5673056790

Diaenoza społeczna 2009

31. W marcu 2009 r. prawie 68 proc. gospodarstw nie posiadało oszczędności. Wśród gospodarstw domowych deklarujących posiadanie oszczędności wyraźnie dominują gospodarstwa o oszczędnościach stanowiących równoważność ich od miesięcznych do trzymiesięcznych dochodów (ponad 28 proc.). W okresie od marca 2007 r. do marca 2009 r. nastąpił znaczący wzrost odsetka gospodarstw domowych posiadających oszczędności (o ponad 3 punkty procentowe).

32. Ok. 70 proc. gospodarstw posiadających w marcu 2009 r. oszczędności miało je w formie lokat bankowych w złotówkach, a prawie 42 proc. w gotówce. W ostatnich dwóch latach nastąpił znaczący wzrost odsetka gospodarstw posiadających oszczędności w bankach w złotówkach, w obligacjach oraz lokaty w innych niż nieruchomości dobrach materialnych.

33. Gospodarstwa domowe, które deklarowały posiadanie oszczędności w marcu 2009 r.. najczęściej gromadziły je jako rezerwę na sytuacje losowe (ponad 61 proc.), zabezpieczenie na starość (prawie 36 proc.) oraz jako rezerwę na bieżące wydatki konsumpcyjne (prawie 31 proc.). W ostatnich dwóch latach znacząco wzrósł odsetek gospodarstw domowych gromadzących oszczędności bez specjalnego przeznaczenia oraz na remont mieszkania (domu).

34. Prawie 41 proc. badanych gospodarstw domowych deklarowało w marcu 2007 r. korzystanie z pożyczek i kredytów. Zadłużenie gospodarstw domowych najczęściej wynosiło od miesięcznych do trzymiesięcznych ich dochodów (zadłużenie o tej wy sokości zgłaszało 45 proc. zadłużonych gospodarstw). Odsetek gospodarstw domowych korzystających z pożyczek i kredytów w okresie marzec 2007-marzec 2009 uległ niewielkiej zmianie (spadł o 2 punkty procentowe).

35. Źródłem zewnętrznego zasilania finansowego dla prawie 91 proc. zadłużonych gospodarstw¹ domowych były banki, a dla ponad 14 proc. inne instytucje. Tylko około 5 proc. gospodarstw było zadłużonych u osób prywatnych. W okresie od marca 2007 r. do marca 2009 r. nieznacznie, o ponad 2 punkty procentowe, zwiększył się odsetek gospodarstw domowych korzystających z kredytów w bankach przy jednoczesnym spadku o prawie 5 punktów procentowych korzystający ch z pożyczek w imiych insty tucjach i o ponad 2 punkty procentowe od osób prywatnych

36. Praw ie 39 proc. gospodarstw badany ch w marcu 2009 r. kredyty i pożyczki wykorzystało na sfinansowanie zakupu dóbr trwałego użytku, 35 proc. wykorzystało pożyczki i kredyty na remont domu lub mieszkania, a ponad 18 proc. gospodarstw domowych przeznaczyło kredyt na bieżące wydatki konsumpcyjne. W okresie od marca 2007 r. do marca 2009 r. obserwujemy znaczący wzrost odsetka gospodarstw domowych zaciągających kredyty z przeznaczeniem na zakup dóbr trwałego użytku (o 4 punkt procentowy).

37. Oceniając zmiany swojej zasobności materialnej w marcu 2009 r. w porównaniu do sy tuacji sprzed dwóch łat, ponad 53 proc. gospodarstw stwierdziło, że nie zmieniła się ona. a prawie 32 proc., że uległa pogorszeniu.

38. W Polsce ze względu na bardzo dynamiczny rozwój rynku finansowego w okresie poprzedzającym kryzys oraz silne podstawy dalszego wzrostu, wynikające ze struktury demograficznej oraz oczekiw anej ścieżki dochodów, nie doszło do załamania i znaczącej zmiany zachowań gospodarstw domowych na ty nku finansowym. Wprawdzie zaobserwowano wzrost odsetka gospodarstw domowych deklarujących posiadanie oszczędności z 27.2 proc. w 2007 roku do 30,4 proc. w 2009 roku. to skala tej zmiany jest bardzo niew ielka -zwłaszcza względem obserwowanej w tym czasie skali wzrostu dochodów realnych gospodarstw per capita. Natomiast odsetek gospodarstw domowych posiadających zobowiązanie w roku 2009 wyniósł 40,7%, co oznacza spadek o 1,8 punktu procentowego względem roku 2007. Stało się tak, pomimo że w Polsce rynek kredytowy jest wciąż stosunkowo mało dojrzały i naturalny trend powinien sprzyjać wzrostowi odsetka gospodarstw domowych korzystających z usług kredytowych banków i innych firm finansowych.

39. W 2009 roku wielkość oszczędności w porównaniu do dochodu wzrosła o mniej niż 10 proc., zaś wielkość posiadanych przez polskie gospodarstwa zobowiązań w relacji do dochodu wzrosła przeciętnie o około 50 proc. Pogłębiła się zatem dysproporcja między skłonnością do zaciągania zobow iązań i skłonnością do oszczędzania.

40. Wielkość posiadanych zobowiązań wskazuje na wzrost znaczenia banków - wzrósł zarówno odsetek gospodarstw domowych posiadający ch zobow iązanie w banku, jak i ich przeciętna wielkość. Wynika to w głównej mierze z faktu, że w największym stopniu wzrosły zobowiązania mające na celu sfinansowanie zakupu mieszkania i działalności gospodarczej.

41. Wciąż znaczący odsetek gospodarstw domowych posiada oszczędności w formie gotówki, jednak wielkość oszczędności gromadzony ch w tej formie jest bardzo niska -około 2.2 wielkości przeciętnych dochodów' gospodarstwa. W ciągu ostatnich dwóch lat zmniejszył się odsetek gospodarstw domowych posiadających oszczędności w funduszach inwestycyjnych i w formie akcji na giełdzie.

42. W wyniku segmentacji gospodarstw' domowych ze względu na cele oszczędzania wyróżniono sześć homogenicznych grup gospodarstw domowych na tynku oszczędności. Najbardziej liczna jest grupa gospodarstw domowych oszczędzających z myślą o stworzeniu rezerwy na bieżące wydatki (21 proc. ogółu oszczędzających). W tej grapie wielkość oszczędności jest najmniejsza. Zmiany w strukturze respondentów według tych grup w 2009 roku w porównaniu z 2009 rokiem, polegające na spadku udziału grapy, która często oszczędza na zakup mieszkania a nie na bieżącą konsumpcję, na rzecz wzrostu udziału oszczędzający ch na wszystko po trochu oraz grapy „pozostali" pokazują, iż znaczna część gospodarstw zrealizowała swe plany inwestycji mieszkaniowych.

43. Gromadzenie oszczędności jako rezerwy na sy tuacje losowe dotyczy gospodarstw, w których średnia wieku głowy gospodarstwa jest najwyższa (59 łat). Kolejna grapa, która nie różni się jednak znacząco ze względu na w iek głowy gospodarstwa, to gospodarstwa oszczędzające na pokrycie bieżących wydatków' konsumpcyjny ch (średnia wieku 51.7 lat). W tych dwóch grapach gospodarstw dochody' są najniższe.

44. Segmentacja gospodarstw ze względu na przeznaczenie posiadanych zobowiązań doprowadziła do wyróżnienia 6 grap gospodarstw domowych. Najliczniejszą grapę gospodarstw na tynku kredytowym stanowią te. które zaciągnęły zobowiązanie na sfinansowanie bieżącej konsumpcji (28.9 proc. ogółu posiadający ch zobowiązania). Bardzo liczna grapa gospodarstw' domowych posiada albo kredyt z przeznaczeniem na zakup dóbr trwałych (prawie 20 proc), albo kredyt na remont mieszkania połączony ewentualnie ze zobowiązaniem na zakup dóbr trwałych (nieznacznie ponad 20 proc.). Kredyt z przeznaczeniem na zakup mieszkania występuje w grapie 12,4 proc. gospodarstw domowych. Najmniej liczna jest grupa gospodarstw domow ych posiadających zobowiązanie związane z prowadzeniem własnej działalności gospodarczej - w 2009 roku około 8 proc.

45. Zgodnie z oczekiwaniami, najsilniej zadłużone są gospodarstwa domowe finansujące zakup mieszkania i gospodarstwa domowe posiadające kredyt na sfinansowanie inwestycji w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.