5755073888

rozpuszczalne w wodzie jak (C, B i kwas foliowy) nie pozostają długo w organizmie, czyli muszą one znajdować się w codziennej diecie.

Woda i składniki mineralne

Woda jest niezbędnym składnikiem pokarmowym, koniecznym we wszystkich procesach przemiany materii i stanowi 65 - 70% masy ciała. Do najważniejszych składników mineralnych potrzebnych organizmowi człowieka należą:

•    wapń,

•    jod,

•    żelazo,

•    magnez,

•    fosfor,

•    potas,

•    sód.

Tabela 1.3

Przeciętne spożycie przez człowieka podstawowych składników pokarmowych (KELLER 1996)

Wyszczególnienie	Spożycie dziennie (g>	Spożycie w ciągu całego życia (~ 65 lat) w
Białko	70	1,6
Tłuszcz	80	1,9
Węglowodany	400	9,5
Składniki mineralne	20	0,5
Woda	2500	59,3
Razem		72,8

Niewielka część składników pokarmowych służy do regeneracji tkanek i jest odkładana w postaci tłuszczu. Organizm dorosłego, właściwie odżywionego człowieka zawiera ok. 7 - 10 kg tłuszczu, tj. 10 - 18% ogólnej masy ciała. Przeważająca część tłuszczu gromadzi się w postaci tkanki tłuszczowej, występującej najobficiej pod skórą. Tłuszcz ten stanowi zapasowy materiał energetyczny, który zostaje uruchomiony w chwili, gdy wydatek energetyczny organizmu nie jest równoważony energią dostarczaną w pokarmie.

Podczas wykonywania pracy fizycznej ocenę obciążenia pracą organizmu ludzkiego przeprowadza się na podstawie następujących czynników:

•    wielkości wydatku energetycznego,

•    udziału wysiłku o charakterze statycznym,

•    monotypowości¹ (jednostajności) ruchów.

Praca statyczna występuje wówczas, gdy mięśnie są w stanie napięcia, a kończyny lub tułów nie wykonują żadnych ruchów. Długotrwały skurcz mięśnia hamuje przepływ krwi i następuje zbieranie się w komórkach mięśni nie odprowadzonych produktów przemiany materii. Prowadzi to do zakwaszenia mięśni (kwas mlekowy), bólów mięśniowych i wzrostu zmęczenia.

Miarą wysiłku fizycznego są wskaźniki fizjologiczne, gdyż wydatek energetyczny jest do nich proporcjonalny. Są to:

•    ilość zużywanego tlenu,

•    częstość skurczów serca,

•    ciśnienie krwi,

•    temperatura ciała i skóry.

14

1

Do pracy monotypowej zaliczamy wysiłek fizyczny związany z powtarzającymi się czynnościami w czasie krótszym niż 5 minut (KORADECKA i in. 1997).