9622312591

R

T

Y

K

U

PRZEGLĄD GEOGRAFICZNY t. XLVIII, z. 1, 1976

BOLESŁAW WINIARSKI

Polityka i planowanie przestrzennego zagospodarowania kraju ¹

The policy and planning of the national space economy

Zarys treści. Autor przedstawia swoje poglądy na temat ogólnych problemów teoretycznych polityki przestrzennej i planowania przestrzennego zagospodarowania kraju. Treść podaje w formie tezowej, nie wprowadzając szczegółowej argumentacji, lecz akcentując zagadnienia mogące nasunąć wątpliwości i różnice opinii.

1. Polityka przestrzenna i planowanie przestrzenne —

interpretacja pojęć

Punktem wyjścia naszych rozważań musi być robocza interpretacja pojęć użytych w tytule opracowania. Otóż przez politykę przestrzenną rozumieć będziemy całokształt czynności władzy centralnej w państwie, a także władz i organów administracji państwowej hierarchicznie niższych szczebli, w zakresie świadomego i celowego oddziaływania na kierunki i przebieg procesu rozwoju społeczno-ekonomicznego w wymiarze przestrzennym oraz na dokonywające się w toku tego procesu zagospodarowywanie terytorium kraju. Politykę przestrzenną traktujemy jako integralną część składową ogólnej polityki społeczno-ekonomicznej państwa.

Przez planowanie przestrzenne rozumiemy natomiast czynności wchodzące w skład procesu przygotowywania i podejmowania decyzji polityki przestrzennej. Proponowana tu interpretacja tego pojęcia jest znacznie szersza w porównaniu z przyjętą w Polsce w postanowieniach ustawy z 1961 r. z późniejszymi zmianami i uzupełnieniami. Wprowadzamy ją w imię określonych celów metodologicznych.

Jak wiadomo, nie wszędzie jeszcze przygotowywanie i przedstawianie decyzji polityki przestrzennej następuje w formach instytucjonalnie zorganizowanych i skwantyfiko\Vanych. Część decyzji współtworzących politykę przestrzenną przygotowywana jest poza obrębem wyspecjalizowanego aparatu planowania przestrzennego przez inne służby planistyczne. Prowadzenie polityki przestrzennej wiąże się ponadto zawsze z wykonywaniem szeregu czynności, które w planach przestrzennych nie znajdują formalnego i ilościowego wyrazu. Na ogólny kształt polityki przestrzennej wpływają też rozwiązania przygotowywane w różnych sztabowych ośrodkach administracji państwowej, zajmujących się organizacją systemu kierowania gospodarką, stanowieniem norm powszechnie obowiązujących, zasadami systemu finansowego, porozumienia-

1

Opracowanie wykonane z inicjatywy Komisji Międzynarodowych Tendencji Rozwoju i Planowania Regionalnego Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN.