614373587

Maciej Szmit

samo ustalenie faktu wymaga wiedzy specjalistycznej¹⁴³ (w przypadku opiniowania informatycznego jest to wręcz sytuacja standardowa), stąd też powołanie się na zacytowane wcześniej orzeczenia sądów przez biegłego, któremu organ procesowy zadał pytanie o stan faktyczny, nie jest zazwyczaj skuteczne. Co więcej - niektóre opinie z natury rzeczy sprowadzają się do ustalania stanów faktycznych¹⁴⁴. Formułując opinię należy jednak unikać sytuacji, w której można by odnieść wrażenie, że biegły autorytatywnie „orzeka" o zaistniałych stanach faktycznych¹⁴⁵, a tym bardziej o ich prawnych implikacjach, zgodnie bowiem z zasadą iura novit curia, ustalenie stanu prawnego i jego konsekwencji należy do organu procesowego i biegły nie może go w tym zadaniu wyręczać¹⁴⁶. Nie oznacza to jednak, aby pomoc biegłego nie miała znaczenia już na etapie subsumpcji czynu zabronionego; wręcz przeciwnie jest ona szczególnie potrzebna w przypadku

i fałszu. Nie są miarodajne dla oceny tego dowodu niekonkurencyjne z nim oceny świadków i uczestników postępowania co do faktów będących przedmiotem opinii". Mimo to, w literaturze przedmiotu i w praktyce spotyka się zupełnie przeciwne podejście do tej kwestii. Zob. np. I⁵. Kowalski: Opiniowanie sądowo-lekarskic w sprawach roszczeń z tytułu zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu B i C., Wydawnictwo Medyczne, Kraków 2003, s. 51,80.

¹⁴³    Zob. np.: H. Pietrzkowski: Zarys metodyki pracy sędziego w sprawach cywilnych, LexisNexis, Warszawa 2006.

¹⁴⁴    Na przykład rekonstrukcja wypadku drogowego. Por. np. R. Zahorski: Metodyka..., op. cit.

¹⁴⁵    Nie oznacza to, że nie można wydawać w tym zakresie opinii z wnioskami stanowczymi, czym innym jest jednak stwierdzenie, że - na przykład - awaria komputera spowodowana była niewłaściwym podłączeniem zasilania, a czym innym, że oskarżony rozmyślnie uszkodził komputer podłączając zasilanie w sposób niewłaściwy, przez co doprowadził do poniesienia przez pokrzywdzonego strat o wielkiej wartości.

¹⁴⁶    Na ten temat sądy wypowiadały się wielokrotnie, np.:

S Sąd Najwyższy w wyroku z 12 listopada 1973 r. (II KR 285/72): „Nie jest rzeczą biegłego wyjaśnianie sądowi treści obowiązujących w danej dziedzinie przepisów prawnych, gdyż w tym zakresie sąd jako organ stosujący prawo ma obowiązek samodzielnie czynić ustalenia w drodze bezpośredniego zapoznania się z treścią przepisów";

s Naczelny Sąd Administracyjny, Ośrodek Zamiejscowy w Łodzi, w wyroku z 3 października 2(X)3 r., (1 SA/Łd 2414/2001): „Biegły nie może być powołany w celu ustalenia obowiązującego prawa, zasad jego wykładni lub stosowania. W przeciwnym wypadku opinia biegłego zastępowałaby orzeczenie organu właściwego do wy d a nia rozst rzy gn i ęci a ".

Zob. też K. Pachnik: Dowód z opinii biegłego w prawie polskim, http://www.ora.warszawa.com.pl/ up loaded/Dow%C3% B3d%20z%20op ini i%20bieg%C5%82ego%20w%20praw ie%20polskim.pd f.

68