6878602094

VI. ANALIZA FORM GLACJALNYCH

TERASY KEMOWE

Terasy kemowe rozpoznano w zachodniej części Basenu Grudziądzkiego w Świętem, Nowych Marżach i w okolicach Rulewa, a we wschodniej — na wschodnim stoku Kępy Fortecznej w Nowej Wsi (ryc. 1). Powierzchnie ich leżą na różnej wysokości, począwszy od 74—75 do 27 m n.p.m., tzn. wyższej od najwyższego poziomu terasy rzecznej IX aż do poziomu terasy III. Głównymi cechami pozwalającymi odróżnić je od teras rzecznych i pseudoteras osuwiskowych są właściwości ich budowy geologicznej (rozpatrzone na tle budowy geologicznej stoku, na którym występują) oraz struktura budującego je materiału.

Najwyraźniej wykształcone terasy kemowe występują na zboczach „basenowego” odcinka doliny Mątawy, pomiędzy kępą Górnej Grupy a wysoczyzną morenową (z nałożonym na niej Sandrem), charakteryzującego się obecnością licznych zagłębień wytopiskowych, wśród których wielkością i głębokością wyróżnia się niecka jeziora w Świętem (ryc. 1).

Szczegółowiej zbadano terasę kemową w okolicy wsi Święte po prawej stronie Mątawy (ryc. 2). Jej powierzchnia leży 57—58 m n.p.m., a więc nieco niżej niż najwyższy poziom terasy rzecznej IX. Cechy morfologiczne tej terasy ilustrują fot. 14 i 15, a jej sytuację na zboczu i tło geologiczne — przekrój geologiczny, sporządzony na podstawie pomiarów niwelacji geometrycznej i badań terenowych (ryc. 33). Terasa ta tworzy na zboczu izolowaną półkę o wysokości względnej do 15 m, długości około 200 m i szerokości maksymalnej 45 m. Powierzchnia jej jest płaska lub lekko opada (pod kątem 2—3°) w kierunku doliny, nachylenia stoku terasy wahają się przeważnie od 10° do 20°.

W budowie terasy w odległości około 30 m od jej krawędzi udział biorą dwie serie akumulacyjne, odmienne pod względem genetycznym: starsza, fluwioglacjalna, i młodsza, deluwialna. Starsza seria składa się z niewarstwowanych piasków średnio- i drobnoziarnistych ze żwirami. Występują w niej zafałdowane pasy wytrąceń żelazistych, ścięte ukośnie