziaływać długotrwale lub trwale na procesy regeneracji środowiska lub też je hamować; mieć poważne skutki poprzez wywoływanie znaczących, trwałych lub długo utrzymujących się uszkodzeń ekosystemu (bezpośrednio, pośrednio lub w następstw ie), takich jak zmniejszenie sukcesu reprodukcyjnego gatunków chronionych, zmniejszenie różnorodności biologicznej siedlisk chronionych, zniszczenie lub zmniejszenie obszaru siedlisk unikalnych.
Gdy po określeniu zasięgu potencjalnej awarii (przy zastosowaniu podejścia źródło - ścieżka - receptor) wydaje się prawdopodobne wy stąpienie któregoś z powyższych zagrożeń, co sprawia że awaria kwalifikowana jest według rozporządzenia COMAH jako poważna, operator zakładu powinien podjąć działania związane z zarządzaniem ryzykiem, aby zapobiegać ewentualny awariom i ograniczać ich skutki dla ludzi i środowiska. Doświadczenia praktyczne pokazują, że następujące okoliczności i zdarzenia mogą składać się na poważne awarie, groźne dla środow iska:
1. Pożary prowadzące do zanieczyszczenia wód powierzchniowych i obniżenia ich jakości chemicznej i biologicznej na okres dłuższy niż kilka dni lub też powodujące nagła wysoką śmiertelność ryb.
2. Utrata kontroli nad procesami przemysłowymi prowadząca do zanieczyszczenia znaczącego obszaru terenów użytkowanych rolniczo, wystarczająco dużego, aby wpłynęło to na rynek sprzedaży- produktów z tego obszam.
3. Zanieczyszczenia zbiornika wodnego wynikające z rozlania przez okres przekraczający zazwyczaj czas potrzebny, aby ekosystem wodny powróci! do normalnego funkcjonowania po naturalnych lub niewielkich fluktuacjach.
4. Uwolnienia do warstwy wodonośnej, które powodują niemożność użytkowania jej jako źródła wody pitnej.
5. Wybuch w instalacji magazynowej prowadzący do uwolnienia szkodliwych gazów
rozprzestrzeniających się na obszary- chronione wykorzystywane jako tereny noclegowe przez ptactwo wodne i brodzące.
6. Pożary prowadzące do długotrwałego zanieczyszczenia obszarów chronionych potencjalnie
toksycznymi chemikaliami, powodującymi ograniczenie możliwości ochrony przyrody .
7. Pożary, wybuchy lub rozlania powodujące wymarcie drzew w obszarach zadrzewionych i/lub zmiany charakterystyki gleby, które mogą powodować wtórnie dalsze wymieranie drzew lub uniemożliwiać odbudowę stanu pierw otnego przez w iele lat.
8. Utrata siedlisk, taka że ich zasadniczy charakter nie może być w naturalny sposób przywrócony przez okres wielu lat.
9. Utrata populacji gatunków ginących wpisanych do Czerwonej Księgi lub wyginięcie gatunku na
obszarze danego kraju w wyniku utraty- jedynego w danym kraju siedliska zajmowanego przez ten
gatunek.
10. Utrata walorów danego obszam ważnego dla społeczności lokalnej lub lokalnego środowiska, spowodowana zanieczyszczeniem chemikaliami groźnymi dla zdrowia ludzkiego lub zwierząt domow ych przez okres dłuższy niż kilka dni/ty-godni.
11. Rozlania do zbiorników wodnych prowadzące do wymarcia ptactwa drapieżnego, dużych ssaków lub dużej liczby ptactwa w odnego i brodzącego.
7