6468958161

Mierniki przepływów migracyjnych.. 41

Migracje wewnętrzne ludności w Czechosłowacji,

Niemieckiej Republice Demokratycznej i Polsce według grup wielkości miejscowości

Analiza migracji wewnętrznych ludności w podziale na grupy wielkości miejscowości stanowi w pewnym sensie pośrednie ogniwo pomiędzy ocenami procesu migracji w podziale na miasto i wieś oraz w podziale szczegółowym przepływów na przemieszczenia pomiędzy poszczególnymi miejscowościami kraju. Stąd też dla precyzji mierników układu przepływów pomiędzy miejscowościami zagregowanymi z punktu widzenia liczby mieszkańców istotne znaczenie mają z jednej strony zasady podziału kraju na poszczególne miejscowości przyjmowane w opracowaniu danych statystycznych oraz z drugiej strony szczegółowość klas grup wielkości miejscowości. Aby bowiem przemieszczenia pomiędzy grupami wielkości miejscowości mogły być w pełni porównywalne w czasie i przestrzeni, zasady podziału kraju na miejscowości i klasyfikacja tych miejscowości na grupy muszą być jak najbardziej zbliżone. Przed analizą przemieszczeń ludności pomiędzy grupami wielkości miejscowości, niezbędne staje się więc omówienie niektórych rozwiązań praktycznych stosowanych w Czechosłowacji, Niemieckiej Republice Demokratycznej oraz Polsce w opracowywaniach statystycznych.

Jeżeli chodzi o Polskę, to jak dotychczas w statystyce migracji nie opracowuje się całych ruchów migracyjnych według przepływów pomiędzy grupami wielkości miejscowości lecz ogranicza się je do przepływów pomiędzy grupami wielkości miast. Opracowania takie wykonano dla lat 1953, 1966—1973, przy czym dla r. 1953 dane opracowane zostały metodą reprezentacyjną. Ponadto w opracowaniach za lata 1966—1971 w przepływach pomiędzy miastami nie uwzględniono osiedli, co nieznacznie zaniża ogólną wielkość przepływów migracyjnych pomiędzy miastami. Nieuwzględnienie tych przepływów nie wpływa jednak na zmiany w zasadniczych układach przemieszczeń pomiędzy grupami wielkości miast w porównaniu z innymi latami.

Dla Czechosłowacji opracowuje się ogół przemieszczeń wewnątrz-krajowych według wielkości gmin. Danymi takimi dysponujemy dla okresu lat 1958—1970, dla lat poprzednich prawdopodobnie nie zostały opublikowane. Podobnie również w Niemieckiej Republice Demokratycznej ogół przemieszczeń wewnątrzkrajowych opracowuje się według wielkości gmin. Danymi takimi dysponujemy dla lat 1962—1972, przy czym dla 1962 r. opracowano przepływy odbywające się między okręgami (iiber die Kreisgrenzen). Podobnie jak w Czechosłowacji dane za lata poprzednie nie zostały opublikowane. Z uwagi na zbliżone zasady podziału administracyjnego w Czechosłowacji i Niemieckiej Republice Demokratycznej (brak administracyjnego podziału miejscowości na miejskie i wiejskie), występuje jednocześnie wysoka porównywalność struktury przepływów ludności pomiędzy grupami wielkości gmin, zważywszy że również wielkości grup miast pod względem liczby mieszkańców są identyczne (poniżej 2 tys. mieszkańców 2—5, 5—10, 10—20, 20—50, 50—100, 100 tys. i więcej mieszkańców). Stąd też w małym stopniu mogą być porównywalne przemieszczenia w Polsce z przemieszczeniami w Czechosłowacji i Niemieckiej Republice Demokratycznej nie tylko z powodu mniej szczegółowego podziału miast na grupy (pierwsza grupa obejmuje miasta liczące poniżej 5 tys. mieszkańców).