6775041080

1.6. Etyka chronienia osób

Normą postępowania człowieka powinna być mądrość czyli „ujmowanie prawdy o jakimś bycie z punktu widzenia właściwego mu dobra.”²⁶ Dobro człowieka tkwi w jego naturze i dlatego należy je tylko odczytać. I tak właściwym dla człowieka dobrem jest jego istnienie i istota oraz ich przejawy. Należy zatem podjąć takie działania, które ochronią życie i zdrowie człowieka, usprawnią jego intelekt i wolę oraz ukształtują wyobrażenia i uczucia. Danego człowieka zaś najlepiej chronią powiązania z innymi osobami, czyli relacje wiary, nadziei i miłości. Dlatego też wartością (czyli czymś co jest cenne) jest trwanie relacji osobowych. A zatem etyka w ramach tomizmu konsekwentnego to etyka chronienia relacji osobowych a przez to osób.²⁷

Sposobem ochrony relacji osobowych są zaś cnoty moralne czyli „umiejętności rozumnego zachowania się we wszystkich obszarach (...) życia.”²⁸ Normą dobrego moralne postępowania jest zatem rozumność człowieka. Przyczyną zła moralnego jest „niedomaganie rozumności ludzkiego postępowania.”²⁹

Zdobycie cnót wymaga trudu i wysiłku. Powstają na skutek powtarzania określonych czynności. Są przy tym dyspozycją czyli czymś, co mamy do dyspozycji i używamy kiedy chcemy. Przejawem posiadania cnoty jest radość i zadowolenie, gdyż cnota jest łatwym i przyjemnym działaniem.

1.7. Sprawności intelektu i woli

Sprawności doskonalą intelekt oraz wolę. I tak intelekt jest doskonalony przez sprawności pierwszych zasad poznawania i postępowania, sprawność wiedzy oraz sprawność mądrości.

Dzięki sprawnościom pierwszych zasad poznawania, intelekt ujmuje rzeczywistość zgodnie z naturą tej rzeczywistości. Sprawnością pierwszych zasad postępowania jest prasumienie (syndereza). Jest to sposób zachowania się intelektu, który kierując całym postępowaniem, zmierza do dobra a unika zła. Prasumienie stanowi zatem warunek i fundament moralności.

26    A. Andrzejuk, Filozofia moralna w tekstach św. Tomasza z Akwinu, Warszawa 1999, s. 19.

27    M. Gogacz, Ku etyce chronienia osób. Wokół podstaw etyki, Warszawa 1991, s. 36 - 45.

28    Andrzejuk, Prawda, s. 263.

29    Tamże, s. 264 - 276; Andrzejuk, Filozofia, s. 11 - 19; Gogacz, Elementarz, s. 55.