5569401475

dominowała w świadomości dziecka (ośrodek) „rozpada" się na poszczególne części. Dzieje się to powoli już od pierwszego roku nauczania i z biegiem czasu narasta, by szczególnie przybrać na sile w czwartym roku nauki. Najszybciej - zdaniem Linkego - uniezależniają się od ośrodków życiowych treści matematyczne; dzieje się tak już od trzeciego roku nauczania, a regułą jest systematyczna nauka rachunków od czwartego roku nauki (za: Nowaczyk 1977).

Opisaną wyżej prawidłowość w przystępny sposób obrazuje poniższy schemat:

1 II III	IV	V VI
Nauczanie łączne	Rozluźnienie nauczania łącznego	Grupy przedmiotowe

Źródło: Nowaczyk (1977, s. 91).

Nauka w szkole prowadzonej metodą Linkego miała charakter nauki o rzeczach ojczystych, dzięki czemu była bardzo konkretna, żywa i wychowawcza. Po poznaniu najbliższego otoczenia dziecka przechodzono do coraz szerszych dziedzin z zakresu bliższej i dalszej ojczyzny, aby skończyć na omówieniu całego kraju ojczystego. Z dziedzin tych czerpano tematy zajęć, przy czym przy ich realizacji zwracano uwagę na obyczajowe, społeczne, przyrodnicze i historyczne aspekty omawianych zagadnień. W trakcie poznawania oraz - co mocno akcentował Linke - „przeżywania" „rzeczy ojczystych" uczniowie gromadzili wiele wrażeń, które musiały znaleźć swój wyraz w różnych pracach i zajęciach. Dlatego też układ materiału nauczania zawierał dwa działy:

•    Naukę o rzeczach ojczystych;

•    Naukę wyrażania się przez a) kształt i barwę, b) mowę, pismo i dźwięk, c) liczbę.

Widzimy, iż w powyższej koncepcji układu materiału nauczania język jest elementem wyrażeniowym, w przeciwieństwie do ośrodków życia i rzeczy, które są podstawą gromadzenia wrażeń. Linke nie uznawał więc języka ojczystego za specjalny przedmiot nauczania, lecz za jeden ze środków nazywania spostrzeganych rzeczy i zjawisk, wyrażania myśli i uczuć związanych ze spostrzeganiem.

Nauczanie łączne Linkego miało formę nauczania planowanego, chociaż elastyczność i ramowość programu z 1926 roku (związanego z zarządzeniem o obowiązkowym stosowaniu tejże metody w szkołach austriackich) miały w założeniu dawać nauczycielom możność uwzględnienia w pracy nowych, aktualnych zagadnień, treści lokalnych oraz włączenia niektórych ćwiczeń przedmiotowych (Maćkowiak 1970). Naprawdę jednak byli oni ograniczeni w swojej inicjatywie poprzez obowiązek opracowywania rocznych i tygodniowych planów oraz planów godzin. Plany roczne i tygodniowe były układane przez zespoły nauczycieli poszczególnych miejscowości i okręgów na podstawie ogólnych wytycznych programu oraz własnych studiów krajoznawczych. Poniżej podajemy za Nowaczykiem (1970) przykład planu tygodniowego w ramach ośrodka życia „O świetle i ogniu" (drugi rok nauczania, ósmy tydzień pracy).

A. Nauka o rzeczach ojczystych.

1.    Rozmaite światła.

2.    O piecu.

3.    Kominiarz.

13