2711905789

PRZEGLĄD GEOGRAFICZNY 2002. 74. 2. s. 229-242

Szybkie połączenia kolejowe w Polsce i ich zmiany

w iatach 1975-1999

High-speed train semces in Poland and changes to them in the years 1975-1999

TOMASZ KOSSOWSKI

Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej UAM 61-701 Poznań, ul. A.Fredry 10; e-mail: tkoss@ main.amu.edu.pl

Zarys treści. W latach 1975-1999 miał w Polsce miejsce dynamiczny rozwój szybkich połączeń kolejowych, szczególnie po roku 1990. Artykuł przedstawia zmiany w układzie przestrzennym szybkich połączeń oraz zmiany dostępności komunikacyjnej ośrodków włączonych w tę sieć.

Słowa kluczowe: szybka kolej. Polska, metoda PEM_% dostępność komunikacyjna, konwergencja czasoprzestrzenna.

Wstęp

W latach dziewięćdziesiątych XX wieku na rynku kolejowych przewozów pasażerskich w Polsce nastąpiły dość istotne zmiany, związane głównie z chęcią przystosowania się kolei do warunków transformacji systemowej. Stale malejąca liczba pasażerów, zwłaszcza w przewozach regionalnych spowodowała ich niską rentowność, a w wielu przypadkach likwidację tych przewozów na liniach lokalnych. Problem ten dotknął także przewozy na głównych szlakach, gdzie ograniczono liczbę pociągów o charakterze regionalnym.

Rynek przewozów kwalifikowanych skutecznie opar! się ogólnemu regresowi kolejnictwa w Polsce, a nawet stosunkowo dynamicznie się rozwijał, zwiększając swój udział w ogólnym rynku przewozów pasażerskich. W opracowaniach ekonomiczno-geograficznych kwestia ta nie została jednak dostrzeżona.

Zakresem analizy uczyniono szybkie połączenia kolejowe, przy czym posłużono się wyłącznie kryterium formalnym - pominięto pozostałe pociągi pospieszne, które niekiedy nie różnią się zbytnio czasem przejazdu od pociągów kwalifikowanych. Przez szybkie połączenie kolejowe rozumie się tu takie połączenie pomiędzy dwoma punktami obsługi ruchu pasażerskiego, które jest realizowane przez pociągi ekspreso-