5973829524

(19)

£=fjf=(d,/dj

Poszczególni badacze określili współczynnik klinowania się ziaren i podali warunki ruchu poszczególnych frakcji przez aproksymację wykładnika potęgowego r (Bartnik 92):

-Wang r=0,947 dladi/dm< 0,6 i r=0,314 dladi/dm> 0,6

-    Diplas    r=0,9394

-    Andrews    r=0,872

-    Parker    r=0,982

-    Michalik r=0,440 (Dunajec,Wisłoka)

-    Suzuki    r=0,98

Jeżeli wykładnik potęgowy r = 0 to efekt klinowania nie występuje, natomiast jeżeli /• = 1 to wtedy występują warunki równości transportu dla wszystkich frakcji; im więc mniejszy wykładnik potęgowy, tym łatwiej ziarna będą wchodziły do ruchu. Powyższy efekt klinowania się ziaren pozwala wytłumaczyć położenie punktów pomiarowych poniżej i powyżej granicy podziału pomiędzy ruchem i spoczynkiem dla turbulentnego przepływu na diagramie Shieldsa.

Pomiary obrukowania

Konieczność wykonania bezpośredniego pomiaru obrukowania dna wymaga zastosowania nowych metod. Najlepiej to zadanie można spełnić w oparciu o nienaruszoną strukturę pobranej próby. Tradycyjne bowiem metody określenia składu granulometrycznego oparte na poborze próbki z dna cieku jedynie w sposób przybliżony będą charakteryzowały zmienność uziamienia w pokrywie dna potoku. Trudno bowiem ustrzec się błędów wynikających z niedogodności i trudności poboru próbek rumowiska dennego z miejsc znajdujących się pod wodą.

Metoda zamrażania próby rumowiska in situ

Metoda zamrażania próby w dnie rzeki opracowana została przez P.A.Carlinga i N.A.Readera a zaadaptowana przez Michalik (1996) dla warunków rzek i potoków Podkarpacia. Metoda zamrażania próby rumowiska in situ, polega na zamrażanie próby rumowiska bezpośrednio w dnie potoku lub rzeki. Odbywa się to przy użyciu sondy wbijanej w dno, do której doprowadza się ciekły azot. Szybkie ochłodzenie rurki zamraża przylegające do niej rumowisko. Czas zamrażania zależy głównie od uziamienia rumowiska, stopnia konsolidacji oraz temperatury wody. Wyjętą próbę rumowiska dennego układa się na skrzynce z przegrodami co 5 cm lub 10 cm, tak aby rozmrożony materiał opadł do stosownej warstwy, dzięki czemu można określić