1402980199

PRZEGLĄD GEOGRAFICZNY t. XLVIII, z. 1, 1976

KONRAD DRAMOWICZ

Modelowanie cyfrowe przestrzennych procesów

społeczno-gospodarczych

Computer modelling of the spatial socio-economic processes

Zarys treści. W artykule zdefiniowano termin „modelowanie cyfrowe”, a następnie przytoczono przykłady, będące próbami zastosowań modelowania cyfrowego przestrzennych procesów społeczno-gospodarczych. Podano zasady i podstawowe trudności modelowania cyfrowego tych procesów.

Modelowanie cyfrowe procesów

Termin „modelowanie” rozumieć można jako:

1.    idealizację zjawisk materialnych,

2.    tworzenie modeli operacyjnych lub funkcjonalnych dla celów analizy systemów rzeczywistych.

Różnorodność znaczenia tego pojęcia wynika z istnienia różnych funkcji modelu. Znaczenie pierwsze terminu „modelowanie” związane jest z funkcją modelu jako wzoru, rodzaju abstrakcji, znaczenia drugie i trzecie z funkcją modelu - odwzorowania. Problem modelowania procesów i zjawisk odgrywa w metodologii badań naukowych szczególną rolę. Związany jest on z interpretacją, wyjaśnieniom, eksperymentowaniem, sterowaniem, odwzorowywaniem bądź weryfikowaniem pewnych idei rzeczywistych. Modelowanie prowadzić może zarówno do wzrostu abstrakcyjności, jak i do urealnienia przedstawionych idei.

Istniejące współcześnie tendencje formalizacji nauk empirycznych doprowadziły do coraz powszechniejszego stosowania w tych naukach modelowania matematycznego przy pomocy modeli analogowych (fizycznych) lub numerycznych. Modelowanie cyfrowe traktować można jako metodę rozwiniętą na gruncie modelowania matematycznego i elektronicznej techniki obliczeniowej (ETO). Wynikiem modelowania cyfrowego jest symulacyjny model cyfrowy (symulator), będący logiczno-mate-matycznym opisem systemu lub operacji zaprogramowanych do rozwiązania na elektronicznej maszynie cyfrowej (EMC). Technika polegająca na zastąpieniu systemu rzeczywistego (przedmiotowego) przez symulator nosi nazwę symulacji (łac. simulatio — naśladowanie, udawanie). Symulacja cyfrowa (maszynowa, na maszynie cyfrowej, komputerowa, dyskretna, symboliczna, algorytmiczna) jest więc modelowaniem, w którym model traktuje się jako odwzorowanie. Model jest konkretnym, interpretacyjnym wyrazem teorii lub hipotezy (R. F. Barton, 1974).