6468958165

Mierniki przepływów migracyjnych... 43

Należy również dodać, że we wszystkich krajach dane opracowywane są w każdorazowym podziale administracyjnym, co również w pewnym stopniu ogranicza porównywalność zmian w czasie dla danego kraju.

Z uwagi na zbyt dużą objętość danych źródłowych w tab. 2, 3 i 4 podano przepływy ludności pomiędzy grupami wielkości miejscowości tylko dla wybranych lat. Z danych tych wynika, że prawie każda z grup wielkości miejscowości wykazuje ujemne saldo w stosunku do grup

0    większej liczbie ludności, a dodatnie saldo w stosunku do grup o mniejszej liczbie ludności. Oznacza to tym samym, że w zasadzie grupy wielkości miejscowości o niższej liczbie mieszkańców odznaczają się ogólnym ujemnym saldem migracji, a grupy wielkości o wyższej liczbie mieszkańców odznaczają się w zasadzie ogólnym dodatnim saldem migracji.

Natomiast w tab. 5, 6 i 7 zamieszczono obliczone mierniki prawidłowości przepływów migracyjnych dla tych wszystkich lat, dla których dysponowano odpowiednimi danymi statystycznymi. Obliczone mierniki wskazują na szereg charakterystycznych cech struktury przemieszczeń w każdym z krajów, których to cech nie można dostrzec na podstawie bezpośrednich danych zestawionych w układzie szachownicowym.

W Czechosłowacji wielkość współczynnika przemieszczeń pomiędzy miejscowościami z tych samych grup wskazują tendencję niemal systematycznie malejącą. O ile bowiem udział tych przemieszczeń w latach 1958—1959 wynosił ponad 0,300, to w latach 1969—1970 już tylko poniżej 0,250. Jednocześnie wzrósł udział przemieszczeń pomiędzy miejscowościami wchodzącymi do różnych grup wielkości, przy czym udziały przemieszczeń z niższych do wyższych oraz z wyższych do niższych grup wielkości miejscowości wykazywały dość charakterystyczne zmiany. Udział przemieszczeń z niższych do wyższych grup wykazywał od 1958 do 1964 r. systematyczny wzrost z 0,431 do 0,502, po czym następuje zmniejszenie się udziału tych przemieszczeń. Natomiast udział przemieszczeń z wyższych do niższych grup wykazywał w latach 1958—1963 systematyczny spadek z 0,256 do 0,239 a w latach następnych w zasadzie ponowny wzrost udziału. Takie ukształtowanie tendencji zmian spowodowało, że początkowo relacja przemieszczeń z niższych do wyższych w stosunku do przemieszczeń z wyższych do niższych wzrastała, osiągając w 1963 r. wartość 2,1, a w latach następnych relacja ta w zasadzie spadała, a tym samym początkowo wzrastał udział przemieszczeń z niższych do wyższych wśród ogółu przemieszczeń pomiędzy różnymi grupami, a następnie udział tych przemieszczeń spadał.

W Niemieckiej Republice Demokratycznej występuje trochę inna dynamika i struktura przemieszczeń ludności pomiędzy grupami wielkości miejscowości, gdyż do 1968 r. występował systematyczny wzrost udziału przemieszczeń pomiędzy tymi samymi grupami wielkości miejscowości, po czym następuje raptowny spadek do poziomu dużo niższego z dalszą tendencją spadkową. Porównanie udziału przemieszczeń pomiędzy tymi samymi grupami wielkości miejscowości w Czechosłowacji

1    Niemieckiej Republice Demokratycznej wskazuje, że do r. 1965 w NRD udział tych przemieszczeń był niższy niż w Czechosłowacji, w latach 1966—1968 — wyższy, a od 1969 r. ponownie niższy. Natomiast jeśli chodzi o przemieszczenia pomiędzy różnymi grupami wielkości miejscowości to wykazują one również inną tendencję niż w Czechosłowacji, gdyż przepływy z niższych do wyższych grup odznaczają się niemal systematycznym wzrostem w całym rozpatrywanym okresie (wyłączając