9715175025

PRZEGLĄD geograficzny

t. XLVIII, z. 1. 1976

KAZIMIERZ LATUCH

Mierniki przepływów migracyjnych pomiędzy miejscowościami

według grup ich wielkości

Measures of migration flows between localities grouped according to

their size

Zarys treści. Opracowanie zawiera próbę określenia mierników charakteryzujących prawidłowości przemieszczeń ludności według grup wielkości miejscowości poprzedniego i nowego miejsca zamieszkania. Ich przydatność sprawdzono na przykładzie analizy migracji ludności w Czechosłowacji, Niemieckiej Republice Demokratycznej oraz w Polsce.

Uwagi wstępne

Zagadnienia pomiaru migracji wewnętrznych ludności według kierunków przemieszczeń już od dawna przyciągają uwagę geografów i demografów. Chodzi tu głównie o przemieszczenia ludności ze wsi do miast, z miast na wieś, z miast do miast, ze wsi do wsi, a więc o tradycyjne ujęcie kierunków migracji. W ujęciu rozszerzonym badanie kierunków migracji obejmuje również charakterystykę przemieszczeń pomiędzy grupami wielkości miejscowości, wydzielonymi z punktu widzenia liczby mieszkańców poprzedniego i nowego miejsca pobytu migrantów. Gdy liczba wyróżnionych klas wielkości miejscowości jest stosunkowo znaczna i wynosi więcej niż trzy grupy jest rzeczą bardzo trudną bezpośrednio oceniać zachodzące prawidłowości przepływów migracyjnych. Powstaje więc potrzeba wprowadzenia pewnych mierników, które by w sposób syntetyczny charakteryzowały zasadnicze tendencje zmian w układzie tak ujętych przemieszczeń. Stąd też w opracowaniu mniejszym przedstawia się kilka propozycji metod obliczania tego rodzaju wskaźników, mierzących zarówno stopień pozostawienia migrantów (po zmianie miejsca zamieszkania) w tej samej grupie wielkości miejscowości, jak i stopień zmian klasy miejscowości opartych na macierzy przepływów migracyjnych. Wskaźniki te można więc nazwać wskaźnikami poziomu pozostawania i zmian klas wielkości miejscowości miejsca zamieszkania. Stopień przydatności tych wskaźników do konkretnych analiz sprawdzono na przykładzie migracji ludności w Czechosłowacji, Niemieckiej Republice Demokratycznej i w Polsce (tylko na przykładzie przemieszczeń pomiedzy miastami).