5600235333

I. Pojęcie zobowiązania i charakterystyka praw skutecznych interpartes.

Stosunek obligacyjny.

Prawo zobowiązań uregulowane zostało w księdze III kodeksu cywilnego (dalej: k.c.), która obejmuje przepisy ogólne, wspólne dla wszystkich zobowiązań oraz część szczególną,    gdzie uregulowane zostały poszczególne typy    stosunków

zobowi ązani owych.

Istotę zobowiązania oddaje art. 353 § 1 kodeksu cywilnego słowami: zobowiązanie (łacińskie: ob/igatio, stąd prawo zobowiązań określa się także jako prawo obligacyjne) polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia a dłużnik powinien świadczenie spełnić. Niżej omówione zostaną kolejno elementy stosunku zobowiązaniowego, tj. podmioty, wzajemnie ze sobą skorelowane uprawnienia i obowiązki stron, czyli treść stosunku obligacyjnego oraz jego przedmiot.

Zobowiązanie jest stosunkiem prawnym, którego stronami są wierzyciel jako uprawniony oraz dłużnik jako zobowiązany.

Strony stosunku zobowiązaniowego, czyli wierzyciel i dłużnik, są zawsze oznaczone, (zindywidualizowane) już w chwili jego powstania. Wynika z tego, że stosunek zobowiązaniowy należy do kategorii stosunków prawnych dwustronnie zindywidualizowanych, tj. wiążących określony podmiot z innym, także z góry określonym podmiotem. Dla przypomnienia, stosunki cywilnoprawne dzieli się ze względu na sposób wyznaczenia kręgu ich podmiotów na stosunki dwustronnie zindywidualizowane i jednostronnie zindywidualizowane. Pierwsze to te, które powstają między dwoma lub więcej ale określonymi z góry podmiotami (oznacza to, że z prawem oznaczonej osoby lub osób sprzężony jest obowiązek innej oznaczonej osoby lub osób). Stosunki jednostronnie zindywidualizowane z kolei to takie, które łączą określony podmiot (lub podmioty) z nieoznaczonym kręgiem osób, gdy z prawem tego pierwszego podmiotu sprzężony jest powszechny obowiązek nieprzeszkadzania w wykonywaniu prawa (np. takim stosunkiem cywilnoprawnym jest własność)¹.

Wypada zaznaczyć, że zasada oznaczenia wierzyciela i dłużnika od momentu powstania zobowiązania doznaje pewnych ograniczeń. Zdarza się bowiem, iż jedna ze stron stosunku zobowiązaniowego w chwili jego powstania nie jest oznaczona. Nawet jednak w takich wypadkach musi ona być oznaczalna, gdyż późniejsza indywidualizacja strony nieoznaczonej w chwili powstania zobowiązania jest niezbędna do realizacji uprawnień i obowiązków. Przykład zobowiązania, w którym wierzyciel jest nieoznaczony w chwili powstania stosunku obligacyjnego to przyrzeczenie publiczne - art. 919 k.c.

Por. A. Wolter. J. Ignatowicz, K. Stefaniuk "‘Prawo cywilne. Zaiys części ogólnej", s. 35 , Warszawa 2003 r.