2711905564

PRZEGLĄD GEOGRAFICZNY 2002. 74,2, s. 275-298

W odpowiedzi Sławomirowi Żurkowi

HENRYK BANASZUK

Katedra Ochrony Gleby i Powierzchni Ziemi. Politechnika Białostocka, 15-351 Białystok, ul. Wiejska 45e;

e-mail: [e-mail]

Uwagi prof. S. Zurka tylko częściowo wiążą się z moim artykułem zamieszczonym w Przeglądzie Geograficznym. Dotyczą pewnych merytorycznych aspektów problematyki poruszanej w różnych moich pracach, ale przeważnie zawierają zarzuty i oskarżenia, a także błędne informacje. Sprostowania wymagają nieprawdziwe informacje zawarte już w pierwszym akapicie tekstu. Praca moja i współautorów z 1994 r. nie dotyczy maksymalnego zasięgu zlodowacenia Wisły. Poglądu na maksymalny zasięg tego zlodowacenia nie formułuję wyłącznie na podstawie dat termoluminescencyjnych. Na pierwszy plan wysuwam zawsze argumentację geomorfologiczną i dziwię się, że S. Żurek tego nie dostrzega.

Dalej S. Żurek przytacza przykłady pułapek „czyhających na badaczy, którzy posługują się jedynie metodą TL”. Podkreśla niewiarygodność datowania TL, zwłaszcza glin zwałowych, uwypukla znaczenie datowań osadów organicznych metodą analizy pyłkowej i analizy radiowęglowej. Ponieważ celem wywodu jest podważenie mojej tezy o obecności starszego lodowca vistuliańskiego w północno-wschodniej Polsce, stwierdza, że „Wszystkie daty radiowęglowe wskazują niezbicie (podkreślenie moje), że maksymalna faza ostatniego zlodowacenia we wschodniej części Niżu Europejskiego osiągnęła swój najdalszy zasięg od 20 do 18 tys. lat temu, a badania w Polsce zachodniej „oparte na wiarygodnych (podkreślenie moje) datowaniach metodą ¹⁴C...” także stawiają obecność tego lodowca pod wielkim znakiem zapytania.

Faktem jest, że wcześniej wskaźniki wieku TL traktowałem mniej krytycznie, co stwierdziłem już w odpowiedzi A. Berowi. Podałem również, dlaczego w ostatnim artykule (2001) nie precyzuję wieku nasunięcia lodowca vistuliańskiego i w jaki sposób uzasadniam jego obecność na Nizinie Pólnocnopodlaskiej, korzystając z analiz TL. Przytaczane w tej sytuacji przez S. Zurka dane literaturowe mogę traktować jedynie jak popis erudycyjny. Posługując się danymi z zachodniej części Polski, Litwy i Białorusi „zapomina” on jednak o danych z Polski północnej, mówiących o obecności trzech lądolodów vistuliańskich w rejonie dolnej Wisły i dwóch na obszarze Warmii i Mazur (Makowska, 1986; Drozdowski, 1986; Marks, 1994; Gałązka i inni, 1998;